Sasha over haar transitie van man naar vrouw: ‘Als ik nu in de spiegel kijk, zijn er geen raadselen meer’

Het heeft Sasha (30) jaren en jaren gekost om te worden wie ze nu is. Eerst was ze een jongen die zo ‘normaal’ mogelijk probeerde te zijn, daarna een homoseksuele tiener. En toen daagde het dat dit niet de eindhalte was. Ze wilde een vrouw zijn.

“Toen ik klein was, had ik nooit problemen met mijn lichaam. Op mijn kamer danste ik op K3 en Toy-Box en speelde ik met barbies. Maar toen ik een jaar of acht was, begreep ik dat ik zo’n beetje in alle opzichten anders was dan de andere jongens uit mijn dorp. Ik leefde zoveel mogelijk in een onzichtbaar midden en probeerde me zo klein mogelijk te maken om niet voortdurend het mikpunt van pesterijen te hoeven zijn. Bij klasgenoten probeerde ik de kunst af te kijken van het jongen-zijn. Ik probeerde de sporten uit waar zij plezier aan beleefden en klom in bomen. Mijn familie vond het prima dat ik barbies leuk vond en ik had een paar leuke vrienden, maar als ik alleen was, voelde ik me het fijnst, dan kon ik onbespied zijn wie ik was.

“Niet dat ik daar ook maar enig idee van had. Daarvoor ontbrak het me aan het juiste idioom. Ik kon de woorden en beelden niet vinden voor wie ik was. Mijn hele lagereschoolperiode had ik maar een zekerheid: in de spiegel zag ik niet degene die ik was, maar iemand die deed alsof. Ik wilde graag dat mijn leven makkelijker zou worden, of beter: meer behapbaar en voor mezelf begrijpelijker. Als ik bevriend zou worden met de jongens om me heen, dacht ik, zou ik minder scheldwoorden als ‘nicht’ en ‘homo’ te horen krijgen. Maar hoe klein en onopvallend ik me ook maakte, de blikken en oordelen volgden me overal.

“In het derde of vierde middelbaar was het een klasgenootje die me uit de kast trok. Vanaf haar plek, een paar banken achter mij, vroeg ze met luide, voor iedereen hoorbare stem: ‘Zeg, Sasha, ik hoor dat je een vriendje hebt.’ Ik voelde paniek, ik was nog lang niet klaar om aan anderen toe te geven dat ik een jongen had leren kennen, maar tegelijk barstte ik bijna uit elkaar van het eeuwige ontkennen. In een fractie van een seconde nam ik een besluit en zei: ‘Ja, dat klopt.’ En mijn belaagster zweeg. Toch was die kleine victorie pas de eerste stap. Want eigenlijk was ik niet gay, ik wilde me als vrouw identificeren, ontdekte ik in de jaren die volgden. Met mijn openlijke homoseksualiteit was ik nog niet eens halfweg.

“Op mijn tweeëntwintigste ging ik naar de kunstacademie. Voor mij een uitkomst, want het bleek een plek waar iedereen zich continu vragen stelt. Iedere beantwoorde vraag leidde bij mij tot een nieuwe. Het begon met: ‘Ben je gelukkig?’ En toen: ‘Hoe wil je dat mensen je zien?’ ‘Dat baardje dat je soms hebt, klopt dat wel?’ ‘En in hoeverre misleid je jezelf als je homomannen zoekt op Grindr?’ Mijn psycholoog zei laatst: ‘Je bent er nog steeds. Dertig jaar en je hebt al meer existentiële problemen recht in de ogen gekeken dan menig ander in een leven lang, wees ook trots op jezelf.’ Maar ik had het liever allemaal niet willen meemaken. Het was een lange, moeizame reis, en ik ben er nog niet, al schiet het wel op.

Klein pakketje

“In het begin was ik bang voor de onomkeerbaarheid van mijn transitie, maar sinds ik me als vrouw presenteer gaat het veel beter met me. Ik heb mijn haar laten groeien, draag andere kleren, ik heb minder stemmingswisselingen, ben helemaal gestopt met alcohol en doe niets meer uit verplichting; omdat iets zo hoort. In de liefde trek ik een heel ander soort mannen aan; meer hetero’s en biseksuelen. Vroeger had ik heel strikte ideeën over hoe ik de liefde wilde vormgeven, ik wilde zo normaal mogelijk zijn, vouwde me op tot een klein pakketje om in het plaatje te passen dat ik van mezelf had geschetst. Simpelweg omdat ik de kennis niet had om mezelf te kunnen begrijpen. Ik was bang. Maar nu ben ik niet langer op zoek naar een vaste relatie. Geen huisje, geen boompje, alleen de hond, mijn kleine witte terriër. Niet omdat een relatie als transvrouw niet binnen mijn bereik zou liggen, maar omdat ik mijn verworven vrijheden niet wil inwisselen voor nieuwe strakke kaders. Het loslaten van verwachtingen beloont me dagelijks met verwondering en verrassing.

“If we fuck, we fuck, if we move on, we move on. En dat doorgaan, je eigen weg gaan, is minder pijnlijk dan weleens wordt voorgesteld, want een breuk zegt niks over de geluksmomenten die eraan voorafgingen. Ik heb gemerkt dat liefde zoveel meer is dan telkens in eenzelfde stramien opnieuw verliefd worden en een relatie beginnen. Samen een serie kijken met een vriend is soms intiemer dan seks met je geliefde, en als ik van mijn moeder houd, is dat dan een mindere liefde dan die voor mijn geliefde?

“Op een of andere manier heeft mijn lange tocht me voor de rest van mijn leven verlost van de wens me te schikken in door anderen bedachte hiërarchieën. De man die ik nu liefheb, zie ik zo’n twee keer in de week, gisteren haalde hij me op van mijn werk en samen gingen we naar mijn huis om te chillen. We knuffelden, praatten over onze plek in de wereld, keken een serie en hadden seks. Als hij naar me kijkt, voel ik me aantrekkelijk als vrouw. Maar toch is dat niet het allerbelangrijkste wat ik bereikt heb. Het belangrijkste is dit: als ik nu in de spiegel kijk, is dat zonder raadselen, zonder oordeel. Ik kijk en ik denk: ik moet mijn haar wassen, of: ik zie er vanochtend wat vermoeid uit. Maar verder denk ik niks, want mijn spiegelbeeld valt samen met wie ik ben.

“Ik ben blij. Ik heb mezelf geaccepteerd. Veel meer dan stapelverliefd worden of een partner vinden, was die zelfomarming mijn doel. Ik geniet zelfs meer van seks. De seks zelf is niet veranderd - de beleving van seks is sowieso veel minder gendergebonden dan veel mensen denken. Ikzelf ben veranderd en blijf mijn reis vervolgen. Binnenkort start ik de hormoonbehandeling. Met iedere stap is het alsof ik meer lucht krijg.”