Ruzie bij toplanden tijdens WK is van alle tijden: ‘Er is toch een belangrijk verschil met het WK van 1986’

Matig spel, interne onrust. Het toernooibegin van deze Rode Duivels doet aardig denken aan dat in Mexico 1986. Zijn ze alsnog op weg naar een sprookje? Of voegen de Belgen zich bij het rijtje ruziemakende topploegen in de WK-geschiedenis?

“Nee, ik heb niet gevochten met Jan (Vertonghen, JL). Ik zou dat ook niet durven. Hij is groter dan ik, hé.” Met een karakteristieke kwinkslag ontkrachtte Eden Hazard op de persconferentie het verhaal dat hij na de match tegen Marokko neus aan neus had gestaan met de verdediger.

Afgaand op de verklaringen lijkt alles weer koek en ei tussen de Belgen, maar de rommelige aanloop naar dat persmoment roept vragen op. Nadat vooral in Franstalige media getuigenissen gelekt waren dat de sfeer tussen de Duivels verziekt is, kondigde de Belgische voetbalbond maandagnacht om 2.23 uur Qatarese tijd aan dat niet Arthur Theate en Yannick Carrasco maar wel Jan Vertonghen en Eden Hazard de pers samen te woord zouden staan. Gisterochtend kwam er een nieuwe wijziging: Vertonghen kon om ‘praktische redenen niet’, dus nam Thibaut Courtois zijn plek in.

Het zal pas in de match tegen Kroatië duidelijk worden of de band tussen de Duivels nog zo goed is als Hazard en Courtois op het persmoment lieten uitschijnen. In de eerste twee matchen en de interviews daarbuiten viel voorlopig vooral onderlinge frustratie en miskenning op.

“Dat is een vast patroon op het WK”, zegt Willem Vissers, die voor de Volkskrant al 25 jaar de grote voetbaltoernooien opvolgt. “Zolang de prestaties goed zijn is iedereen gelukkig en is de pers positief. Maar als het spel tegenvalt, dan is de pers kritisch, dan stellen wisselspelers en analisten de keuzes in vraag, en dan komen persoonlijke problemen die al langer sluimeren aan de oppervlakte.”

Bom barst

De believers in de Rode Duivels putten hoop uit het verleden, en met name het verloop van het legendarische WK in 1986. Al in de voorbereiding barstte een bom toen René Vandereycken de handdoek gooide op training, omdat hij vond dat Enzo Scifo en Frank Vercauteren, zijn ploegmaats bij Anderlecht, te weinig verdedigend werk opknapten.

Na voortdurende discussies stuurde bondscoach Guy Thys Vandereycken naar huis na het verlies tegen Irak. En dat was lang niet het enige akkefietje. Toen Franky Van der Elst vernam dat hij voor de afsluitende groepsmatch tegen Paraguay uit de ploeg zou verdwijnen, liet hij zijn ongenoegen blijken tijdens een radio-interview. “Ik denk dat hij (trainer Thys, JL) volledig zijn hoofd kwijt is. Hij ziet het gewoon niet meer. Ik weet het niet. Hij wordt oud, vrees ik.”

Thys besliste om een risico te nemen en gooide voor de allesbepalende groepsmatch tegen Paraguay zijn ploeg stevig om. Jonge talenten als Stéphane Demol en Patrick Vervoort kwamen in de ploeg. Hoewel de match tegen Paraguay door een late tegengoal op een gelijkspel eindigde, deed de inbreng van dat jeugdig talent de Belgische ploeg duidelijk goed.

“Thys begreep op het juiste moment welke mix aan jongeren en ervaring hij moest brengen”, zegt Raf Willems, die verschillende boeken schreef over het Belgische voetbalverleden. Het was volgens hem in eerste plaats de verdienste van spelers als Jan Ceulemans en Eric Gerets om een groep te smeden die voor elkaar door het vuur ging.

“Je hebt altijd mensen nodig die brandjes kunnen blussen en met enkele gemikte opmerkingen iedereen weer in dezelfde richting krijgen. Zij konden dat als geen ander. Ik denk dat Kompany dat op zijn manier ook kon. Maar ik weet niet of iemand bij de huidige ploeg daartoe in staat is.”

De kabel

Toch lijkt het sprookje van ’86 eerder uitzondering dan regel te zijn. Veel vaker bleken akkefietjes, nukkige interviews en ontevreden sterspelers een voorbode te zijn voor een snelle terugvlucht huiswaarts. Op het WK in 1998 woog de vete tussen Enzo Scifo, Georges Leekens en Franky Van der Elst al snel op de hele spelersgroep.

Ook onze noorderburen konden hun voetbaltalent maar zelden verzilveren door interne strubbelingen. Op het Europees Kampioenschap in 1996 stuurde bondscoach Guus Hiddink Edgar Davids naar huis, omdat hij Hiddink ervan beschuldigde bepaalde spelers voor te trekken. Het EK 1996 ging voor Nederland de geschiedenis in als dat van de ‘kabel’, een vermeende breuk tussen de witte en spelers van kleur in het team.

“Dat speelde maar gedeeltelijk een rol”, zegt Vissers. “In werkelijkheid was er vooral ruzie door de dominantie van de Ajacieden in de spelersgroep. Zij hadden ook onderling ruzie om geld na hun succesvolle Europese campagne.”

Ook Frankrijk liet al op meerdere kampioenschappen zien hoe bepalend het gedrag van zijn vedettes is op de groepsgeest. Zo draaide het WK in 2010 voor Frankrijk uit op een afgang. Eerst werd steraanvaller Nicolas Anelka uit de selectie gezet na een scheldpartij tegen zijn coach, niet veel later vlogen Patrice Evra en de fitnesscoach elkaar in de haren. Het kwam zelfs zover dat de spelers in staking gingen.

Zover lijkt het bij de Rode Duivels niet te komen. Al is volgens Willems wel de vraag of de leiders van deze Duivels de ploeg bij de hand kunnen nemen zoals Ceulemans en Gerets dat deden in 1986. “Zij waren toen op het toppunt van hun kunnen, terwijl bij Hazard en Vertonghen het beste eraf is. Dat maakt het voor hen ook moeilijker om de leiding op zich te nemen. Dat is toch een belangrijk verschil met ’86.”