Rusland is niet blut, toch kan het een schuld van 100 miljoen niet betalen

Uiterlijk zondag had de bijna 100 miljoen euro aan rente betaald moeten zijn aan buitenlandse investeerders. Meerdere schuldeisers melden niks ontvangen te hebben. Daarmee lijkt nu te gebeuren wat er al weken aan zat te komen: Rusland komt te boek te staan als wanbetaler.

Niet dat Rusland blut is: het land heeft genoeg geld om zijn schuldeisers te betalen. Het probleem is dat het niet lukt dit geld uit te betalen als gevolg van de sancties die Westerse landen hebben opgelegd. Vanwege de invasie van Oekraïne is Rusland voor een groot deel uitgesloten van het wereldwijde betalingsverkeer. Het kan niet bij honderden miljoenen aan dollars en euro’s omdat deze bevroren zijn op buitenlandse rekeningen.

Kremlin

Tot eind mei gold er in de Verenigde Staten een tijdelijke uitzondering op de sancties waardoor Rusland schuldeisers nog kon terugbetalen. Die vrijstelling is 25 mei niet verlengd. De Russische minister van Financiën, Anton Siluanov, zei vorige week nog dat het Westen ‘kunstmatige obstakels’ heeft opgeworpen ‘om het label wanbetaler op Rusland te kunnen plakken’. Het Kremlin ontkent dan ook dat het in gebreke is gebleven. Het geld is overgemaakt, zegt woordvoerder Dmitri Peskov. Dat het vervolgens niet aankomt, is ‘niet ons probleem’.

Maar vrijwel niemand wil geld uitlenen aan een staat die zich niet aan de afspraken houdt; gerede kans dat je het niet meer terugziet, immers. Vandaar dat het een probleem is voor een land als het er niet in slaagt een schuld op tijd af te lossen: geld lenen wordt moeilijk, en investeerders die wel durven eisen hoge rentes.

De gevolgen van een ingebrekestelling zullen in dit geval niet direct voelbaar zijn voor de gewone Rus. Geld lenen op de internationale markten is voor de Russische staat sowieso vrijwel onmogelijk door de sancties. Die situatie brengt het land niet in de acute problemen omdat het vanwege de torenhoge energieprijzen goed verdient aan fossiele brandstoffen.

Flink meer rente

Op de langere termijn kan dit veranderen, als sancties op enig moment worden afgebouwd en Rusland leningen weer harder nodig heeft. Dan zou lenen mogelijk flink duurder worden vanwege zijn imago als wanbetaler. Normaal gesproken gaan investeerders in onderhandeling met de regering die in gebreke is gebleven, bijvoorbeeld om afspraken te maken over schuldenverlichting zodat zij in elk geval nog een deel van hun geld terugzien.

Maar door de unieke situatie – onderhandelen met de Russische regering kan niet door de sancties en deze wanbetaling is niet het gevolg van geldgebrek – zit dit er niet in. Veel investeerders zullen afwachten in de hoop dat de sancties binnen afzienbare tijd worden opgeheven zodat ze alsnog betaald krijgen, verwachten analisten.

Ondanks de economische isolatie waarin Rusland verkeert als gevolg van de agressie tegen Oekraïne, probeert het land zichzelf te presenteren als serieuze zakenpartner. Sancties of niet, Rusland zal zich ontwikkelen tot een ‘open economie’, zei president Poetin deze maand bij het zakenevenement St. Petersburg International Economic Forum. Ook met Westerse bedrijven wil hij in principe best samenwerken. Bij dit beeld past het stempel wanbetaler niet.

Rusland stond voor de oorlog juist bekend als een betrouwbare aflosser. Dat het internationale schulden niet op tijd afbetaalt is dan ook hoogst uitzonderlijk: dit gebeurde meer dan honderd jaar geleden voor het laatst, toen de bolsjewieken de macht overnamen. In 1998, toen het land in een diepe economische crisis verkeerde, lukte het Rusland niet om binnenlandse schulden af te lossen.

De gemiste betalingsdeadline van een kleine 100 miljoen euro van zondag is technisch gezien niet het eerste bedrag dat Rusland niet op tijd afloste in deze oorlog. In mei slaagde het er al niet in om het relatief kleine bedrag van omgerekend 1,8 miljoen euro aan rente op tijd over te maken.