Romeinse buste, kringloopvondst van de eeuw, krijgt na grondig speurwerk plekje in museum

Wiens kop het is, is niet 100 procent zeker. Een deskundige in de San Antonio Express-News zegt dat het vermoedelijk Sextus Pompeius is, zesde kind van Pompeius de Grote. In het San Antonio Museum Of Art, waar hij vanaf deze week te zien is, houden ze nog een slag om de arm: het zou inderdaad een zoon van Pompeius kunnen zijn, maar zeker is dat niet. Voor het gemak houden ze het er voorlopig maar op dat het Drusus Germanicus is, die leefde van 38 voor tot 9 na Christus.

Zeker is dat de Romeinse buste van de jonge man met krullen en een pluizige baard ruim 75 jaar geleden geroofd is uit Duitsland, dat hij daarom eind 2023 door het museum zal worden teruggegeven, en dat het marmeren beeld van 23,5 kilo in Austin, Texas, de kringloopvondst van de eeuw is geworden.

De onbetaalbare antieke kop stond in 2018 op de grond onder een tafel, nogal vies en nogal oud en met een ordinaire gele prijssticker op zijn wang: 34,99 dollar (33 euro). “Best nog veel voor de kringloop”, zou Laura Young later vertellen, maar ze zag er handel in: iemand zou die kop misschien wel kopen om hem in de tuin te zetten.

Kringloopwinkel in Austin

Young, kunsthandelaar uit Austin, Texas, liet de 23,5 kilo zware buste in haar auto zetten, deed de veiligheidsgordel eromheen zodat die niet kon omvallen, en nam hem mee naar huis. Om pas daarna te ontdekken dat de marmeren mannenkop echt was. Voor 33 euro had ze een uitzonderlijk zeldzaam, authentiek Romeins beeldhouwwerk gekocht, bij de Goodwill Store, de kringloopwinkel van Austin.

Young kwam er wel vaker, en ze had er ooit al een schitterend Chinees schilderstuk gevonden dat bij Christie’s 60.000 euro had opgeleverd. Daarom besloot ze ook deze buste nader te onderzoeken, en bood hem aan bij Sotheby’s, waar al snel werd vastgesteld dat de sculptuur uit de eerste eeuw stamde, en dus meer dan 2.000 jaar oud was.

Speurwerk naar de herkomst leidde uiteindelijk naar Beieren. Daar maakte het beeld deel uit van de enorme collectie klassieke kunstvoorwerpen van koning Ludwig I (grootvader van de excentrieke Ludwig II). Het beeld stond in Aschaffenburg op de binnenplaats van het Pompejanum, de levensgrote replica van een Romeinse villa die Ludwig tussen 1840 en 1848 had laten bouwen om er zijn collectie onder te brengen.

Tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog, in 1944, werd deze museumvilla door de geallieerden gebombardeerd. Daarna moet het beeld door een Amerikaanse militair naar Texas zijn verscheept, waar het bijna tachtig jaar onzichtbaar is gebleven, tot Young het vond in de kringloopwinkel.

‘Vindersloon’ voor Young

Het is illegaal om roofgoed te verkopen. Daarom heeft Laura Young via een advocaat onderhandeld met de Beierse autoriteiten (met name de instantie die adellijke paleizen, tuinen en meren beheert) over de teruggave. Vorige week werden de laatste papieren getekend. Beieren betaalt alle kosten voor taxatie, onderzoek en transport van het beeld, en bovendien een onbekend gebleven ‘vindersloon’ voor Young.

Onderdeel van de overeenkomst is verder, dat het beeld nu eerst nog een jaar te zien zal zijn in het San Antonio Museum of Art, dat ook betrokken is geweest bij het onderzoek. Daarna zal het weer in Beieren worden tentoongesteld, met een plaquette erbij met de naam van de vinder, Laura Young.

Zij zal het beeld missen, vertelt ze tegen San Antonio Express News: “Hij stond vier jaar in onze woonkamer. Ik raakte aan hem gehecht, zoals hij daar stond naast de deur. Ik zag zijn reflectie in de televisie. Hij was een deel van het huis.”