Reuters-journalisten in Myanmar krijgen na zeven maanden in voorarrest eindelijk aanklacht te horen

Myanmarese troepen richtten daar samen met boeddhistische inwoners in september 2017 een bloedbad aan. De journalisten werden daarop vastgezet omdat zij geheime documenten in handen zouden hebben. Daarmee zouden zij de ‘Official Secrets Act’ hebben overtreden, een obscure wet uit het koloniale tijdperk die volgens critici wordt misbruikt om journalisten het werk onmogelijk te maken.

Sinds 2016 onderdrukt en verjaagt de regering van Myanmar de Rohingya, een officieel stateloze moslimminderheid in het boeddhistische land. Het optreden van de autoriteiten kostte sindsdien aan minstens 6.700 mensen het leven, schat Artsen zonder Grenzen. Volgens de Verenigde Naties zijn zeker 700.000 mensen op de vlucht geslagen.

De repressie gaat hand in hand met de inperking van de persvrijheid. Journalisten die zich in het lot van de Rohingya verdiepen, worden gevangengezet of krijgen anderszins met juridische stappen te maken. In de wereldwijde persvrijheidsindex van Reporters Without Borders daalde Myanmar dit jaar zes plaatsen naar plek 137 van in totaal 180 landen.

In de val

Wa Lone toonde zich onaangedaan door de aanklacht tegenover de pers die zich voor de rechtbank in Yangon had verzameld. "Wij zullen de rechtbank onder ogen komen. We zullen ons niet terugtrekken, opgeven of van de wijs laten brengen door dit proces", aldus de journalist. De twee hebben verklaard dat zij onschuldig zijn.

Tijdens een hoorzitting in aanloop naar het proces getuigde een politieagent dat hij de opdracht had gekregen om de journalisten in de val te lokken door ze de geheime documenten te geven. Die versie van het verhaal is inmiddels een belangrijke lijn van de verdediging. Ze wordt onderschreven door de non-profitorganisatie Reporters Without Borders, die opkomt voor de wereldwijde persvrijheid en heeft geroepen om de vrijlating van de twee.

Vooral de opstelling van Aung San Suu Kyi, de voormalige dissident die sinds 2016 geldt als de de facto leider van Myanmar, baart internationaal nog altijd veel opzien. Suu Kyi, een zelfverklaarde democraat, heeft de gruweldaden van het leger altijd ontkend. Toen in 2014 een vijftal journalisten werd veroordeeld voor het overtreden van dezelfde wet waaronder het Reuters-tweetal wordt vervolgd, zette zij daar nog vraagtekens bij. "Wanneer de rechten van journalisten om verslag te doen worden beteugeld, trekt dat het hele idee van democratische hervorming in twijfel", aldus Suu Kyi toen. Tegenwoordig hult zij zich in stilzwijgen over de intimidatie van journalisten in haar land.

Ernstige twijfel

Reuters zei in een verklaring teleurgesteld te zijn in het "ongegronde" proces. "Deze beslissing vandaag zaait ernstige twijfel over Myanmars toewijding aan persvrijheid en de rechtstaat", zei hoofdredacteur Stephen J. Adler. Het gewraakte artikel van de twee journalisten werd in februari van dit jaar alsnog door Reuters gepubliceerd.

Sinds de dag dat de journalisten vast kwamen te zitten besteedt Reuters – een van de grootste persbureaus ter wereld – onophoudelijk aandacht aan de gevangenschap van zijn twee verslaggevers. Het kopje ‘Detained in Myanmar’ prijkt bovenaan zijn website, pal naast grote nieuwsonderwerpen als de brexit en Noord-Korea. Wie naar beneden scrolt, ziet tussen ander nieuws een actuele teller staan van het aantal dagen dat Wa Lone en Kyaw Soe Oo gevangen zitten. Dat waren er maandag 210.