Reizen zou nooit meer hetzelfde zijn na corona: is dat ook echt zo?

Op reis in eigen land

In het eerste coronajaar 2020 dwongen gesloten grenzen ons vaak nog om in België te blijven voor vakanties. Wie de glooiende duinen aan de kust en de prachtige bossen in de Ardennen gezien heeft, raakt misschien overtuigd om vaker op vakantie te gaan in eigen land? Althans, dat was de verwachting van sommige experts en de hoop van al wie het klimaat genegen is.

Twee jaar later blijkt er wel iets van aan te zijn. “Tijdens deze paasvakantie zagen we dat 60 procent van de overnachtingen geboekt werd door Belgen en 40 procent door buitenlanders”, zegt Stef Gits, woordvoerder van Toerisme Vlaanderen. “Voor corona was die verhouding normaal 45 procent Belgen, 55 procent buitenlanders.” Ook de Association of Belgian Travel Organisers (ABTO) ziet in eigen onderzoeken dat Belgen meer aangeven in eigen land op vakantie te willen. “Nu zegt 23 procent van de mensen die we ondervragen dat ze een vakantie in eigen land boeken”, zegt woordvoerder Pierre Fivet. “Voor corona was dat 18 procent.”

Al verwacht iedereen dat Belgen straks weer massaal over de grens trekken. “Je moeten weten dat de Belgen, samen met de Nederlanders en de Zwitsers de grootste ‘reisduiven’ zijn”, zegt Gits. “Zodra de grenzen opengaan en de restricties wegvallen trekken ze eropuit naar het buitenland.” Dat blijkt ook uit onderzoek van de European Travel Commission (ETC) die sinds de pandemie peilt naar de reisintenties op het continent: van alle Europeanen willen Belgen bovengemiddeld vaker naar het buitenland.

Geen exotische bestemmingen

Wanneer we buiten de grenzen gaan, dan blijft Europa de favoriete reisbestemming. Uit datzelfde ETC-onderzoek blijkt dat slechts 15 procent van de Belgen van plan is om de komende maanden buiten Europa te reizen. Een goed vergelijkingspunt vinden met de tijd voor corona is moeilijk.

Toch is de algemene consensus dat intercontinentale en exotische reizen nog een tijdje minder populair zullen zijn dan vroeger. Dat merken Belgische touroperators ook op. “Dat er nog minder boekingen zijn richting Cuba of Thailand bijvoorbeeld, is logisch”, zegt Fivet. “De grenzen van die landen zijn nog maar twee tot drie weken open. Maar toch merken we dat reizigers hier terughoudend zijn. Hoewel de boekingen stilaan weer op gang komen, zitten we lang nog niet op het niveau van 2019.”

Duurzaamheid vergeten we

Dat de pandemie disruptief was. Dat het een moment van reflectie zou worden. Zo klonk menig expert twee jaar geleden. Holle woorden zo blijkt nu. We hadden het kunnen weten: disruptief hoort doorgaans alleen thuis in het woordenboek van een copywriter.

Professor toerisme Jan Van der Borg (KU Leuven) ziet weinig tekenen van verandering. “We gaan in sneltreinvaart naar het model van massatoerisme zoals dat gold in 2019”, zegt hij. “Ik heb het in Kroatië gezien, maar ook in Venetië, waar ik woon. Hier zijn we op weg om nog hogere bezoekerscijfers op te tekenen dan voor corona. Het is gewoon business as usual. Er is geen enkele reflectie gemaakt over een nieuwe, duurzame en leukere manier van reizen. Dat zeg ik niet louter uit een onderbuikgevoel, maar ook uit empirische vaststellingen: we nemen weer en masse het lowcostvliegtuig naar allerhande bestemmingen die ook voor covid als iconische citytrip of strandvakantie golden.”

Is er dan werkelijk niets blijven hangen van die drang naar duurzamer reizen? Jawel. De (nacht)trein valt niet meer weg te denken uit het palet aan vervoersmodi, daar heeft de pandemie niets aan kunnen veranderen. Ook voorspelt iedereen dat zakenreizen een knauw zullen krijgen nu de hele wereld heeft leren vergaderen achter een laptop. Maar vooral de grotere vraag naar buitenvakanties valt op. “Touroperators merken een grotere vraag naar vakanties buiten of op de camping, zij het dan vaak met alles erop en eraan”, zegt Fivet. “Die stijging is niet enorm, maar er zijn wel iets meer mensen die daarvoor kiezen dan voor corona.”

Last minute is de trend

Iedereen die de afgelopen twee jaar een reis geboekt had, deed dat in de wetenschap dat veranderende reisvoorschriften, coronaregels of een besmetting altijd roet in het eten konden gooien. Het had twee gevolgen. Eerst en vooral speelden reisorganisatoren in op die onzekerheid: ze waren veel flexibeler in hun boekingsvoorwaarden, bijvoorbeeld door reizen makkelijker te laten omboeken als een vakantiebestemming wegviel door verstrengde coronaregels, of door gratis annulering mogelijk te maken. Daarnaast boekten we gewoon later onze reizen.

“Dat zien we nog altijd”, zegt Fivet. “We merkten het voor de wintervakanties al, maar ook nu voor de zomer. Normaal kwamen boekingen daarvoor altijd half december op gang. Dat is nu half januari. Corona heeft die trend versterkt.”

Van der Borg is daar sceptisch over. “Ik betwijfel dat. Het is een trend die al langer aan de gang was. In vergelijking met onze ouders die altijd naar hetzelfde bungalowpark op reis gingen, zijn we nu volwassener geworden in ons reisgedrag. Mensen boeken nu makkelijker vier dagen voor vertrek online een bestemming waar ze nog nooit geweest zijn. Het is eerder een uiting daarvan.”