Redt dit ons van de klimaatverandering? Prijswinnend bedrijf wil CO2 op grote schaal omzetten in gesteente

Het klinkt als een ideale oplossing voor ons CO2-probleem: broeikasgas omzetten in steen. Als het aan het Brits-Omaanse bedrijf 44.01 ligt, wordt die droom snel werkelijkheid. In 2040 wil de start-up een miljard ton kooldioxide hebben omgezet in steen. Ter vergelijking: een Belg stoot jaarlijks gemiddeld 10 ton uit. Een ambitieuze doelstelling dus, want de onderzoeksfase is nog bezig.

44.01, dat zijn naam dankt aan het moleculair gewicht van koolstof, won eerder deze maand een Earthshot Prize. De prijs is een initiatief van de Britse prins William en de bioloog David Attenborough, en leverde de start-up 1 miljoen pond (ongeveer 1,13 miljoen euro) op. Eerder dit jaar wist 44.01 al miljoenen aan kapitaalinjecties binnen te slepen via webshopgigant Shopify en de stichting van tycoon Elon Musk.

De werkwijze van 44.01 is onderscheidend omdat opgevangen CO2 niet in de bodem wordt opgeslagen, maar omgezet naar een vaste vorm. Het bedrijf lost koolstofdioxide op in water en spuit dat vervolgens in rotsformaties van peridotiet. Peridotiet bevat mineralen die, zeker dieper in de aarde waar het warmer is, op de CO2-oplossing reageren. Als gevolg mineraliseert de wateroplossing tot serpentijn.

Geen omkijken naar

“Uit dat steen gaat het nooit meer komen”, zegt Earl Goetheer enthousiast. De hoogleraar aan de TU Delft wijst erop dat bij andere vormen van CO2-opslag altijd een kleine kans op ontsnapping bestaat. “Je moet het dan in ieder geval in de gaten blijven houden. Bij steen heb je er geen omkijken meer naar.”

Het mineraliseringsproces is volgens 44.01 geheel natuurlijk. Het voltrekt zich overal waar peridotiet, water en koolstofdioxide samenkomen. Normaliter gebeurt dat langzaam. Het proces kan wel decennia duren. De methode van 44.01 versnelt het alleen. Het bedrijf beweert dat erbij geen milieuschade wordt aangericht.

Het vangen en verwerken van kooldioxide kent wel een “navenant kostenplaatje”, stelt Goetheer. Bij een vergelijkbaar project van het Zwitserse Climeworks kost elke opgevangen kilo CO2 een euro. “Vergelijk dat met het Europese emissiehandelssysteem, waarin je 85 euro per ton betaalt.” 44.01 zegt in de toekomst rendabel te kunnen opereren, maar hoe precies is nog niet duidelijk.

Grote opslagcapaciteit

Dat 44.01 zich in Oman vestigde, is geen toeval. De noordkust van het land is een van de weinige plekken ter wereld waar peridotiet, door het bewegen van aardplaten, aan het aardoppervlak is komen te liggen. Meestal ligt het kilometers diep in de aardbodem. Ook zijn er in de regio veel bedrijven die CO2 uitstoten.

Peter Kelemen en Juerg Matter doen al decennia onderzoek in Oman en vormen nu de wetenschappelijke commissie van 44.01. Al in 2008 publiceerden ze een studie waarin ze voorstelden om in het Hadjar-gebergte gaten te boren en daar een mengsel van CO2 en water in te spuiten. Ze verwachtten zo miljarden kilo’s koolstofdioxide kwijt te kunnen. Goetheer beaamt dat landen als Oman theoretisch gezien de capaciteit hebben om dit soort hoeveelheden te bergen.

Negatieve emissies

Buiten de vraag of de methode van 44.01 echt op grote schaal kan werken, is er discussie over CO2-opvang als juiste oplossing voor het klimaatprobleem. In een opiniestuk noemt Rex Weyler van Greenpeace het een vorm van oplichterij: “Na vijftig jaar van onderzoek naar opslag van CO2 slaat de olie-industrie slechts 0,1 procent van hun emissies op. Ondertussen hebben wereldwijde emissies zich bijna verdrievoudigd.” Milieuorganisaties vrezen dat opslag een excuus vormt om op dezelfde voet verder te gaan.

Goetheer vindt ook dat voorkomen beter is dan genezen, maar zegt erbij dat we niet zonder ‘negatieve emissies’ kunnen. CO2-opvang maakt het theoretisch mogelijk om ook wat we al de atmosfeer in hebben gepompt op te ruimen. “Zonder negatieve emissies kunnen we de verhoging nooit tot 1,5 graad Celsius beperken.”