De Vlaamse universiteiten roepen, gesteund door hun experts, studenten op om voorzichtiger te zijn dan ze volgens de Veiligheidsraad moeten. ‘De boodschap is: luister naar uw universiteit en niet naar de regering.’
De UAntwerpen nam als eerste het initiatief. Alle studenten kregen een mail die mee ondertekend was door onder anderen Erika Vlieghe, Pierre Van Damme en Herman Goossens. In de mail werd vooral de beslissing om maandelijks vijf nauwe contacten per persoon toe te laten op de korrel genomen.
“We maken ons ten zeerste zorgen over de verspreiding van het Covid-19-virus in jullie groep”, schrijft de Antwerpse rector Herman Van Goethem. “Ons advies is om nu niet in te gaan op het aanbod van de Veiligheidsraad om op deze wijze zulke nauwe contacten met elkaar aan te knopen.”
De UHasselt volgde al snel. Een mail van rector Luc De Schepper kreeg de steun van de Hasseltse experts Geert Molenberghs en Niel Hens.
Ook De Schepper vraagt in zijn mail aan de studenten om zich aan de vandaag geldende regels te houden en de nieuwe niet toe te passen. Volgens De Schepper is dat belangrijk om een zo normaal mogelijk academiejaar en nog iets van studentenleven te blijven hebben.
“We beseffen dat we meer vragen dan wettelijk zou moeten, maar willen zo het onderwijs en ook de ziekenhuizen vrijwaren”, zegt hij.
Niet moment voor versoepeling
Daarna sprongen ook de andere universiteiten op de kar. UGent-rector Rik Van de Walle riep zijn studenten via het onlineplatform Ufora op om te ‘durven denken’, het motto van zijn universiteit. Want wat de politiek woensdag heeft beslist, heeft volgens hem een grote impact op het sociale leven van een student.
“We weten dat er net via jullie leeftijdsgroep heel veel kans is op verspreiding van het virus, ook naar personen uit jullie onmiddellijke omgeving voor wie het risico op ernstige besmetting en ziekte wél zeer hoog is.”
De rector hoopt dat de politiek toelichting zal geven bij de manier waarop bepaalde beslissingen tot stand zijn gekomen. En hij pleit voor een veel sterkere wetenschappelijke stem binnen Celeval, het orgaan dat de overheid adviseert.
Ook de KU Leuven en de VUB riepen studenten op om meer dan ooit de maatregelen na te leven en heel voorzichtig te zijn. “Ik begrijp en deel absoluut de bezorgdheid over de huidige cijfers van ons land, want die zijn niet goed”, zegt KU Leuven-rector Luc Sels. “Dit is niet het moment om daar ook maar enige versoepeling in te brengen.”
In de kou
De rectoren verhullen ook niet dat ze met de actie hun ongenoegen willen laten blijken over wat de politiek heeft beslist. “De Antwerpse studenten hebben tot nu toe goed en gedisciplineerd gereageerd, vanwege een boodschap die wij als universiteit hebben uitgedragen”, zegt Herman Van Goethem. “We voelen ons dan ook in de kou gezet als je ziet welke boodschap de overheid aan die jongeren geeft. Namelijk dat ze voortaan elk vijf nauwe contacten per maand mogen hebben. Daarom wil ik aan mijn studenten zeggen: luister liever naar uw universiteit dan naar de regering.”
Het ongenoegen bij de universiteiten en hun experts is bijzonder groot. Aan de vooravond van de Veiligheidsraad hadden de decanen geneeskunde van de vijf universiteiten de politiek al opgeroepen om duidelijke actie te ondernemen. Iets wat dus niet gebeurd is.
En in een gezamenlijke blogpost pleiten tien experts met verschillende achtergronden nog maar eens voor een betere en vooral duidelijker aanpak. Onder hen opnieuw ‘usual suspects’ als Erika Vlieghe, Marc Van Ranst, Pierre Van Damme, Geert Molenberghs, Emmanuel André en Maarten Vansteenkiste.
Er wordt niet letterlijk verwezen naar de Veiligheidsraad, maar de ontgoocheling druipt ervan af. “Het moet verder gaan dan ‘de curve ombuigen en dan zien we wel’”, klinkt het. Er kan volgens hen ook geen sprake zijn van versoepelingen. Ze vinden dat eerder overwogen moet worden maatregelen aan te scherpen, willen we vermijden dat het systeem overbelast raakt.
De experts zelf wensten, zelfs na aandringen, niet te reageren, omdat de boodschap volgens hen duidelijk was.
1.000-regel
Het is in deze coronacrisis niet de eerste keer dat experts, gesteund door hun rectoren, in opstand komen tegen wat de overheid beslist. Ze deden dat op donderdag 12 maart ook al.
De vijf Vlaamse rectoren ondertekenden toen een brief van alle Vlaamse virologen en epidemiologen om onder andere te protesteren tegen de ‘1.000-regel’. De overheid had evenementen met meer dan 1.000 mensen verboden, maar er doken massaal berichten op over evenementen waarbij 999 mensen toegelaten zouden worden. Volgens de experts was er een duidelijker en veel krachtiger signaal vanuit de overheid nodig.
Dat kwam er dezelfde avond ook. En een week later ging ons land zelfs in lockdown.
Of de huidige actie van de rectoren en hun experts effect zal hebben, is nog maar de vraag.
Ondertussen besliste de politiek Celeval ‘uit te breiden’. Wat er in de praktijk op neerkwam dat experts die de crisis vooral virologisch en medisch benaderen, vervangen zijn door onder anderen een vertegenwoordiger van de evenementensector en enkele professoren die bekendstonden om hun voorkeur om de regels te versoepelen.
Of zoals viroloog Marc Van Ranst het woensdag in De afspraak uitdrukte: “Degenen die het kunnen weten, zijn enkel nog in de marge aanwezig. En moeten het met lede ogen aanzien.”
