Rector UGent ziet geen graten in lezing over normen en waarden door omstreden prof: ‘Wat mij betreft kan hij over elk onderwerp spreken’

Mag een professor die zelf beschuldigd wordt van grensoverschrijdend gedrag een lezing geven over waarden in de zorg? Bij UZ Gent wilden ze hem alvast weren, maar na een tussenkomst van de rector mag J.P. vrijdag toch aantreden in de Handelsbeurs.

Nadat het UZ Gent in maart het programma had bekendgemaakt van hun symposium Met hart en ziel, een gesloten congres voor medewerkers van het UZ Gent en het AZ Sint-Lucas dat vrijdag plaatsvindt in de Handelsbeurs, kwam er vanuit verschillende hoeken protest tegen een van de sprekers.

Professor literatuurwetenschap J.P. staat op de affiche om te spreken over normen en waarden in de zorg. Op het moment dat ze hem hadden uitgenodigd, zouden de organisatoren van het symposium niet op de hoogte zijn geweest dat de man zelf enkele jaren geleden in opspraak kwam wegens grensoverschrijdend gedrag.

Nieuwssite Apache berichtte in 2016 als eerste over dertien klachten tegen P. wegens machtsmisbruik en seksuele intimidatie. De man zou ook een relatie hebben gehad met een doctoraatsstudente. In 2016 was er nog geen sprake van de MeToo-beweging en de vrouwen durfden uiteindelijk geen officiële klacht in te dienen. Toenmalig UGent-rector Anne De Paepe had wel gesprekken met hen. Ze zette P. op non-actief tijdens de tuchtprocedure. P. trachtte dat juridisch aan te vechten, maar haalde geen gelijk.

Nieuwe klacht

De interne tuchtcommissie sprak de professor vrij voor seksueel grensoverschrijdend gedrag, maar de universiteit sanctioneerde hem wel wegens grensoverschrijdend gedrag. In het academiejaar 2017-2018 kon de man weer aan de slag als ‘hoofddocent’, twee loonschalen lager dan zijn voormalige functie als ‘gewoon hoogleraar’.

Zijn re-integratie verliep stapsgewijs, maar eerder dit jaar kwam er bij Idewe, de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk, een nieuwe klacht tegen J.P. wegens intimidatie en machtsmisbruik.

De man geeft regelmatig interviews en lezingen binnen zijn vakgebied, maar toen bekend raakte dat hij op het symposium in de Handelsbeurs een forum kreeg om te komen spreken over waarden en normen, schoot dat bij velen in het verkeerde keelgat. “Zowel medewerkers van J.P., collega’s en leden van de faculteitsraad verzetten zich tegen zijn komst”, zegt Lise Goossens van Meldet, een organisatie die strijdt tegen grensoverschrijdend gedrag. “Voor de slachtoffers voelt die lezing aan als een slag in het gezicht.”

De organisatoren van het symposium contacteerden Meldet in maart over de zaak. “We hebben hen aangeraden om de zaak intern te regelen”, zegt Lise Goossens. “Uiteindelijk heeft de organisatie beslist J.P. te weren als spreker.”

P. was het niet eens met de beslissing en contacteerde rector Rik Van de Walle, die zich mengde in de discussie. “Het komt mij vanzelfsprekend in de regel niet toe te beslissen wie wel of niet kan spreken tijdens symposia die worden georganiseerd binnen de UGent of het UZ Gent”, schreef Van de Walle op 12 maart in een mail die De Morgen kon inkijken. “Het is evident dat organisatoren van symposia dat in volle vrijheid zelf dienen te beslissen. Tegelijk mag ik zowel als individuele persoon als in mijn hoedanigheid van rector of voorzitter van het Bestuurscomité van het UZ Gent een mening hebben, en die uiten.”

“Dat professor P. jaren geleden een tuchtsanctie werd opgelegd, is u allen bekend”, vervolgt de rector in de mail gericht aan gedelegeerd bestuurder van UZ Gent Eric Mortier, erevicerector Freddy Mortier, de decaan van de faculteit Letteren en wijsbegeerte Gita Deneckere en aan J.P. en diens advocaat. “Ik vermoed dat het onderstaande daarmee te maken heeft; indien dat het geval is, was het aangewezen geweest prof. P. dat te laten weten, zodat hij tenminste wist op basis waarvan zijn deelname aan het symposium geannuleerd diende te worden. Ik meen dat dit niet alleen correcter maar ook elementair-hoffelijker was geweest.”

‘Misstappen’

Volgens de rector impliceert de sanctie geenszins dat J.P. anno 2022 niet zou mogen spreken tijdens symposia. Hem schrappen zou volgens de rector neerkomen op wat ‘no-platforming’ wordt genoemd. “Nooit zal ik met praktijken à la ‘no-platforming’ akkoord gaan. Academische vrijheid geldt voor álle academici. Ook voor diegenen die misstappen begingen, daarvoor gesanctioneerd werden en de bijbehorende maatregelen hebben nageleefd/naleven”, aldus de mail.

De universiteiten kwamen de afgelopen maanden in het oog van de storm terecht na verhalen van grensoverschrijdend gedrag en machtsmisbruik. Op dies natalis, de geboortedag van de Universiteit Gent, sloeg Rik Van de Walle een openlijk mea culpa.

Wist de rector van de nieuwe melding over J.P.? “Midden maart wist ik niet dat een formeel verzoek werd ingediend bij Idewe, sinds begin deze maand is mij dat wel bekend”, zegt Rik Van de Walle aan De Morgen. “Het onderzoek bij Idewe loopt. In elk geval was er midden maart geen enkele orde- en tuchtsanctie van toepassing die de professor in kwestie het spreken over om het even welk onderwerp zou moeten beletten. Dat is vandaag nog het geval en bijgevolg kan de prof wat mij betreft over om het even welk onderwerp binnen of buiten de UGent spreken. Ik meen dat het zinvol, maar ook zeer nodig is het belang van academische vrijheid en het ‘non bis in idem’-beginsel te benadrukken.”

‘Commotie’

Karlien Wouters, persverantwoordelijke van het UZ Gent, zegt in een reactie dat J.P. op het programma staat als spreker “omdat hij iets te zeggen heeft over het onderwerp”. Op de vraag waarom de literatuurprofessor eerst geschrapt werd van de affiche, wil ze niet antwoorden. “We hopen dat het symposium morgen op een rustige manier kan doorgaan.”

J.P. zegt in een reactie dat hij morgen wil spreken op het symposium. “Als ik het niet doe, geef ik toe aan druk die ik ten onrechte vind. Ik ga er spreken over mijn expertise rond literatuur en geneeskunde, een onderwerp waarover ik lessen geef, lezingen geef, activiteiten doe, onder meer in woon-zorgcentra en de Gentse gevangenis. Ik ben al jaren vragende partij voor een ernstig gesprek met de groep mensen die naar ik denk nu commotie maakt. Ik heb hen ook via mail uitgenodigd voor zo’n gesprek. Mijn vermoeden is dat een van die mails de aanleiding is voor het formele verzoek dat bij Idewe ligt, maar ik heb de inhoud van het verzoek niet gezien dus kan ik ook niet reageren op informatie die ik niet ken.”