Reconstructie: hoe 344 ontvoerde schooljongens in Nigeria bevrijd werden

Vermoeid staan de vrijgelaten schooljongens op foto’s. In een lange rij komen ze van de bussen, die hen van het oerwoud terugbrachten naar de hoofdstad Katsina van de gelijknamige deelstaat in het noorden van Nigeria.

Bijna een week na hun ontvoering zijn 344 leerlingen van de kostschool in Kankara weer vrij. Ze mochten meteen op bezoek bij de gouverneur van de staat, Aminu Bello Masari, die hen in een grote zaal ontving. Hij aaide verschillende jongens tussen de 12 en 18 jaar over hun bol en gaf ze schouderklopjes.

Masari gaf toe dat niet alle jongens zijn vrijgelaten. Een aantal wordt nog steeds vermist, onduidelijk is hoeveel. De technische middelbare school in Kankara had eerder deze week laten weten dat 668 scholieren werden vermist. Een van de jongens, die aan de ontvoerders wist te ontsnappen, zei dat de kidnappers bij een telling op 520 jongens uitkwamen.

Overheid claimt succes

President Muhammadu Buhari en gouverneur Masari ontkenden dat er losgeld is betaald. Beiden waren opgetogen over het succes. Steeds hadden zij gezegd dat het leger en politie met man en macht joegen op de ontvoerders en dat een ontknoping nabij was. De jihadistische terreurgroep Boko Haram eiste in een video eerder deze week de verantwoordelijkheid op.

Het begon vorige week vrijdagnacht met een aanval op het internaat door zwaarbewapende mannen op motoren. Tijdens een hevig vuurgevecht tussen aanvallers en beveiligers kon een deel van de leerlingen ontkomen. Toch werden honderden jongens van hun bedden in de slaapzalen gelicht. Onder begeleiding van de ontvoerders moesten zij in groepen de hele nacht in een fors marstempo door het oerwoud lopen.

Een van de jongens, Usama Aminu Mali, wist na ruim 24 uur te ontsnappen en vertelde later aan de pers dat velen blootvoets waren. “De ontvoerders bleven ons maar slaan. Er was niets te eten en geen water om te drinken.”

Ondertussen kwam een klopjacht op gang. Ook werd gepoogd contact met de ontvoerders te krijgen. Donderdag eiste Boko Haram de ontvoering op in een video. De terreurorganisatie eiste losgeld en de sluiting van alle niet-islamitische scholen in de deelstaat. Het leger moest zijn zoektocht staken.

Een monsterverbond valt uiteen

Boko Haram opereerde in Katsina ver buiten zijn eigen gebied, de deelstaat Borno in het noordoosten van Nigeria. De vrees groeide dat Boko Haram zijn werkterrein fors uitbreidde. De groep ontvoerde al veel vaker massaal scholieren. De deelstaat Katsina en de buurstaat Zamfara worden ook al jaren geteisterd door bendes die kinderen ontvoeren voor losgeld.

Op allerlei niveaus is er de afgelopen dagen onderhandeld met de ontvoerders, door het leger, de gouverneur en ook door dorpsoudsten. Het werd duidelijk dat Boko Haram niet de enige betrokken partij was bij de ontvoering. Ook twee bendes uit Katsina en Zamfara hadden een aantal van de jongens in handen. Ze werkten met Boko Haram samen, maar konden zich uiteindelijk niet vinden in de eisen van de terreurorganisatie, zo analyseert de Nigeriaanse krant Daily Trust de situatie aan de hand van talrijke gesprekken met betrokkenen.

De belangen tussen de drie ontvoerdersgroepen bleken sterk uiteen te lopen. Bovendien waren de bendes niet in staat de schooljongens te voeden. Uiteindelijk leidde het tot hun vrijlating. Het lijkt erop dat dorpsoudsten uit de omgeving hierin een grote rol speelden.

De vrees is dat de nog vermiste jongens daadwerkelijk in handen zijn van Boko Haram en dat ze meegenomen worden naar Borno om jihadstrijders te worden.