Protest tegen VUB-onderzoeker: ‘Zijn racistische theorie is gebruikt door de schutter in Buffalo’

Enkele onderzoekers met een specialisatie in populatiegenetica hebben een statement opgesteld waarin ze het ontslag vragen van Michael Woodley of Menie, die ze een “white-supremacist researcher” noemen. De 38-jarige Schotse onderzoeker is sinds 2013 verbonden aan het Centrum Leo Apostel (CLEA) van de VUB.

Ook emeritus filosoof Jean Paul Van Bendegem, adviseur bij het centrum, kreeg lucht van de petitie. “Ik denk dat het gemakkelijk op te lossen is”, zegt Van Bendegem. “Door de samenwerking stop te zetten. Ik verwacht dat de VUB stappen onderneemt.”

Nog voor de petitie publiek gelanceerd is, heeft een veertigtal onderzoekers van verschillende Europese universiteiten het statement ondertekend. Aanleiding is de verwijzing naar het onderzoek van Woodley in het manifest van Payton Gendron, de achttienjarige die twee weken geleden toesloeg in een supermarkt in het Amerikaanse Buffalo.

Racistisch motief

De tien dodelijke slachtoffers hadden een donkere huidskleur. Het racistische motief van de dader kwam duidelijk naar boven in een manifest dat hij twee dagen eerder online had gedeeld. Tussen die 180 pagina’s staat een paginagrote infografiek met de titel ‘De waarheid over ras’, waarin acht zogezegde mythes worden ontkracht.

In de rechterbovenhoek van de grafiek staat een tabel die moet bewijzen dat er voldoende genetische verscheidenheid is onder mensen om van verschillende rassen te spreken. De referentie onder de tabel verwijst naar een wetenschappelijk artikel van Woodley uit 2010.

Vergelijking leert dat de tabel licht gewijzigd is, maar het uitgangspunt is hetzelfde: bewijzen dat er meerdere menselijke rassen zijn. De rassentheorie is omstreden sinds de opkomst van het nazisme. Al tientallen jaren is de wetenschappelijke consensus dat er geen gescheiden rassen zijn.

4Chan

De kans is klein dat de schutter de artikels van Woodley zelf heeft gelezen. Een online zoektocht leert dat de infografiek in zijn manifest al minstens sinds 2016 rondgaat op het /pol-forum van 4Chan, dat bekend staat voor het verspreiden van racistische theorieën. In zijn manifest zegt de schutter zelf dat hij in 2020 op dat forum belandde en er radicaliseerde.

“Daar leerde ik via infografieken, shitposts en memes dat het blanke ras aan het uitsterven is”, aldus Payton Gendron in zijn manifest. Hij kondigde zijn raid al in november vorig jaar aan op 4Chan.

“De schutter van Buffalo heeft veel publicaties verkeerd geïnterpreteerd, maar niet die van Woodley”, zegt Alex Mas Sandoval (Universiteit van Bologna), initiatiefnemer van de petitie. “We kunnen niet aanvaarden dat iemand zijn wetenschappelijke status misbruikt om doelbewust en ondubbelzinnig ideeën over blanke suprematie te verspreiden. De schutter gebruikte zijn racistische theorie.”

Woodleys reputatie gaat verder dan enkel dit artikel uit 2010. De onderzoeker, wiens achtervoegsel ‘of Menie’ verwijst naar adellijk bloed, publiceert ook pseudowetenschappelijke papers over mediums die communiceren met overledenen.

Maar bovenal publiceerde hij een reeks van artikels die de omstreden Great Replacement-theorie ondersteunen. Immigratie zorgt volgens hem voor een daling in het IQ. In 2018 bracht hij een boek uit over hoe we minder intelligent worden door de industriële revolutie.

Hij schreef dat boek samen met Edward Dutton. Samen namen ze ook een reeks YouTube-video’s op, waarin ze hun theorie uit de doeken doen. Volgens hen behoren mensen tot lagere sociale klassen vanwege een lager IQ. Met het toenemen van de overlevingskansen van kinderen in de lagere klassen zouden dus ook meer mensen met een lager IQ overleven.

Dutton was eerder gastspreker bij Patriotic Alternative, een Britse uiterst rechtse, antisemitische en racistiche groep. Woodley nam ook een video op met de bekende white-supremacist blogger en podcaster Stefan Molyneux.

Wereldbeeld

Woodley is niet in loondienst bij de VUB, maar werkt als onafhankelijk onderzoeker bij het Centrum Leo Apostel, waardoor hij al acht jaar lang gebruik kan maken van die VUB-titel.

“Zijn publicaties worden tot onze publicaties gerekend”, zegt Francis Heylighen, directeur van het centrum. “Hij is wel degelijk een goede onderzoeker. Zijn wereldbeeld is niet het mijne, maar aangezien zijn artikels verschijnen in wetenschappelijke tijdschriften met peerreview zie ik geen reden om de samenwerking stop te zetten. Zo’n white-supremacist schutter zal zijn argumenten eender waar halen.”

Adviseur Van Bendegem denkt daar anders over. Voor hem past dit niet in het wereldbeeld en project van Leo Apostel. “Hoe je het ook draait of keert, door de associatie verleen je status aan de persoon in kwestie en dat beperkt zich niet noodzakelijk enkel tot het wetenschappelijk werk.”

De initiatiefnemers van de petitie willen nog verder gaan dan stopzetting van de samenwerking met de VUB. Zij vragen uitgever Elsevier ook om alle artikels van Woodley over eugenetica te schrappen en ze vragen het Engelse Royal Holloway om zijn doctoraatstitel af te nemen. “Het gaat niet om cancelcultuur, maar om iemand die white-supremacist theorieën met een wetenschappelijk sausje overgiet”, zegt Sandoval.

Michael Woodley of Menie is sinds maandag via verschillende wegen tevergeefs benaderd voor een reactie.