Protest in Tunesië breidt uit

Voor de tweede nacht op rij, van dinsdag op woensdag, liep de spanning in Tunesië hoog op. In verschillende steden gingen mensen de straat op om de belastingverhogingen en prijsstijgingen die de regering doorvoert, aan te klagen.

Gisterochtend bleek een grote supermarkt in kustplaats Sousse te zijn beroofd. In hoofdstad Tunis waren autobanden en afvalcontainers in brand gestoken. Op het eiland Djerba werden molotovcocktails naar de bekende Ghribasynagoge gegooid. De spanningen in het Noord-Afrikaanse land kostten maandag al een leven: een betoger zou in Tebourka volgens betogers door het inademen van traangas zijn overleden.

Spontane uitbarsting

Van een brede, georganiseerde politieke beweging is geen sprake. Het protest lijkt een spontane uitbarsting van verontwaardiging nadat in het nieuwe jaar benzine, auto's, en het gebruik van telefoon en internet duurder zijn geworden. Ook zijn uitkeringen en subsidies verlaagd.

"Het is weer hetzelfde liedje: hogere prijzen en belastingen, maar voor ons nog altijd geen werk", zegt Chedli Kortli. De 33-jarige werkloze financieel adviseur woont in Kasserine, een stad in het binnenland, niet ver van Sidi Bouzid, waar zeven jaar geleden de Arabische Lente begon met de zelfverbranding van groenteverkoper Mohamed Bouazizi.

Twee jaar geleden bivakkeerde Kortli met andere werkloze jongeren uit protest wekenlang voor het kantoor van de gouverneur. Maandag was hij er weer bij in Kasserine, waar duizenden de straat op gingen. Botsingen met de politie waren er niet, zei hij, maar via Facebook stuurde Kortli later wel foto's van politieauto's, brandstapels en betogers.

Zulke beelden maken het voor sommigen makkelijker om de boze jongeren weg te zetten als onruststokers. De econoom Houcine Dimassi, oud-minister van Financiën, heeft het over 'extremistische partijen' die de onvrede aanwakkeren en 'buitenlandse krachten' die relschoppers betalen om het land te destabiliseren.

Erfenis

Zulke wilde geruchten doen volop de ronde in Tunesië. Ze werden enigszins gevoed doordat het linkse Front Populaire (Volksfront) zich dinsdag aan het hoofd van de spontane beweging stelde. Front Populaire-leider Hamma Hammami liet op een persconferentie weten dat "we op straat zullen blijven om de protesten nog meer aan te wakkeren" tot de begroting voor 2018 van tafel is.

Premier Youssef Chahed sprong aanvankelijk ook op de geruchtenmolen door te zeggen dat hij geen protest had gezien, maar slechts 'diefstal en vernieling'. Later matigde hij zijn toon, vroeg hij om begrip voor de buitengewone maatregelen die zijn regering moet nemen en beloofde hij dat de economie nog dit jaar zal aantrekken.

Chahed, leider van een coalitie van centrumpartijen en gematigde islamisten, zit met de erfenis van zwakke voorgangers en een moeizame democratische overgang. Zeven jaar na de Arabische Lente zit de economie van het land nog altijd in het slop. Buitenlandse investeringen bleven uit en twee terroristische aanslagen in 2015, gericht tegen buitenlanders, deden het toerisme instorten. In betere tijden is de sector goed voor 8 procent van de werkgelegenheid.

Vorige regeringen probeerden de sociale onvrede te dempen door overheidsbanen te scheppen. Dat kost echter alleen maar geld, echte groei moet van investeringen komen. Chahed zag zich genoodzaakt een aantal onpopulaire maatregelen te nemen.

Bovendien sloot de regering eind vorig jaar een akkoord met het IMF over een lening van 2,3 miljard euro. Daar staan de gebruikelijke voorwaarden tegenover: economische hervormingen en snoeien in overheidsuitgaven.

Revolutie

"Dat komt hard aan bij burgers die geen enkele verbetering in hun bestaan hebben gezien", zegt parlementariër Khemais Ksila, die onafhankelijk opereert. "We staan niet aan de vooravond van een nieuwe revolutie, maar de toestand is erg gespannen. De regering voert geen dialoog, ze gaat niet naar de mensen toe."

De dood van een betoger maakt het er niet beter op. Al blijft er wel discussie over hoe de man om het leven is gekomen. Het ministerie van Binnenlandse Zaken ontkent dat de politie verantwoordelijk is voor zijn dood.

"We zijn bereid om te luisteren, maar iedereen die wil betogen moet dat vreedzaam doen", zei premier Youssef Chahed op radiozender Mosaïque FM.