Professor sportmanagement: ‘Alleen negatieve financiële gevolgen kunnen het beleid van de FIFA veranderen’

Sepp Blatter noemt het WK in Qatar een vergissing. Heeft hij gelijk?

“Ja, aangezien zelfs de FIFA zelf tot die conclusie komt. Er zijn in de twaalf jaar sinds de toewijzing heel wat misstanden aan het licht gekomen: de mensenrechtenschendingen in het land, de erbarmelijke werkomstandigheden bij de bouw van de stadions waarbij naar schatting 6.500 arbeidsmigranten zijn omgekomen, het gebrek aan aandacht voor ecologische duurzaamheid, de bewezen corruptie bij de FIFA, enzovoort.

“De timing van Blatters uitspraak is opvallend. Samen met zijn voormalige collega en ex-voorzitter van de UEFA Michel Platini is hij recentelijk door de Zwitserse rechtbank vrijgesproken in een corruptiezaak. Nu hij bovendien zelf geen vertegenwoordiger van de FIFA meer is, heeft hij een veilig platform om dat soort meningen te verkondigen.”

Intussen voert Qatar een grootschalige pr-campagne om zijn imago op te poetsen.

“De pogingen van het regime om beter voor de dag te komen, zullen nu weinig succes oogsten. Op dit moment onthouden mensen vooral zaken zoals de homofobe uitlatingen van de Qatarese WK-ambassadeur (die zei dat homoseksualiteit een ‘geestelijke beschadiging’ is, red). Of de uitnodiging die Nederlandse supporters gekregen hebben om gratis naar het toernooi te komen in ruil voor positieve marketing. Het is echter veel minder duidelijk wat er van dit beeld zal overblijven eens het kampioenschap begonnen is. Qatar beschikt over enorme financiële mogelijkheden en hoopt dat een indrukwekkend georganiseerd WK de negatieve verhalen zal overschaduwen.

“Qatar heeft een snelle economische groei doorgemaakt dankzij de export van fossiele brandstoffen en het land wil nu sport als instrument gebruiken om een grotere rol te gaan spelen op het internationale toneel. Door de oorlog in Oekraïne wenden heel wat landen zich nu af van Rusland en richten hun blik op Qatar. Vaak komt daar veel hypocrisie bij te pas. Ook België en Nederland hanteren dubbele standaarden. Beide landen veroordelen de mensenrechtenschendingen, maar overwegen intussen toch nog een regeringsdelegatie naar het WK te sturen.”

Blatter wijst ook op de bedenkelijke rol die toenmalig Frans president Sarkozy zou hebben gespeeld bij de toewijzingsprocedure.

“De verwevenheid tussen voetbal en politiek is erg groot en wordt bovendien almaar groter. Behalve het geval van Sarkozy die zaken zou hebben gedaan met Qatar, vallen er recent nog meer voorbeelden op te noemen. Zo hebben Qatarezen een grote mate van inspraak in de Franse topclub PSG en kopen rijke families uit het Midden-Oosten almaar vaker Europese grote clubs, onder meer in de Premier League. Die dienen dan voor een deel als speeltje, maar het gaat tegelijk ook om geld en vooral ook invloed. Dat laatste zien we in het Westen vaak over het hoofd door onze kapitalistische logica, die stelt dat iedere investering in sport financieel moet renderen.”

Hoe schadelijk is dit alles voor de FIFA?

“Natuurlijk komt de FIFA hier belabberd uit. De uitspraak van voorzitter Gianni Infantino dat we ons maar moeten concentreren op het voetbal in plaats van op ‘ideologische en politieke gevechten’ heeft daar ook geen goed aan gedaan. Het is echter maar de vraag hoeveel de bonzen van de wereldvoetbalbond zich daarvan aantrekken. Uiteindelijk is de overweging die men bij de organisatie maakt steeds commercieel van aard. Negatieve financiële gevolgen zijn dan ook het enige wat echt veranderingen teweeg kan brengen in het beleid van de FIFA.”