Primeur voor ons land: 24 koffers tjokvol cocaïne onderschept op vlucht naar België

De Braziliaanse politie maakte de vondst bekend in een filmpje op sociale media. Het toont hoe een politieman in een privéjet op de tarmac in Fortaleza een reiskoffer opent. Er zit een groot wit pak in. De politieman betast de inhoud. Vanop een lederen vliegtuigstoel kijkt een crewlid beteuterd toe. De piloot staat naast hem. Intussen ploft de politieman een scherp mes in het pak. Hij vraagt aan de piloot wat hij denkt dat erin zit. De man met de vier strepen op zijn schouders gebaart dat hij het niet weet. “Als het blauw wordt, is het cocaïne”, zegt de politieman. Na enkele druppeltjes roept hij al: “Het ís cocaïne! Niemand verlaat nog dit vliegtuig.” Er bleken vorige woensdag nóg 23 andere reiskoffers met cocaïne aan boord te zijn. De Braziliaanse politie maakte daar een opvallend kiekje van: 24 geopende valiezen, netjes uitgestald voor een Gulfstream 4. Dat is een toestel met zestien zitplaatsen dat een Spanjaard uit Luik vorige week woensdag charterde bij het Turkse ACM Air. Hij wilde ermee vanuit Brazilië naar Zaventem vliegen. Kostprijs per uur: net geen 5.000 euro. De Spanjaard en vier Turkse crewleden zijn opgepakt. De Spanjaard zou nog nooit eerder in aanraking gekomen zijn met de politie wegens drug.

“Cocaïne transporteren via een privévliegtuig is een primeur voor België”, zegt Marc Vancoillie van de directie Zware en Georganiseerde Criminaliteit van de federale politie. “Dat het nu voor het eerst is vastgesteld, betekent echter niet dat het nog niet vaker is voorgekomen. We hebben daar gewoon geen duidelijkheid over.” Vancoillie noemt het een aandachtspunt, maar wil nog niet van een groot probleem spreken. “Het is bekend dat kleine sportvliegtuigjes en privéjets courant worden gebruikt om drugs van productielanden zoals Peru en Colombia over te vliegen naar een transitland zoals Brazilië. Daar gaat de coke dan op schepen. Maar dat is heel specifiek voor Zuid-Amerika. Volgens de statistieken zijn er amper gevallen bekend van privéjets met drugs op intercontinentale vluchten naar Europa.” Vorig jaar werd er wel al eens een drugstransport voor Portugal gestopt in een privéjet in Brazilië. “Verder moeten we al naar 2018 terug. Toen ging het om een vlucht van Colombia naar Engeland. Het gebeurt dus eerder sporadisch dan frequent.” Volgens de politiedirecteur is waakzaamheid nodig. “We zullen moeten bekijken of er extra maatregelen nodig zijn.”

Blinde vlek

Op de luchthaven van Zaventem menen bronnen bij de politie nu al dat dat méér dan nodig is. Ze noemen de controles van privéjets een blinde vlek. “Er is een afzonderlijke grenspost voorzien voor privéjets die van buiten de Schengenzone komen”, klinkt het. “Maar het is de eerste post die sneuvelt als er voor de controles van gewone passagiersvluchten te weinig politie is. Er is ook een lokaal van de douane om bagage te controleren, maar daar is doorgaans weinig volk te zien. En dat is dan nog op een nationale luchthaven. Die privévliegtuigen landen natuurlijk ook op regionale luchthavens zoals Wevelgem en Deurne.”

Volgens de FOD Financiën - Douane en Accijnzen zijn er dit jaar in ons land nochtans al 361 privéjets gecontroleerd op zowel nationale als regionale luchthavens. Vorig jaar waren dat er 383 en zelfs 855 in 2018. De douane gebruikt bij die controles bagagescanners, hondenteams en een zogenaamde backscatter, die het hele vliegtuig kan scannen. “Daarbij werd nooit één vaststelling van drugs gedaan”, zegt woordvoerder Florence Angelici. Ze benadrukt dat de opsporingsdienst van de douane enkel controles uitvoert op privéjets op basis van concrete tips. “Maar we ontvangen hierover slechts sporadisch info.” Volgens Angelici wordt het opsporen van drugssmokkelaars overigens bemoeilijkt omdat privévliegtuigen uitgesloten zijn van de PNR-wetgeving. De gegevens van de passagiers van privéjets worden dus niet gedeeld met politie- en veiligheidsdiensten, zoals wel gebeurt bij gewone passagiersvluchten.

Volgens politiedirecteur Wim Vancoillie zal verder onderzoek nu eerst moeten uitmaken of het vliegtuigje uit Fortaleza daadwerkelijk Zaventem had als eindbestemming. “Blijkbaar kan een privéjet zijn vluchtroute in de lucht aanpassen”, zegt Vancoillie. “De vraag is dus: was België écht de eindbestemming? Of was het een dwaalspoor?”