Popgroep Men at Work veroordeeld voor overnemen van kinderlied in megahitHet Australische lijflied ‘Down Under’ is plagiaat

BRUSSELl ‘Down Under’ dateert uit 1981 en ging tot nu toe vrijuit. Pas toen de twee melodieën aan elkaar gelinkt werden in de Australische tv-quiz Spicks and Specks, rook platenmaatschappij Larrikin Music onraad.

Eind 2008 stelde presentator Adam Hills in zijn muziekquiz op de Australische zender ABC de volgende vraag: “Welk kinderliedje is verwerkt in de song Down Under?” Het antwoord was ‘Kookaburra’, een lied over een inheemse vogel. Daarop ging bij Larrikin Music een lampje branden. De platenmaatschappij begon een proces tegen songschrijvers Colin Hay en Ron Strykert en ook distributeurs Sony en EMI kregen een dagvaarding in de bus.Volgens Norm Lurie, directeur van Larrikin, bevat ‘Down Under’ de melodie van het refrein van ‘Kookaburra’, een in Australië erg bekend wijsje, dat al enkele decennia wordt aangeleerd aan kinderen. Veel Australiërs waren er dan ook van overtuigd dat het liedje publiek bezit was, maar daar heeft federaal rechter Jacobson nu anders over geoordeeld. Hij verklaarde in zijn vonnis dat “‘Down Under’ een substantieel deel van het werk van Marion Sinclair herneemt en daarmee een inbreuk maakt op het auteursrecht.” Marion Sinclair is de oorspronkelijke auteur van ‘Kookaburra’. De voormalige muzieklerares aan een middelbare school in Melbourne schreef het lied in 1934 als inzending voor een wedstrijd van de Victoria Girl Guide, een Australische jeugdbeweging. Volgens de advocaten van Sony en EMI stond Sinclair de rechten op ‘Kookaburra’ af aan de Girl Guide, door deel te nemen aan de wedstrijd. Daarom was de klacht van Larrikin volgens hen ongeldig.Larrikin van zijn kant beweert de rechten op het wijsje te hebben verworven in 2000, twaalf jaar na de dood van Marion Sinclair. De platenmaatschappij zei triest te zijn over het misbruik van het wijsje, omdat “Marion Sinclair, toen ‘Down Under’ een hit was, de laatste jaren van haar leven in een rusthuis doorbracht, zonder het geld te krijgen waar ze op recht op had.” Larrikin is verheugd met de “zeldzame overwinning van een underdog”. Plagiaat is heel moeilijk te bewijzen en vaak trekt de beschuldigde artiest aan het langste eind. Maar Larrikin kreeg van de rechter dus gelijk en eist nu 40 tot 60 percent van de opbrengsten van Down Underop. Op 25 februari volgt een uitspraak over de grootte van de schadevergoeding.

In de marge van het proces drukte Norm Lurie, ondanks zijn klacht tegen Men at Work, zijn liefde voor hun song ‘Down Under’ uit. Hij omschreef de rechtszaak als “een clash tussen twee iconen.” Beide liedjes zijn in Australië immers populaire hymnes, onder meer omdat ze verwijzen naar nationale symbolen als de Kookaburra. Die inheemse vogel was in 2000 nog één van de mascottes van de Olympische Spelen in Sydney. The Old Gum Tree uit het kinderliedje is dan weer de naam van de historische site waar gouverneur John Hindmarsh in 1836 de oprichting van de kolonie Zuid-Australië aankondigde, een evenement dat elk jaar wordt herdacht op Proclamation Day. Maar ook Down Underligt de Australiërs nauw aan het hart. De songwas in 1981 de tweede single uit Business as Usual, de debuutplaat van Men at Work, en werd een nummer 1-hit in Australië, Groot-Brittannië en de VS. ‘Down Under’is de afgelopen dertig jaar uitgegroeid tot het lijflied van veel Australiërs en wordt vaak gebruikt bij sportmanifestaties. Vooral de verwijzing naar ‘vegemite’ (Australische smeerpasta) en het warme welkom dat het hoofdpersonage te beurt valt bij een Australische bakker in Brussel, valt bij veel Aussiesin de smaak.Nochtans bevat het nummer volgens co-auteur Colin Hay ook stevige kritiek op zijn land. De tekst van het refrein voorspelt immers onweer en raadt de Aussies aan zich te verschuilen, volgens Hay een verwijzing naar de toenemende Amerikanisering van Australië in de jaren 80.