Poolreiziger en vriend van Dixie Dansercoer: ‘Niemand die over de ijskappen reist vindt dit een passend einde’

‘Zijn vrouw Julie belde me — onverwacht, vond ik. ‘Ik heb slecht nieuws’, zei ze. Ze was in shock, maar ze wou het me zelf vertellen voor ik het drama van Dixie in de media las. Toen ik hoorde wat er die middag was gebeurd in Groenland, wist ik meteen: ‘Dat komt niet goed.’ Helaas.’

Alain Hubert (67), de man van al die poolexpedities met Dansercoer, zegt het met stille stem. Verslagen door het verlies van een vriend. “Misschien reis ik op een dag wel naar Groenland voor een laatste groet aan zijn graf van sneeuw en ijs.”

Dixie’s medereiziger Seb Audy heeft vanop de plaats van het onheil naar Dixie’s vrouw gebeld. Zelfs in die totale onherbergzaamheid is er blijkbaar communicatie met de bewoonde wereld mogelijk.

Alain Hubert: “Wie in Groenland wil reizen over de ijskap, moet zich verplicht laten registreren; dat is één van de veiligheidsvoorschriften. Je moet je ook medisch en fysiek laten screenen, trouwens. Je moet verplicht een satelliettelefoon hebben, je moet altijd je gps-coördinaten doorsturen naar de uitvalsbasis. In elk dorp langs de kust is een goed uitgerust reddingsteam met helikopter. Men doet er daar alles aan om ongelukken te vermijden. Maar de dikte van een sneeuwbrug is nooit perfect in te schatten en dan had hij de pech dat de kloof eronder zo diep was dat zelfs zijn lichaam niet geborgen kan worden. Het ongeluk was onvermijdelijk, helaas. Zelfs voor Dixie, die altijd zo voorzichtig is en zoveel ervaring heeft.”

Het gevaar is overal: is dat de belangrijkste regel voor wie, zoals u en Dixie Dansercoer, de extreemste omstandigheden opzoekt?

“Je moet vooral beseffen dat de natuur je meester is. Bij ons in Europa geloven we graag dat het leven risicoloos is. Dat is het niét. Maar wie nooit in zulke barre omstandigheden is geweest, begrijpt dat niet.”

Jullie hebben elkaar in 1989 voor het eerst ontmoet in Tibet. Waarom dáár?

“Ik was toen nog een alpinist; ik ben pas een poolreiziger geworden met Dixie. Ik begeleidde, tijdens een beklimmingspoging van de Cho Uyo, ook een reis van Sabena-personeel in de Himalaya en daar was Dixie bij. Hij had die trip gewonnen, als een soort van beloning voor zijn werk als steward. Dixie viel me meteen op: hij was een levendige en goedgezinde jongeman, vol van ideeën, van niks bang, maar — en dat was belangrijk voor wat later in ons leven zou volgen — met een mentale kracht die ik voordien en sindsdien nog maar bij weinig mensen heb gezien.”

En dus trokken jullie niet veel later maar samen dwars over Antarctica?

“Zo ongeveer, ja. (lacht) Ik was in 1994 over de Noordpool getrokken, mijn eerste grote poolexpeditie. Ik speelde toen met het idee om hetzelfde op de Zuidpool te doen en toen dacht ik, terwijl ik wat geschikte kandidaten zocht om mee te reizen, aan Dixie. Aan zijn energie, aan zijn dadendrang, aan zijn doorzettingsvermogen. Ik heb ’m gebeld en hij was meteen enthousiast. Het jaar erop zijn we - bij wijze van oefening, maar vooral om elkaar echt te leren kennen - naar Groenland getrokken. Ik kan het mij niet precies meer herinneren, maar de kans is groot dat we toen in de buurt van de fatale plek zijn gepasseerd. Wat ik wel weet, is dat Dixie en ik mekaar perfect aanvulden. Hij was een doorzetter, en dat was nodig wanneer je meer dan 4.000 kilometer in barre omstandigheden over het ijs wil trekken. Hij was ook een man die weinig woorden nodig had om te begrijpen wat er moest gebeuren. Hij kon, net als ik, genieten van de schoonheid die ons omringde. We zouden, wist ik snel, meer dan honderd dagen met elkaar kunnen doorbrengen, zonder geruzie, zonder twijfels, maar ook zonder machogedrag en onnodige risico’s.”

Was hij een ontdekkingsreiziger in zijn diepste binnenste?

“Een ontdekkingsreiziger uit vroegere tijden was hij niet en wou hij ook niet zijn, denk ik. Dat klinkt allemaal romantisch, maar zo fantastisch had Roald Amundsen het niet toen hij in de negentiende eeuw over de Zuidpool trok. (lacht) Dixie wou — net als ik — zo dicht mogelijk bij de natuur zijn. Voor zichzelf, maar ook voor de volgende generaties. Vandaag verandert het milieu sneller dan ooit tevoren. De gegevens die Dixie verzamelde hebben klimaatwetenschappers geholpen om te begrijpen wat er aan de hand was. Ja, er zijn satellieten. Ja, er zijn algoritmes die berekenen wat er gebeurt. Maar iemand moet ook wel eens ter plaatse gaan kijken.”

Wanneer Dixie sprak, klonk hij vooral als een filosoof.

“Klopt helemaal. Hij was een man die het talent bezat om de dingen vanop afstand te bekijken en te analyseren in het licht van de nietigheid van de mens. Dat hebben we samen geleerd, dat we maar hele kleine en kwetsbare organismen zijn in deze wereld. Ik ben een wetenschapper, dus ik analyseer alles in systemen, in oorzaken en gevolgen. Hij niet. Hij was iemand die naar de wereld en zichzelf keek alsof, en dat heb ik ’m weleens gezegd, hij een primitieve mens was — en dat bedoel ik niet als een belediging, integendeel. Hij keek door de ogen van een mens van duizenden en duizenden jaren geleden, toen mensen leefden van de dieren die ze konden doden en de planten die ze konden verzamelen.”

Wat was zijn droom?

“Hij wilde vooral mensen laten dromen. Sterker nog, hij wou dat meer mensen hun ware dromen zouden najagen. ‘Er is altijd méér te bereiken in het leven. Er zit méér in jou dan je denkt’: dat was zijn idee. Dat wilde hij uitstralen en nalaten — maar nu nog niet.”

Zou hij, mocht hij het nog kunnen zeggen, vrede hebben met zijn lot? Hij is gestorven op een plaats waar hij graag was, terwijl hij deed wat hij graag deed.

“Nee. Echt waar, nee. Het klinkt mooi om dat, zelfs als troost, te zeggen: hij die over gletsjers liep, is nu begraven in een gletsjer. Maar geloof mij, niemand die over de ijskappen reist vindt het een passend einde, net zomin als een bergbeklimmer er vrede mee zou hebben om een graf in sneeuw en ijs te vinden op de flanken van de Mount Everest. Dixie was een echtgenoot en een vader: dáárom alleen al wou hij veilig zijn reis beëindigen. Om thuis te komen. Om zijn ervaringen te delen met wie hij liefhad. Om zijn kinderen te zien opgroeien. Om grootvader te worden. En ja, misschien ook om op een volgende expeditie te vertrekken. Hij was filosofisch van aard, zoals je zelf al opmerkte. Maar waar hij nooit aan dacht, was aan de dood. Hij vond de dood iets voor egoïsten. Dixie was geen egoïst: hij was altijd bezorgd om het welzijn van anderen, van zijn familie, van zijn vrienden, van de mensen met wie hij over de ijskappen trok.”

Tot slot: wat nu, met uw vriend in dat graf van sneeuw en ijs?

“Ik weet het niet. Misschien, op een dag, ga ik ernaartoe om ’m mijn laatste eer te bewijzen. Misschien willen zijn vrouw en kinderen dan wel mee. Maar nu nog niet. Ik moet het eerst verwerken. In zeven haasten naar zo’n onherbergzame plek trekken is gewoon veel te gevaarlijk.”