Politieke rel in Australië: ex-premier Morrison liet zich drie keer ‘stiekem’ tot ‘extra’ minister benoemen

Om dat uit te vinden, heeft Morrisons opvolger Anthony Albanese de benoemingen op Gezondheidszorg, Financiën en Natuurlijke Hulpbronnen voorgelegd aan de advocaat-generaal. Albanese is in alles een tegenpool van de grofbesnaarde Morrison, dus hij laat liever eerst het woord aan juristen voordat zijn kabinet een beslissing neemt over mogelijke stappen tegen de oud-premier.

Morrison werd in de jaren 2019-’22 als minister van Gezondheidszorg, Financiën en Natuurlijke Hulpbronnen benoemd door de gouverneur-generaal van Australië, David Hurley. Deze vertegenwoordiger van de koningin handelde op advies van de minister-president, en dat was Scott Morrison zelf. Dat de drie ministersposten ook al waren bezet door respectievelijk Greg Hunt, Mathias Cormann en Keith Pitt, was kennelijk geen bezwaar. Morrison werd hun cominister zonder dat ze het wisten.

Greg Hunt

Alleen Greg Hunt liet achteraf weten dat hij had ingestemd. Dat gebeurde in het begin van de covidpandemie: Morrison werd minister van Gezondheidszorg voor het geval Hunt door covid zou worden uitgeschakeld, aldus Hunt. Die positie had hem volgens critici ‘dictatoriale bevoegdheden’ kunnen geven: in het kader van de Biosecurity Act kon hij bijvoorbeeld de noodtoestand uitroepen, een bevoegdheid die hij als premier niet had.

In 2021 nam Morrison ook de portefeuille Financiën erbij, maar verzuimde dat aan de zittende minister Mathias Cormann te vertellen. In 2022 ontdekte Keith Pitt dat Morrison ook minister van Natuurlijke Hulpbronnen was geworden, toen hij Pitt met zijn nieuwe ministersbevoegdheid opzijschoof en een akkoord dwarsboomde over olie-exploratieboringen voor de kust van New South Wales. Pitt verklaarde tegen tv-zender ABC dat hij destijds wel heeft laten onderzoeken of Morrison dat zomaar kon doen, maar dat hij de zaak daarna heeft laten rusten.

Onbehouwen en eigenzinnig

Dit jaar verloor de liberale Morrison de verkiezingen van de Labour-kandidaat Anthony Albanese, die nu de affaire op zijn bord heeft gekregen. Albanese, die in de Australische media als ‘saai, ongeïnteresseerd en niet-inspirerend’ wordt afgeschilderd, hoopt dat het onderzoek door de advocaat-generaal meer duidelijkheid brengt.

Morrison, premier van 2018 tot 2022, staat bekend als een onbehouwen en eigenzinnig man. Toen hij premier was, nam hij niet zelden op eigen houtje beslissingen. Volgens critici deed hij alsof hij geen kabinet nodig had en het zonder ministers af kon. Dat hij zich drie ministersposten heeft toegeëigend zonder dat zijn ‘coministers’ dat wisten, verbaast Australië daarom niet echt.

Morrison had niet voor niets de bijnaam ‘de bulldozer’. ABC noemt hem een man met “autocratische trekken” en “een messiasinstinct”. Hij was de centrale commandopost vanwaaruit zijn regering werd bestuurd.

Premier Albanese noemde de onthullingen “buitengewoon”: “Het Australische volk werd niet ingelicht over wat precies de ministeriële afspraken waren, en dat is volstrekt onacceptabel.” Of het ook strafbaar is, valt nog te bezien. ABC citeert grondwetsdeskundige Anne Twomey, volgens wie de hele benoemingskwestie vermoedelijk legaal is. “Als hij het gewoon had voorgesteld, had waarschijnlijk geen haan ernaar gekraaid. Maar dat hij het geheimhield? Dat maakt het vreemd.”