Polen beschuldigt Poetin van migratiecrisis aan de grenzen van Oost-Europa

Het Poolse parlement hield dinsdag een spoedvergadering over de situatie aan de grens met Wit-Rusland, waar duizenden migranten en vluchtelingen in niemandsland zijn gestrand. Het Wit-Russische regime heeft de stroom van mensen die kant op gedirigeerd. Volgens de Poolse premier Mateusz Morawiecki is het niet de Wit-Russische dictator die hierachter zit, maar zijn bondgenoot Poetin. “Het brein achter de aanval die Loekasjenko uitvoert zit in Moskou, het brein is president Poetin”, zei Morawiecki.

Rusland heeft nog niet gereageerd op de aanklacht. Eerder op de dag prees het Kremlin de Wit-Russische grenstroepen voor hun “verantwoordelijke” optreden en zei de situatie “nauwlettend in de gaten” te houden. Sergey Lavrov, de Russische minister van Buitenlandse Zaken, stelde voor dat de Europese Unie Wit-Rusland betaalt om migranten tegen te houden.

Sinds afgelopen zomer hebben Polen, Letland en Litouwen het aantal migranten en vluchtelingen dat de grens probeert over te steken, snel zien toenemen. Onder hen zijn veel jonge mannen, maar ook vrouwen en kinderen. Volgens de EU haalt Loekasjenko burgers uit landen als Syrië, Irak en Afghanistan onder valse beloften om ze vervolgens naar de grenzen met EU-landen te laten brengen.

De situatie is een nieuw dieptepunt in de relatie tussen de Europese Unie en Wit-Rusland. De EU noemt het beleid van de autocraat een “hybride aanval”, waarbij hij mensen inzet als wapen om druk uit te oefenen op de unie. Het zou wraak zijn voor de sancties die de EU oplegde nadat hij protesten tegen zijn regime met geweld neersloeg. De EU reageerde dinsdag op de crisis in Oost-Europa met nieuwe sancties die het voor Wit-Russische functionarissen moeilijker maken om naar Europese lidstaten te reizen.

Noodtoestand

Litouwen kondigde dinsdag een noodtoestand aan in het grensgebied met Wit-Rusland, die vanaf middernacht lokale tijd een maand zal gelden. De noodtoestand verbiedt mensen om binnen vijf kilometer van de betreffende grens te komen en maakt dat grenswachten “mentale dwang” en “proportioneel geweld” mogen toepassen. Volgens het Litouwse parlement is dat noodzakelijk vanwege de “ernstige dreiging” die een grote instroom van vreemdelingen voor het land zou vormen.

Aan de grens met Polen en Letland geldt al langer een noodtoestand. De drie landen doen alles om te voorkomen dat de vreemdelingen hun land binnenkomen. De Poolse overheid heeft zo’n twaalfduizend troepen gestuurd om te voorkomen dat mensen het grenshek door weten te breken. Maar terugkeren is ook geen optie. Ook de Wit-Russische grenswacht houdt de mensen tegen, waardoor ze in een onmogelijke situatie zijn beland.

Wit-Rusland ontkent alle beschuldigingen. President Loekasjenko zegt dat de migranten via legale routes naar de EU-grenzen afreizen en dat hij niet uit is op een militaire confrontatie. “Ik ben geen gek, ik weet wat er op het spel staat”, zei Loekasjenko tegen de Wit-Russische staatsmedia. Maar in hetzelfde interview benadrukte hij ook dat hij niet van plan is om te wijken. Volgens het ministerie van Defensie is het juist Polen dat een conflict riskeert door veel troepen naar de grens te sturen.

Duitse sancties

Duitsland steunt nieuwe EU-sancties tegen Wit-Rusland, zei minister Heiko Maas van Buitenlandse Zaken woensdag naar aanleiding van de situatie aan de grens.

Maas beschuldigde Loekasjenko ervan migranten “gewetenloos uit te buiten” door ze naar de Poolse grens te sturen. “We zullen al diegenen bestraffen die deelnemen aan de gerichte smokkel van migranten”, zei hij, waarop hij de EU opriep om “de EU-sancties tegen het regime van Loekasjenko uit te breiden en aan te scherpen”. “De Europese Unie kan niet worden gechanteerd.”

Maas beschreef de taferelen aan de Pools-Wit-Russische grens als “gruwelijk” en waarschuwde Loekasjenko dat hij een “gevaarlijke escalatie in gang zet waaruit op een zeker moment geen uitweg meer mogelijk is”.

Maas trad niet in details over eventuele extra EU-sancties tegen Wit-Rusland. Wel gaf hij aan dat ze ook andere landen en zelfs luchtvaartmaatschappijen zouden kunnen raken, als blijkt dat zij betrokken zijn bij de doorreis van migranten.