Pol Vandemeulebroucke, de kleurrijke strafpleiter die zelf veroordeeld werd tot anderhalf jaar cel

Dat het binnenkwam, liet Pol Vande­meulebroucke in een kranteninterview verstaan nadat hij veroordeeld werd voor anderhalf jaar ge­vange­nis­straf. Na eerdere beschuldigingen van lidmaatschap van een bende en schending van het beroepsgeheim, in 2002 en 2012, was hij beide keren vrijgesproken. Deze keer achtte het gerecht hem dus wel schuldig aan lidmaatschap van een drugsbende.

Een onterechte veroordeling omdat er een ware heksenjacht bezig is op drugsadvocaten, zijn sommige van zijn confraters van mening. De war on drugs loopt dusdanig uit de hand dat nu ook de strafpleiters van drugsdealers geviseerd worden, klinkt het.

Dit jaar werden zeker twintig advocaten beschuldigd van lidmaatschap van een criminele organisatie en andere zware feiten. Tot een veroordeling kwam het echter nog niet. Behalve dus bij Pol Vandemeulebroucke.

Dat het de ogenschijnlijk stoïcijnse Vandemeulebroucke niet koud laat, wordt duidelijk in Justice for All waarin bij wijlen een nerveuze, sigaretten rokende strafpleiter te zien is, op de dag dat zijn beroepsverbod door de raadkamer wordt opgeheven. Een ander beeld dan dat van de flamboyante advocaat met het afgetrainde lichaam in onberispelijk maatpak en wit overhemd.

Het verhaal achter Vandemeulebrouckes veroordeling deze zomer dateert van november 2019 als de Albanese cocaïnehandelaar Uka G. bij de advocaat thuis aanklopt. Uka G. is zijn drugs kwijt, klinkt het. Bijgevolg zit iemand uit zijn clan gevangen in Colombia en dreigt te worden vermoord. Het gaat om 1.500 kilo coke die de haven van Antwerpen zijn binnengebracht. Uka G. denkt dat een cliënt van Vandemeulebroucke de drugs heeft achterovergedrukt. Hij wil vijf miljoen euro van de cliënt of hij zal diens familie aanpakken.

De cliënt weet echter van niets, laat hij aan Vandemeulebroucke weten. Waarop de advocaat met een journalist uit Antwerpen belt om te vragen wat er met de partij ­verdwenen drugs is gebeurd. Die blijkt in beslag genomen te zijn door de douane en de politie. Ze hadden hun vangst geheimgehouden om de drugsbazen uit hun tent te lokken. Als het verhaal toch in de krant verschijnt, laten de Albanezen hun bedreigingen tegen Pols cliënt vallen.

Vandemeulebroucke vindt dat hij daarmee niets strafbaars heeft gedaan. Bovendien heeft hij er mensenlevens mee gered, klinkt het. De rechtbank neemt er geen genoegen mee en zegt dat de advocaat geld heeft aangenomen om inlichtingen in te winnen over de verdwenen drugs. Vandemeulebroucke zou een envelop met cash van de Albanees hebben ontvangen, blijkt uit een afgeluisterd gesprek tussen de twee. Ook komt boven water dat Vandemeulebroucke een PGP-telefoon heeft, een versleuteld toestel dat criminelen gebruiken zodat de politie ze niet kan afluisteren. De strafpleiter ontkent alles en zegt dat hij enkel probeerde te voorkomen dat er slachtoffers zouden vallen door een ruzie tussen drugsbendes.

Hoe het ook zij, een belronde met enkele confraters uit het Antwerpse levert de man alleen maar lof op. “De jurist Pol Vandemeulebroucke is een heel bijzondere man met een scherpe geest”, zegt Omar Souidi van het Antwerpse advocatenbureau Souidi&­Souidi dat hij samen met broer Mounir runt. “Hij denkt vaak twee stappen verder dan zijn conculega’s, hij pleit vaardig en combattief”, zegt Souidi, die zelf ook figureert in de reeks Justice for All. “Het is ook een man die zich in elke zaak smijt, met hart en ziel. Dat hij in opspraak is gekomen, is een beetje het gevolg van de stijl die hij hanteert. Wat niet wil zeggen dat ik dat zomaar aanvaard. Advocaten moeten hun job kunnen doen zoals ze dat willen, mits ze binnen de krijtlijnen van de wetgeving blijven, dat spreekt vanzelf. Maar het is niet omdat je in de rechtszaal een combattieve stijl hanteert, dat het Openbaar Ministerie je zomaar kan viseren omdat het bepaalde actoren goed uitkomt dat sommige advocaten van het toneel verdwijnen. Dat vind ik een groot gevaar voor onze rechtsstaat. Ik ben van mening dat Vandemeulebroucke een hoop stront over zich heen krijgt die hij niet verdient.”

Met een combattieve stijl bedoelt Souidi dat Vandemeulebroucke al eens ‘met veel enthousiasme’ met de vuist op tafel klopt. “Pol pleit vaak erg hard, maar ik heb hem nog nooit betrapt op een ondoordachte juridische argumentatie.”

Dat Vandemeulebroucke hard kan zijn, liet hij onder meer blijken tijdens de rechtszaak van Hans Van Themsche, die hij in 2007 verdedigde. “Toen op het proces de nabestaanden van Luna (de vermoorde peuter, JDR) en Oulematou (de oppas van Luna, JDR) kwamen getuigen, deed mij dat niks”, zei de advocaat in deze krant. Voor alle duidelijkheid: hij wilde ermee zeggen dat hij zijn gevoelens opzij kan zetten als dat professioneel nodig is.

Advocaat Sam Vlaminck kent Vandemeulebroucke van verschillende havendossiers. Ook hij benadrukt zijn juridische vaardigheden: “Hij heeft een onuitputtelijk vocabularium, je kunt uren naar hem luisteren zonder verveeld te raken. Ik moet zeggen dat dit, samen met zijn overtuigingskracht, iets is waar menig strafpleiter jaloers op is.”

Ontvoering van Anthony

Het enfant terrible van de Antwerpse balie heeft West-Vlaamse wortels. Hij werd geboren in ­Zwevegem. Zijn vader was kaderlid bij staaldraadfabrikant Bekaert, zijn moeder was huisvrouw. Vandemeulebroucke behaalde zijn rechtendiploma aan de KU Leuven, waarna hij in Oud-Turnhout terechtkwam en als stagiair aan de slag ging aan de balie. Hij trouwde en kreeg drie kinderen. Inmiddels is hij al jaren gescheiden.

Nadat hij de knepen van het vak onder de knie kreeg op het kantoor van de Antwerpse advocaat Werner Mertens, opende hij zijn eigen ­bureau. In 1994 kwam hij in het nieuws als ­verdediger van Danny Vanhamel, een van de twee ontvoerders van Anthony De Clerck, kleinzoon van textielbaron Roger De Clerck. In zijn lange loopbaan heeft de flamboyante strafpleiter voor heel wat roemruchte criminelen opge­treden.

Over het proces van Hans Van Themsche zei hij in een interview in 2016 dat hij geen voorstander is van jarenlange straffen. “Dat heeft nog nooit van iemand een beter mens gemaakt.” Als maatschappij moet je een keuze maken, liet de strafpleiter optekenen: “Ofwel zeg je dat iemand een staal zonder waarde is en moet worden uitgesloten. Maar dan moet je menselijk genoeg zijn om die persoon een spuitje te geven.”

Krachtpatserig

Dat de advocaten in Justice for All elk over een stevig machogehalte beschikken, is een understatement. Vandemeulebroucke vormt daarop geen uitzondering. Hij rijdt graag snel, houdt zich fit door te boksen en heeft thuis een halve sportzaal ingericht. De strafpleiter woont in de bossen, samen met zijn twee honden.

Volgens auteur en gerechtsjournalist Gust Verwerft is Vandemeulebroucke een man die altijd veel vrouwen heeft aangetrokken. “Hij is ontegenzeggelijk een authentieke persoon. Een beetje krachtpatserig, maar bijzonder goed gekleed. Zijn uiterlijk is belangrijk voor hem.”

Een van de opvallendste vrouwen op wie Vandemeulebroucke indruk maakte, was zijn cliënte Els Leemans met wie hij in 2004 een relatie kreeg. Leemans werd in 2006 tot 25 jaar veroordeeld wegens medeplichtigheid aan de moord op haar echtgenoot. Als ‘partner van’ kon Vandemeulebroucke niet meer optreden als haar advocaat. Hij werd op het proces wel als getuige gehoord door de jury. “Ze is de beste vrouw die ik al heb ontmoet”, zei hij toen.

“Dat is Pol ten voeten uit,” besluit Gust Verwerft. “Hij heeft die vrouw op zijn manier willen troosten. Hij gaat ervoor of niet. Ik weet zeker dat je een bijzondere man gaat zien in Justice for All. Vergeleken met de manier waarop hij zich voor een zaak inzet, zijn veel andere collega’s behoorlijk kleurloos.”