Poetin eist vanaf morgen tóch roebels voor zijn gas, Duitsland weigert

De recentste updates over de oorlog in Oekraïne vindt u hier in onze nieuwste liveblog.

Bij een Russische aanval op een humanitair hulpkonvooi vlak buiten de Noord-Oekraïense stad Tsjernihiv zijn volgens Oekraïense autoriteiten een dode en vier zwaargewonden gevallen. Vijf bussen met burgervrijwilligers zouden onder vuur zijn genomen toen ze probeerden de door Russische troepen omsingelde stad te bereiken om mensen te evacueren. De aanval kon niet onafhankelijk worden geverifieerd.

Oekraïne stelt dat het Russische leger geen enkele mogelijkheid biedt om burgers uit het belegerde Tsjernihiv te evacueren. "Waardoor in wezen tienduizenden mensen gegijzeld worden zonder voedsel, water of verwarming", schrijven Oekraïense functionarissen op Telegram. Ook zouden Russische troepen in Tsjernihiv voortdurend woonwijken beschieten.

• Rusland eist toch dat het buitenland vanaf morgen in roebels betaalt voor gasleveringen. De Duitse bondskanselier Olaf Scholz reageerde meteen door te herhalen dat Europa de gasleveringen in euro of in dollars zal blijven betalen.

• Zoals verwacht uitte Oekraïens president Volodymyr Zelensky harde kritiek op de Belgische diamanthandel met Rusland. ‘Vrede is belangrijker dan diamanten.’ Dit zijn de vier belangrijkste dingen die u moet onthouden uit zijn toespraak voor de Kamer.

• De Amerikaanse president Joe Biden heeft besloten de Amerikaanse strategische oliereserves te gebruiken om de stijgende energieprijzen te beheersen.

• Russische strijdkrachten in Oekraïne trekken zich niet op grote schaal terug, aldus NAVO-chef Jens Stoltenberg. Rusland had eerder aangekondigd om rond Kiev en Tsjernihiv de bezetting af te zwakken, maar daar komt volgens Stoltenberg weinig van.

• Pro-russische separatisten in de Donbas lijken de afgelopen week weinig vorderingen te hebben gemaakt.

Het Russische leger legt zijn focus in Oekraïne steeds meer op het oosten van het land. En dat lijkt ook nodig: op een week tijd hebben de troepen die er nu al zijn samen met de pro-Russische separatisten amper vorderingen gemaakt. Extra brigades die elders weggehaald worden, moeten het Oekraïense verzet breken.

Lees het artikel.

België heeft geen problemen met de aardgasbevoorrading, ook niet nu Rusland ermee dreigt gascontracten stop te zetten als de leveringen niet in roebels worden betaald. Dat laat het kabinet van minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) weten.

Dat België niet in de problemen komt heeft te maken met het feit dat ons land fungeert als een draaischijf voor gastransport in West-Europa, klinkt het, maar ook omdat België maar zes procent van de totale gasimport uit Rusland haalt.

Deskundigen binnen de administratie en bij netbeheerder Fluxys volgen de situatie wel nauwgezet op, klinkt het bij Van der Straeten. Volgens haar toont de Russische chantage aan dat we sneller onafhankelijk moeten worden van Russische fossiele brandstoffen.

De Amerikaanse president Joe Biden heeft besloten de Amerikaanse strategische oliereserves te gebruiken om de stijgende energieprijzen te beheersen. Hij heeft 1 miljoen vaten olie per dag vrijgegeven voor de komende zes maanden. De brandstofprijzen stijgen al sinds de wereldeconomie begon te herstellen van de pandemie, maar zijn als gevolg van de strenge sancties tegen Rusland omhoog geschoten.

De torenhoge prijzen zorgen voor veel onvrede onder de Amerikaanse bevolking en spekken tegelijkertijd de Russische oorlogskas. Het vrijgeven van oliereserves zou de markt moeten verlichten en daardoor de prijs kunnen verlagen. Maar de twee keer eerder dat Biden reserves vrijgaf, had dat slechts een kortstondig effect op de oliemarkt.

Het Witte Huis maakte ook bekend dat Biden het Congres zal oproepen om boetes uit te delen aan olie- en gasbedrijven die publieke grond pachten maar geen brandstof produceren. De hoge prijzen hebben Amerikaanse bedrijven er namelijk niet toe gezet om hun productieniveaus te verhogen. De VS produceren dagelijks gemiddeld 11,7 miljoen vaten olie, begin 2020 (vlak voor het uitbreken van de coronacrisis) waren dat er 13 miljoen per dag.

De Duitse bondskanselier Olaf Scholz heeft gezegd dat Duitsland de contracten met Rusland voor gasleveringen erop heeft nageslagen en - zoals daarin is vastgelegd - zal blijven betalen in euro’s en soms in dollars. Die boodschap heeft hij ook aan de Russische president Vladimir Poetin medegedeeld, zei Scholz op een persconferentie.

Scholz herhaalde dat Duitsland nog dit jaar onafhankelijk wil worden van Russische olie en kolen, maar dat het langer gaat duren voor het land zonder Russisch gas kan. Ook zei de bondskanselier dat de mazen in de sancties tegen Rusland moeten worden gesloten om de druk op Poetin hoog te houden.

Lees ook: Poetin wil vanaf morgen dan toch roebels voor Russisch gas: hoe ernstig is dat?

Landen die Russisch gas willen kopen, moeten dat vanaf morgen in roebels afrekenen. De Russische president Vladimir Poetin ondertekende zojuist een decreet waarin die plicht werd vastgelegd. Gisteren meldde het Kremlin nog dat de omslag van euro’s en dollars naar roebels een project van de lange termijn was.

"Om Russisch gas te kopen, moeten ze rekeningen openen bij Russische banken met roebels erop", meldde Poetin. "Vanaf die rekeningen zullen vanaf morgen betalingen gemaakt moeten worden voor de levering van gas."

"Als zulke betalingen niet gemaakt worden, zullen we dat zien als een ingebrekestelling van de kant van de koper, met alle bijbehorende consequenties", vervolgde Poetin. "Niemand verkoopt ons iets gratis, en wij doen zelf ook niet aan liefdadigheid – bestaande contracten worden dus stopgezet."

De Franse minister van Financiën Bruno Le Maire en zijn Duitse collega van Economische Zaken Robert Habeck kregen het nieuws te horen op een gezamenlijke persconferentie, en deden het af als "chantage". Ze hebben de Russische eis eerder afgewezen, en deden dat vanmiddag opnieuw.

Russische beschietingen op de stad Tsjernihiv, 150 kilometer ten noordoosten van Kiev, zijn toegenomen. De burgemeester van de stad Vladislav Atrosjenko meldt dat hij van de Russische belofte om het offensief rond zijn stad af te zwakken, nog niets heeft gemerkt.

"Sinds de beloften van de Russische delegatie over het verminderen van de intensiteit van de bombardementen in Kiev en Tsjernihiv, hebben we in feite een toename van de intensiteit gezien van artillerie- en mortieraanvallen. Over de afgelopen 24 uur hebben onze ziekenhuizen twintig gewonden ontvangen, zowel militairen als burgers", aldus Atrosjenko tegen CNN.

Premier Alexander De Croo heeft in de Kamer gereageerd op de toespraak van president Zelensky. "Wij moeten u en het Oekraïense volk bedanken. De strijd die jullie voeren is niet alleen een strijd voor het voortbestaan van Oekraïne, maar ook van vrijheid en democratie."

De Croo herhaalde dat een no fly-zone er niet komt. "Toch staan we aan uw zijde. U vroeg om extra militaire steun. Ik kan u meedelen dat het Belgische leger nieuwe wapens heeft besteld voor Oekraïne. Wij zullen steun bieden zolang uw land wordt aangevallen. De Oekraïners zijn deel van het Europese volk."

"Wat de plannen van Poetin ook zijn, hij zal Oekraïne nooit bezitten", aldus De Croo. "Het is moeilijk om de juiste woorden te vinden gezien de dramatische omstandigheden. Maar weet wel dat alle Belgen uw moed bewonderen. Wij bewonderen de dapperheid van het Oekraïense volk. Wij bewonderen uw waardigheid. Oekraïne zal winnen en de vrijheid zal zegevieren. Hou moed. Glorie aan Oekraïne, eer aan de helden."

Zoals verwacht heeft Oekraïens president Zelensky tijdens zijn toespraak verwezen naar de diamanthandel in ons land. 

"Niemand heeft voldoende vastberadenheid om een einde te maken aan de hel in ons land", zei Zelensky. "Waarom nog wachten om een no fly-zone in te stellen? We hebben het gevoel dat de Europeanen niet moedig genoeg zijn om deze beslissing te nemen. Denken zij aan geld? Aan bedrijven? Er zijn mensen voor wie de diamanten die in Antwerpen verkocht worden, belangrijker zijn. Zijn de inkomsten belangrijker dan de strijd die wij voeren? Vrede is veel meer waard dan diamanten."

Zelensky heeft ons land ook bedankt voor de hulp die al geboden is. "België is een van de eerste landen die voor ondersteuning zorgde. Dat was historisch. Daarvoor wil ik jullie bedanken. Jullie kunnen een voorbeeld vormen voor andere landen om nog meer te doen. Help ons. Lever wapens, leg sancties op. Wij zullen daar dankbaar voor zijn. Hulde aan Oekraïne."

Na de toespraak van Zelensky volgde een minutenlange staande ovatie.

Oekraïens president Zelensky spreekt op dit moment de Kamer toe. "Al acht jaar kennen wij oorlog, al 36 dagen worden wij door Rusland aangevallen. Vele mensen hadden gedacht dat de Oekraïners het niet zo lang zouden kunnen volhouden. Wij hebben toch stand kunnen houden. De moed van het Oekraïense volk heeft de bewondering van velen afgedwongen."

"90 procent van Marioepol werd vernietigd. Al vier weken wordt deze stad bestookt. De toegang wordt volledig ontzegd. Er is niks meer: geen water, geen eten, geen geneesmiddelen. Er is geen leven. Toch houden we stand. Toch blijven we vechten."

"De verdedigers hadden de keuze de stad verlaten en aan de Russen overlaten. Dat hebben ze niet gedaan. Elke dag stellen we alles in het werk om de humanitaire corridor daar te houden zodat de vrouwen, kinderen en bejaarden kunnen vluchten. Soms lukt dat. Maar in vele gevallen maken de Russen het niet mogelijk de stad te verlaten. Het is de hel op aarde."

Russische strijdkrachten in Oekraïne trekken zich niet op grote schaal terug, aldus NAVO-chef Jens Stoltenberg. Rusland had eerder aangekondigd om rond Kiev en Tsjernihiv de bezetting af te zwakken, maar daar komt volgens Stoltenberg weinig van.

"Volgens onze inlichtingen trekken de Russen zich niet terug, maar zijn ze aan het herpositioneren. Rusland probeert zijn offensief in de Donbas te hergroeperen, herbevoorraden en versterken", aldus de secretaris-generaal.

Stoltenberg: "Tegelijkertijd houdt Rusland druk op Kiev en andere steden. Dus we kunnen meer offensieve acties verwachten, die meer lijden met zich meebrengen."

Bij de jaarlijkse lenteoproep wil Rusland 134.500 dienstplichtigen aan het leger toevoegen. De Russische president Poetin ondertekende vandaag een decreet waarin hij die aantallen bevestigde. Bij vorige oproepen ging het om een vergelijkbaar aantal rekruten. Mannen tussen de 18 en 27 kunnen opgeroepen worden.

Na vijf weken van oorlog in Oekraïne heeft het Russische leger grote verliezen geleden. De Navo schatte een week geleden dat toen 7.000 tot 15.000 Russische militairen waren gesneuveld. Westerse en Oekraïense inlichtingendiensten melden dat Moskou naarstig op zoek is naar nieuwe rekruten en huurlingen om de oorlog te vechten.

Het Russische ministerie van Defensie haastte zich vandaag echter te melden dat de opgeroepen dienstplichtigen ‘niet naar hotspots’ gestuurd zouden worden. Ze worden pas in mei op hun bases verwacht, en krijgen sowieso eerst drie tot vijf maanden militaire training. Maar Michail Benjasj, die als advocaat meerdere dienstweigeraars vertegenwoordigt, wees er tegen Reuters op dat rekruten na die training volgens de wet naar het slagveld gestuurd mogen worden.

De pro-Russische separatisten in het oosten van Oekraïne claimen bijna heel de regio Loehansk en meer dan de helft van de regio Donetsk in handen te hebben. De informatie is niet onafhankelijk geverifieerd. Voor het uitbreken van de oorlog hadden ze controle over ongeveer een derde van beide regio’s. Ze zeggen nu controle te hebben over 90 procent van Loehansk en 55 tot 60 procent van Donetsk.

Hoewel dit als een overwinning wordt gebracht, lijken ze recent weinig vorderingen te maken. Vorige week meldde het Russische ministerie van Defensie al dat 93 procent van Loehansk en 54 procent van Donetsk in Russische handen is. Wat dat betreft is er dus weinig veranderd in een week. Bovendien blijft in Loehansk Severodonetsk, na Loehansk de grootste stad van de provincie, nog in Oekraïense handen.

De Vlaamse regering heeft beslist het aantal opvangplaatsen voor Oekraïense vluchtelingen op te schalen. Tegen 15 juni zullen er 30.000 plaatsen beschikbaar gesteld worden.

"De eerste doelstelling was om tegen vandaag 18.000 opvangplaatsen te kunnen aanbieden", zegt Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA). "Die raming hebben we bereikt. Maar zolang de oorlog voortduurt, kan het aantal vluchtelingen gevoelig blijven stijgen." Voor de creatie van de opvangplaatsen wordt gekeken naar de Vlaamse steden en gemeenten.

Tot nu toe werden in ons land 30.000 Oekraïense vluchtelingen geregistreerd als "tijdelijk ontheemden".

De Oekraïense regering onderzoekt of soldaten zich schuldig hebben gemaakt aan schending van het oorlogsrecht. Op een video zou te zien zijn dat drie Russische krijgsgevangenen in de benen worden geschoten. Maar zijn de beelden authentiek?

Lees hier meer.

Oekraïens president Zelensky heeft een toespraak gehouden in de Nederlandse Tweede Kamer. Hij riep het land op af te stappen van Russische olie en gas. De import van energie uit Rusland moet wat hem betreft gestopt worden, "zodat je geen miljarden betaalt aan de oorlog".

Net als bij eerdere toespraken voor buitenlandse parlementen probeerde Zelensky het nationale sentiment aan te wakkeren. Zo haalde hij het neerschieten van vlucht MH17 aan om erop te wijzen dat Rusland al acht jaar een "onrechtvaardige oorlog" voert in Oekraïne. 

Deze namiddag spreekt Zelensky ook de Belgische federale Kamer toe. U kunt zijn toespraak vanaf 14 uur live volgen in deze liveblog. 

Lees ook: Neemt Zelensky straks de Belgische diamanthandel onder vuur? Dit kunnen we verwachten van zijn toespraak

Een konvooi Oekraïense bussen is op weg naar de belegerde havenstad Marioepol. De autoriteiten hebben 45 bussen naar de stad gestuurd in een poging om burgers te evacueren. 

Rusland kondigde voor vandaag een staakt-het-vuren aan, dat om 10 uur plaatselijke tijd (9 uur Belgische tijd) zou ingaan. Het is de bedoeling dat de burgers via een humanitaire corridor naar het veiligere Zaporizja reizen. Er werden eerder nog al afspraken gemaakt over vluchtroutes, maar die werden niet altijd nageleefd.

Nog 160.000 mensen zitten vast in Marioepol, zo zei de burgemeester begin deze week.

De Britse inlichtingendiensten zeggen dat het Russische leger nog steeds alle posities rond Kiev heeft gehouden en dat maar een klein aantal militairen is vertrokken. De Britten verwachten dat er de komende dagen hevige gevechten gaan plaatsvinden rond de Oekraïense hoofdstad.

Rusland had eerder deze week na onderhandelingen aangekondigd militairen rond Kiev terug te trekken. Dat is volgens de Britten dus gebeurd, maar het gaat om een klein aantal soldaten. De Britse inlichtingendiensten delen dagelijks hun recente bevindingen over de oorlog in Oekraïne.

Ook in Tsjernihiv en Marioepol gaan de gevechten nog door, zeggen de Britten. In Tsjernihiv gaat het vooral om artilleriebeschietingen door de Russen. In Marioepol woeden hevige grondgevechten, maar de stad zou nog in handen zijn van het Oekraïense leger. Voor vandaag hebben de Russen een staakt-het-vuren afgekondigd rond Marioepol, zodat burgers zichzelf in veiligheid kunnen brengen.

Het moreel onder Russische soldaten is laag, troepen zouden weigeren bevelen op te volgen en er is aan de Russische kant een tekort aan wapens. Ook zouden de Russen tijdens de oorlog in Oekraïne per ongeluk een eigen vliegtuig uit de lucht hebben geschoten, meldt de chef van de Britse inlichtingendienst GCHQ tijdens een werkbezoek aan Australië.

De uitspraken van GCHQ-chef Jeremy Fleming in Canberra sluiten volgens The New York Times aan bij informatie die de Amerikaanse inlichtingendiensten de afgelopen weken prijsgaven. Volgens Fleming heerst er "chaos" binnen het Russische leger, dat wordt geteisterd door allerhande problemen.

De bewering van Amerikaanse inlichtingendiensten dat Russisch president Poetin verkeerd wordt geïnformeerd, klopt volgens Fleming. "Zijn adviseurs zijn bang hem de waarheid te vertellen", aldus de chef.

Lees ook: Amerikaanse inlichtingendiensten: ‘Poetin is misleid over de oorlog door zijn eigen adviseurs’

Oekraïens president Zelensky spreekt vandaag om 14.15 uur de plenaire vergadering van de Kamer toe. Er is een inleiding door voorzitster Eliane Tillieux en een nawoord van premier Alexander De Croo. Vlak voor de toespraak van Zelensky wordt het Oekraïense volkslied live gespeeld door een celliste en een violiste, beiden van Poolse afkomst. 

Er zullen vertegenwoordigers van de Oekraïense ambassade in Brussel aanwezig zijn in de zaal, en ook de leden van de Senaat, de ministers-presidenten van de gemeenschappen en de gewesten en de voorzitters van de deelstaatparlementen zijn uitgenodigd.  

De Oekraïense president sprak de afgelopen weken al verschillende parlementen toe via videoverbinding. Het gaat onder meer om de parlementen van Italië, Frankrijk, Denemarken en Duitsland, het Europese Parlement en het Amerikaanse Congres. Vanmorgen wordt Zelensky ook verwacht in de Tweede Kamer in Nederland.

Lees ook: Zelensky spreekt straks de Kamer toe: hoe de oorlogspresident de strijd wil winnen met speeches

De onderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland worden vrijdag digitaal voortgezet. Dat meldt de Oekraïense onderhandelaar David Arachamia. Oekraïne was volgens Arachamia graag opnieuw fysiek om de tafel gegaan, maar Rusland weigerde dat. Volgens het Kremlin moet er eerst verder gewerkt worden aan een verdrag tussen de twee landen.

De vredesonderhandelingen werden woensdag weinig hoopvol beëindigd nadat het Kremlin "niet kon stellen dat er iets veelbelovends of enige doorbraak was". Ook de Oekraïense president Volodymyr Zelensky zei in zijn dagelijkse videoboodschap dat de gesprekken "niets concreets" hebben opgeleverd.

Eventuele toekomstige neutraliteit van Oekraïne kan alleen worden toegezegd na een referendum. Dat zou zeker drie miljoen handtekeningen van de bevolking vereisen en kan een jaar duren, zegt de Oekraïense onderhandelaar David Arachamia volgens onder meer de BBC en The Guardian in een tv-interview.

De neutraliteit van het land, die ter sprake kwam tijdens onderhandelingen met Rusland in Istanbul, is volgens Arachamia "een vraag voor het volk, niet voor politici". Een referendum is volgens hem "een langdurige procedure die alleen in vredestijd kan plaatsvinden".

Rusland eist van Oekraïne dat het zich bijvoorbeeld nooit zal aansluiten bij de NAVO. Oekraïense onderhandelaars zeiden dinsdag dat dit tot de mogelijkheden behoort, maar alleen als grote landen, ook van de NAVO, via de VN-Veiligheidsraad veiligheidsgaranties bieden.

De Oekraïense autoriteiten hebben het Russische leger er opnieuw van beschuldigd fosforbommen te gebruiken, deze keer tegen het stadje Marinka, in het zuiden van het land. Een tiental branden werd geblust door de rampendiensten.

"Ook de steden Georgievka, Novokalinovo en Otsjeretino werden gebombardeerd", zegt het hoofd van de militaire administratie van de regio Donetsk, Pavel Kirilenko, zonder meer informatie te geven over welke munitie gebruikt werd. "Er zijn geen slachtoffers, maar verschillende huizen zijn beschadigd."

Fosforbommen zijn volgens een conventie die in 1980 ondertekend werd in het Zwitserse Genève verboden tegen burgers, maar mogen wel gebruikt worden tegen militaire doelwitten.

Oekraïens president Zelensky stelt dat de onderhandelingen met Rusland vooralsnog "niets concreets" hebben opgeleverd. In zijn dagelijkse videoboodschap zegt Zelensky dat hij "de mooie woorden" niet gelooft en daarom ook twijfelt aan de Russische bewering dat troepen zich terugtrekken.

Het Kremlin beloofde eerder deze week de militaire operaties tegen Kiev en de noordelijke stad Tsjernihiv drastisch terug te schroeven. Woensdag meldde het ministerie van Defensie in Moskou juist dat de troepen zich hergroeperen om zich te gaan richten op de "bevrijding" van de separatistische Donbas-regio in het oosten van het land.

Zelensky bevestigt de voorbereidingen van deze nieuwe aanval in zijn videoboodschap. "Maar wij geven niets weg. We zullen vechten voor elke meter van ons grondgebied."

In Dnipro, in het zuidoosten van Oekraïne, is door een Russische raketaanval een met brandstof gevuld oliedepot verwoest. Dat meldt het hoofd van de regionale raad Mikola Loekasjoek op Telegram. Puin van een raket beschadigde ook twee tankwagens. Bij de raketaanval vielen geen doden of gewonden. Het nieuws kon niet onafhankelijke bevestigd worden.

Dnipro, een stad met ruim een miljoen inwoners, is tot nu toe grotendeels gespaard gebleven van Russische raketaanvallen. Onlangs vuurde Rusland volgens Oekraïense bronnen ook twee raketten af op een militaire basis in de buurt van de stad. De kazerne werd zwaar beschadigd. In Novomoskovsk, ten noordoosten van Dnipro, sloeg woensdag bovendien een raket in op een fabriek. Daarbij vielen geen doden, aldus de autoriteiten van Dnipropetrovsk. 

De conflictregio Zuid-Ossetië wil een referendum organiseren over een eventuele toetreding tot Rusland. "Ik denk dat een vereniging met Rusland ons strategisch doel is", zei de president van de pro-Russische regio in de Kaukasus, Anatoli Bibilov.

Rusland heeft Zuid-Ossetië samen met Abchazië in 2008 na een oorlog tegen Georgië erkend als onafhankelijke staat. Duizenden soldaten zijn in de regio gestationeerd. Georgië erkent de onafhankelijke regio's niet, net als de meeste andere landen.

Sinds het begin van de Russische inval in Oekraïne groeit de ongerustheid dat de conflicten weer zouden kunnen oplaaien in andere pro-Russische regio's en ex-Sovjetstaten. Zondag kondigde ook de separatistische leider van Loehansk aan dat er een stemming zou komen over een toetreding van de regio tot Rusland. Kiev liet al weten dat het zo'n referendum niet zou erkennen.

De KU Leuven gaat een vredesvlag uithangen aan de Universiteitshal in de Naamsestraat. Dat bevestigde vicerector voor Internationaal Beleid Peter Lievens, nadat een vijftigtal mensen woensdagavond actie voerde voor vrede en de-escalatie in Oekraïne.

De actie ging uit van studenten en verschillende organisaties, waaronder de Leuvense Vredesbeweging, Vrede vzw en Hart Boven Hard, en vond plaats aan de faculteit Sociale Wetenschappen in de Parkstraat. De actievoerders willen dat de universiteit een voortrekkersrol opneemt in het pleiten tegen de oorlog in Oekraïne.

• Er blijft onduidelijkheid over de Russische aankondiging tot afschalen rond de Oekraïense hoofdstad Kiev. Het Pentagon zegt dat het wel beperkte Russische troepenbewegingen van Kiev weg richting Wit-Rusland ziet, maar beschouwt dat eerder als herpositioneren voor latere gevechten elders in Oekraïne.

• Het Kremlin heeft hoopvolle verwachtingen over de onderhandelingen met Oekraïne de grond ingeboord. "We kunnen niet stellen dat er iets veelbelovends of enige doorbraak was", zei woordvoerder Dmitri Peskov. Ook Frankrijk ziet geen vooruitgang.

• Rusland heeft voor morgen wel een staakt-het-vuren in het belegerde Marioepol aangekondigd, zodat burgers geëvacueerd kunnen worden.

• De Verenigde Staten beloven nog eens 500 miljard dollar aan militaire steun voor Oekraïne.

• De Russische president Vladimir Poetin wordt door zijn topadviseurs verkeerd geïnformeerd over de slechte prestaties van het Russische leger. Hij krijgt ook niet te horen hoe de westerse sancties de Russische economie verlammen omdat zijn adviseurs "te bang zijn hem de waarheid te vertellen", aldus een Amerikaanse functionaris tegen CNN.

• Oekraïens president Volodymyr Zelensky zal morgen de Belgische Kamerleden toespreken via videoverbinding. Zijn toespraak, die u live bij De Morgen zal kunnen volgen, start om 14.15 uur.

Rusland heeft voor donderdag een staakt-het-vuren aangekondigd bij de belegerde Oekraïense stad Marioepol, om de evacuatie van burgers mogelijk te maken. Het bestand moet ingaan om 10 uur plaatselijke tijd (9 uur Belgische tijd) en is volgens de Russische strijdkrachten "uitsluitend voor humanitaire doeleinden" bedoeld, meldt het Russische persbureau Interfax.

Volgens de Russen kunnen inwoners de havenstad aan de Zee van Azov verlaten om via Berdjansk - in Russische handen - naar Zaporizja - onder Oekraïense controle - te gaan. Volgens het Amerikaanse ministerie van Defensie staan Russische troepen "zeer, zeer dicht" bij het centrum van Marioepol.

De Oekraïense zijde krijgt tot morgenochtend 6 uur om ook een ​​staakt-het-vuren af ​​te kondigen en Rusland, de Verenigde Naties en het Internationale Rode Kruis schriftelijk te informeren. Oekraïne en Rusland hebben elkaar er herhaaldelijk van beschuldigd vluchtroutes voor inwoners van de stad onmogelijk te maken.

De Franse president Emmanuel Macron heeft onlangs in een telefoongesprek met ambtsgenoot Vladimir Poetin aangedrongen op een humanitaire hulpactie voor de stad die al wekenlang zwaar beschoten wordt door Russische troepen. De Oekraïense autoriteiten meldden dinsdag dat daarbij al minstens 5.000 doden zijn gevallen.

Het Amerikaanse ministerie van Defensie zegt dat ongeveer 20 procent van de Russische troepen rond de Oekraïense hoofdstad Kiev zich de afgelopen 24 uur heeft geherpositioneerd richting Wit-Rusland. Het gaat dus niet om een terugtrekking van de troepen.

"Onze inschatting is dat die troepen zich zullen hergroeperen, opnieuw bevoorraad zullen worden en dan waarschijnlijk elders in Oekraïne ingezet zullen worden", aldus Pentagon-woordvoerder John Kirby. "Dat hergroeperen zien we op dit moment echter nog niet." De grootste troepenbewegingen ziet het Pentagon momenteel rond de luchthaven van Hostomel ten noordwesten van Kiev, waar in de eerste dagen van de oorlog zwaar werd gevochten.

Als Rusland echt zou willen deëscaleren, zou het de troepen "naar hun kazernes moeten sturen". "Russische troepen blijven Kiev aanvallen via bombardementen en raket- en luchtaanvallen." 

Een anonieme Pentagon-bron zei vanavond ook aan het Franse persbureau AFP dat Russische troepen zich zouden terugtrekken vanuit de omgeving van de voormalige kerncentrale van Tsjernobyl richting Wit-Rusland. 

De Russische president Vladimir Poetin zou aan de Duitse bondskanselier Olaf Scholz verklaard hebben dat Europa Russisch gas mag blijven betalen in euro's en niet in roebels, zoals Moskou recent had geëist. De woordvoerder van de Duitse regering, Steffen Hebestreit, zegt dat Poetin aan Scholz gegarandeerd heeft dat de betalingen van Europa de komende maand "in euro zouden blijven en zoals gewoonlijk overgemaakt worden aan Gazprom Bank, dat niet getroffen is door de sancties". Gazprom bank staat dan in voor de omzetting in roebels.

Hebestreit voegde eraan toe dat president Poetin benadrukt heeft dat er "niets zou veranderen voor de Europese contractuele partners" van zodra het nieuwe betalingssysteem van Moskou op 1 april in werking treedt. "Kanselier Scholz aanvaardde die procedure niet, maar vroeg om de informatie op papier te zetten om die beter te begrijpen", zei Hebestreit. "Hetgeen de G7 is overeengekomen blijft van tel: energieleveringen zullen uitsluitend in euro's of dollars betaald worden, zoals aangegeven in de contracten."

Twee van de vier Russische gevechtsvliegtuigen die op 2 maart het Zweedse luchtruim schonden, waren uitgerust met kernwapens. Dat meldt de Zweedse nieuwszender TV4 op basis van bronnen binnen het Zweedse leger. Volgens de zender was de schending een opzettelijke daad van de Russen, die als doel hadden om Zweden te intimideren.

Lees hier meer.

De Franse minister van Buitenlandse Zaken Jean-Yves Le Drian zegt vanavond dat hij geen vooruitgang merkt in de onderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne. "De oorlog gaat voort, en voor zover ik het zie is er geen doorbraak of iets nieuws", klonk het in een interview met France 24 en RFI. "Er zijn veel verklaringen van Russische zijde, maar ik geloof enkel in feiten." 

Kadyrov: Rusland doet geen concessies in Oekraïne

Rusland zal geen concessies doen in de oorlog met Oekraïne, zegt ook de Tsjetsjeense leider Ramzan Kadyrov vanavond. De bondgenoot van Moskou vindt dat de Russische onderhandelaar Vladimir Medinski, die met de Oekraïners onderhandelingen voert, ten onrechte heeft gesuggereerd dat dat wel het geval is. In een videoboodschap op Telegram zegt Kadyrov dat de Russische president Vladimir Poetin niet zomaar stopt met wat hij in Oekraïne begonnen is.

Medinski toonde zich gisteren na afloop van gesprekken met de Oekraïense delegatie optimistisch over de voortgang daarvan. Maar die hoopvolle verwachtingen zijn vandaag door het Kremlin de grond ingeboord. "We kunnen niet stellen dat er iets veelbelovends of enige doorbraak was", zei Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov eerder op de dag.

Volgens Tsjetsjenië, een Russische deelrepubliek, zijn er strijders van het land in Oekraïne actief om de Russen bij te staan. Eerder meldde de Tsjetsjeense leider dat hij ook zelf aanwezig was in het land, maar analisten trekken die beweringen zwaar in twijfel. Gisteren was hij in elk geval opnieuw in de Tsjetsjeense hoofdstad Grozny.

Lees ook: De wrede troepenmacht van Ramzan Kadyrov: waarom veel Oekraïners deze Tsjetsjenen vrezen

Europese mededingingsautoriteiten zijn binnengevallen bij kantoren van de Russische gasproducent Gazprom. Als eerste zouden de kantoren van Gazprom in Duitsland nu zijn doorzocht. Dat zeggen bronnen tegen persbureau Reuters. De invallen komen op het moment dat toezichthouders in de Europese Unie het onderzoek opvoeren naar gasleveringen van het bedrijf aan Europa.

EU-antitrustbaas Margrethe Vestager vroeg in januari aan gasbedrijven, waaronder Gazprom, naar de reden van krappe gasleveringen. Dat gebeurde na beschuldigingen dat de Russische onderneming de prijzen zou manipuleren door voorraden achter te houden. Op dat moment liepen de gasprijzen al hard op.

Gazprom en het Kremlin hebben herhaaldelijk ontkend gasleveringen achter te houden. De partijen zeggen zich altijd aan de langetermijnverplichtingen te hebben gehouden. Bedrijven die de EU-antitrustregels overtreden, kunnen boetes krijgen tot wel 10 procent van hun wereldwijde omzet. Gazprom ontsnapte in 2018 aan een boete vanwege machtsmisbruik, nadat het bedrijf onder meer had toegezegd de vrije doorstroom en doorverkoop van gas in Centraal- en Oost-Europa tegen concurrerende prijzen te garanderen.

De Verenigde Staten hebben het door Rusland aangevallen Oekraïne 500 miljoen dollar (448 miljoen euro) financiële hulp aangeboden. Washington kwam de afgelopen tijd al met forse bedragen over de brug, vooral als militaire steun.

De Amerikaanse president Joe Biden kondigde de jongste bijdrage aan in een telefoongesprek met zijn Oekraïense ambtgenoot Volodymyr Zelensky, aldus het Witte Huis. De twee hebben regelmatig contact sinds de Russische invasie vijf weken geleden. 

Ze spraken ook deze keer over de Amerikaanse mogelijkheden de Oekraïense strijdkrachten verder te ondersteunen. "De leiders bespraken hoe de Verenigde Staten de klok rond aan het werk zijn om tegemoet te komen aan de belangrijkste vragen van Oekraïne om veiligheidssteun", klonk het in een persbericht. Ook ging het over de "aanhoudende inspanningen van de Verenigde Staten met bondgenoten en partners om extra capaciteit te vinden om het Oekraïense leger te helpen om zijn land te verdedigen", deelde het Witte Huis mee na het telefoongesprek dat 55 minuten duurde.

Het Witte Huis voegde eraan toe dat gesproken werd over de "cruciale" impact van de wapens die de Verenigde Staten hebben geleverd in de oorlog.

Russische troepen rond de Oekraïense hoofdstad Kiev zijn zich volgens het ministerie van Defensie in Moskou aan het hergroeperen om zich te gaan richten op andere gebieden en de "bevrijding" van de separatistische Donbas-regio in het oosten van het land. De mededeling komt een dag nadat het ministerie aankondigde de militaire operaties tegen Kiev en de noordelijke stad Tsjernihiv drastisch terug te schroeven, ter ondersteuning van de vredesonderhandelingen.

Dat besluit werd in het Westen en Oekraïne met scepsis begroet, zeker nadat Tsjernihiv in de nacht toch zwaar werd gebombardeerd. Ook in de omgeving van Kiev zijn de aanvallen vooralsnog niet gestaakt.

Moskou heeft al eerder gezegd dat de focus nu ligt op het veroveren van de hele Donbas-regio, waar pro-Russische separatisten de zelfverklaarde republiekjes Donetsk en Loehansk hebben uitgeroepen. Delen van die provincies worden gecontroleerd door Oekraïne en het verzet in bijvoorbeeld de havenstad Marioepol is ondanks zware beschietingen nog altijd niet gebroken. De Oekraïense gouverneur van Donetsk zei dat er voortdurend granaatbeschietingen zijn langs de frontlinie.

Moskou eist dat Oekraïne afstand doet van de Donbas, dat een kleine 10 procent van het Oekraïense grondgebied beslaat. Kiev is daartoe niet bereid, maar heeft wel voorgesteld de status van het gebied voor vijftien jaar te bevriezen, mits de Russen zich terugtrekken. Overigens proberen de Russen het Oekraïense leger rond de separatistische regio's al dagen te omsingelen nadat was gebleken dat ze in het noorden onvoldoende slagkracht hadden.

De Britse premier Boris Johnson heeft er in een parlementscommissie voor gepleit om de sancties tegen Rusland "te blijven opdrijven", tot Rusland al zijn soldaten in Oekraïne heeft teruggetrokken. "We kunnen niet verwachten dat de G7 de sancties opheft alleen omdat er een staakt-het-vuren is", zei Johnson.

Johnson herhaalde ook nog eens dat een regimewissel geen doel is voor de Britse regering. Londen wil wel de Oekraïners blijven beschermen tegen het "barbaarse" geweld van de Russische strijdkrachten.

De wijdverbreide en willekeurige Russische aanvallen op bevolkte gebieden in Oekraïne kunnen uiteindelijk oorlogsmisdaden worden, waarschuwt de hoge commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties. Volgens haar zit de bevolking van Oekraïne in "een levende nachtmerrie" sinds Rusland vijf weken geleden zijn grootschalige invasie begon.

De levens van miljoenen mensen liggen overhoop omdat ze worden gedwongen hun huizen te ontvluchten of zich te verbergen in kelders en schuilkelders, terwijl hun steden worden geteisterd en vernietigd. Hoge commissaris Michelle Bachelet riep Moskou op gehoor te geven aan de krachtige internationale oproepen "en onmiddellijk actie te ondernemen om zijn troepen van Oekraïens grondgebied terug te trekken".

Tijdens de presentatie van haar jongste verslag over de mensenrechtensituatie in Oekraïne uitte Bachelet haar bezorgdheid over het gebruik van zogenoemde clusterbommen, die bij hun inzet ontploffen in talrijke kleinere projectielen en zo dood en verderf zaaien. Volgens de commissaris zijn er geloofwaardige beschuldigingen dat Russen dat zeker 24 keer hebben gedaan, en wordt onderzocht of ook Oekraïne zich er schuldig aan heeft gemaakt.

De Russische president Vladimir Poetin wordt door zijn topadviseurs verkeerd geïnformeerd over de slechte prestaties van het Russische leger in Oekraïne. Hij krijgt ook niet te horen hoe de westerse sancties de Russische economie verlammen omdat zijn adviseurs "te bang zijn hem de waarheid te vertellen", aldus een Amerikaanse functionaris tegen de Amerikaanse nieuwszender CNN. Poetin zou inmiddels doorhebben dat hij werd voorgelogen.

De functionaris zegt de inschatting te baseren op bevindingen van de Amerikaanse inlichtingendiensten. De Verenigde Staten hebben ook informatie waaruit blijkt dat Poetin zich bewust is geworden van de verkeerde informatie, wat heeft geleid tot een breuk tussen Poetin en zijn hoogste defensiefunctionarissen.

"We hebben informatie dat Poetin zich misleid voelde door het Russische leger", aldus de Amerikaanse regeringsmedewerker. Er is nu een aanhoudende spanning tussen Poetin en het ministerie van Defensie door diens wantrouwen in de leiding. Poetin zou bijvoorbeeld niet hebben geweten dat zijn leger dienstplichtigen in Oekraïne inzette en daar verloor. "Het toont een duidelijke verstoring aan in de stroom van zorgvuldige informatie naar de Russische president."

Ongeloof en scepsis heersen in het Westen en in Oekraïne over de Russische belofte om de gevechtsoperaties rond Kiev en Tsjernihiv drastisch te beperken. Heeft Moskou de strijd om de Oekraïense hoofdstad écht opgegeven? 

Drie vragen over de Russische intenties.

Amerikaans president Joe Biden telefoneert op dit moment met zijn Oekraïense collega Volodymyr Zelensky. Dat meldt het Witte Huis. Waar het gesprek over gaat, is nog niet bekend.

Biden sprak de voorbije weken al vaker met Zelensky. Vorige week ontmoette hij ook de Oekraïense ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie tijdens zijn bezoek aan Polen.

In de Oekraïense stad Irpin zijn naar schatting twee- tot driehonderd burgers omgekomen voordat de stad maandag werd heroverd op Russische troepen. Dat maakte de burgemeester van de stad vlak bij hoofdstad Kiev bekend.

Tijdens een briefing vertelde de bestuurder dat er ongeveer vijftig Oekraïense militairen zijn gedood in Irpin. Sommige lichamen zouden nog onder het puin liggen. Volgens de burgemeester zijn er de hele nacht Russische beschietingen in het gebied geweest.

In de Zuid-Oekraïense stad Mikolajiv is het dodental door een raketinslag dinsdag in een regionaal bestuursgebouw inmiddels opgelopen naar vijftien. 34 mensen raakten gewond, zegt gouverneur Vitali Kim van de regio. De plaatselijke autoriteiten maakten eerder melding van negen doden en 28 gewonden.

Het projectiel sloeg een gapend gat in het gebouw en vernielde ook het kantoor van Kim. Maar hij was ten tijde van de aanval niet aanwezig, zo laat de regionale bestuurder woensdag op Telegram weten.

Moskou bekijkt de mogelijkheid om niet alleen voor aardgas, maar ook voor andere grondstoffen de betaling in roebel te vragen. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om aardolie, maar ook graan, metalen, meststoffen, plantaardige olie steenkool, hout,... zei parlementsvoorzitter Vjatsjeslav Volodin. Dat zou een goede manier zijn voor het land om terug te slaan na de westerse sancties, klinkt het.

Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov bevestigde het nieuws. Volodin bestudeert de kwestie, aldus Peskov. Betalingen in de nationale munt zijn volgens hem onvermijdelijk omdat het prestige van de dollar "nogal wankel" is.

"Europese landen hebben alle marktinstrumenten in handen om met roebels te betalen", aldus Volodin op Telegram. "Samenwerking zou voordelen met zich meebrengen voor beide zijden."

Het Kremlin communiceerde ereder vandaag nog dat de betaling in roebel voor Russisch aardgas toch nog niet voor morgen is. Volgens Peskov heeft de omschakeling wat tijd nodig. "Gasleveringen en betalingen zijn gescheiden processen."

De afgelopen dagen liet Rusland verstaan dat het enkel nog gas zal leveren als er betaald wordt in roebels. Het land kan door de internationale sancties na de inval in Oekraïne naar eigen zeggen niets meer aanvangen met euro's en dollars. In Europa houdt men er ernstig rekening mee dat Rusland de gaskraan zal dichtdraaien als er niet in roebel wordt betaald. Duitsland heeft daarom vanmorgen de eerste fase van zijn noodplan voor gasbevoorrading geactiveerd. Deze namiddag deed Oostenrijk hetzelfde.

De Duitse regering bereidt nieuwe wapenleveringen ter waarde van 300 miljoen euro aan Oekraïne voor. Dat meldt de doorgaans goed ingelichte krant Süddeutsche Zeitung op basis van bronnen binnen het ministerie van Defensie. De wapens zouden op korte termijn geleverd kunnen worden. 

Het gaat in tegenstelling tot vorige leveringen niet om wapens die het Duitse leger in voorraad liggen heeft, maar om gloednieuwe wapens die aangekocht zullen worden en meteen naar Oekraïne verscheept moeten worden. Het zou onder meer gaan om 2.650 raketwerpers van het type Matador ter waarde van 13 miljoen euro, 18 drones, maar ook mortieren, snelvuurkanonnen, 3.000 nachtzichttoestellen en duizenden kogelvrije vesten en helmen.

Een gebouw van het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC) in de belegerde Oekraïense havenstad Marioepol is gebombardeerd door het Russische leger. Dat heeft een Oekraïens parlementslid gemeld.

"De bezetters hebben doelbewust een gebouw van ICRC in Marioepol beschoten", schrijft de mensenrechtencommissaris van het Oekraïense parlement Ljoedmila Denisova op Telegram. "Voorlopig hebben we geen informatie over slachtoffers."

De informatie kan niet onafhankelijk worden geverifieerd omdat Marioepol sinds eind februari door het Russische leger wordt omsingeld, waardoor alle communicatiemiddelen zijn uitgevallen.

De Verenigde Naties leveren voedselhulp aan 1 miljoen mensen in Oekraïne. De organisatie waarschuwt dat meer mensen te weinig eten hebben en dat sommige volwassenen maaltijden overslaan zodat kinderen kunnen eten.

Het Wereldvoedselprogramma (WFP) van de VN zegt dat het, ondanks veiligheidsproblemen, erin is geslaagd om "voedselvoorraden te leveren aan de meest kwetsbare mensen in het hele land". Er zijn onder meer 330.000 broden geleverd aan inwoners van Charkiv. De komende dagen arriveren naar verwachting meer humanitaire konvooien met voedsel.

Het WFP zegt 530 miljoen euro nodig te hebben om 3,1 miljoen mensen te helpen. Door de oorlog zijn meer dan 6,5 miljoen mensen in Oekraïne ontheemd geraakt en heeft de voedselsector te maken met grote logistieke problemen. De organisatie schat dat 45 procent van de bevolking zich zorgen maakt over of er wel voldoende voedsel is. Een op de vijf mensen zou kleinere of minder maaltijden eten.

Rabobank staakt al zijn activiteiten in Rusland. De Nederlandse bank, die vooral met dochterbedrijf DLL actief is in het land, heeft het vertrek al in gang gezet. Rabobank zegt geen zaken meer te willen doen met een "regime dat op agressieve wijze een ander soeverein land binnenvalt". Wanneer de bank definitief weg is uit Rusland, is nog niet bekend.

Rabobank heeft relatief kleine zakelijke belangen in Rusland. DLL houdt zich vooral bezig met lease- en financieringscontracten voor landbouwmachines. De Russische activiteiten waren in maart goed voor ongeveer 300 miljoen euro aan lopende contracten.

Voor banken is het beëindigen van financieringsovereenkomsten in Rusland niet zonder risico. Ze zouden kunnen worden aangeklaagd wegens contractbreuk. Russische autoriteiten dreigden eerder deze maand bezittingen te confisqueren van bedrijven die zich uit het land terugtrekken.

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft toegezegd om de plenaire vergadering van de Kamer toe te spreken. Dat gebeurt normaal gezien morgen om 14.15 uur.

 De Oekraïense president sprak de afgelopen weken al verschillende parlementen toe via videoverbinding. Het gaat onder meer om de parlementen van Italië, Frankrijk, Denemarken en Duitsland, het Europese Parlement en het Amerikaanse Congres. 

Vandaag sprak hij het Noorse parlement toe en riep hij de Noren op om meer energie te leveren aan Oekraïne en de Europese Unie. Noorwegen is na Rusland de tweede grootste leverancier van natuurlijk gas aan de EU. Naast de energiekwestie had Zelensky het ook over Russische schepen, die volgens hem "geen recht hebben op toegang tot havens in de vrije wereld". 

De federale Kamer nodigde Zelensky vorige week uit om ook de plenaire vergadering toe te spreken via videoverbinding. De Oekraïense president heeft die uitnodiging dus aanvaard.

Zelensky zoekt sinds het begin van de Russische inval in Oekraïne steun bij de NAVO- en EU-lidstaten. Het westen legde het Kremlin al zware sancties op en stuurt ook wapens en humanitaire hulp naar Oekraïne. Van een no-flyzone, waar Zelensky al weken om vraagt, is echter geen sprake.

Rusland zal toch niet vanaf deze week al roebels als betalingsmiddel eisen voor de verkoop van olie en gas aan ‘onvriendelijke landen’. Vorige week eiste Poetin dat landen die sancties hebben ingesteld tegen Rusland, waaronder EU-landen, vanaf deze week in roebels zouden afrekenen.

Westerse landen en bedrijven wezen die eis af. Duitsland bestempelde de stap als contractbreuk, omdat eerder was afgesproken om af te rekenen in euro’s of dollars.

De vraag was hoe Rusland zou reageren als betalingen niet in roebels voldaan zouden worden; zou het de gaskraan dichtdraaien? Eerder op woensdag waarschuwde de voorzitter van het Russische lagerhuis, Vjatsjeslav Volodin, de Europese Unie nog dat lidstaten snel roebels moeten inslaan voor de inkoop van gas.

Een woordvoerder van het Kremlin zegt nu dat de overstap op roebels voor gastransacties geleidelijk wordt ingevoerd. De Russische regering werkt ook nog ideeën uit om voor nog meer exportgoederen roebels te vragen, aldus de woordvoerder.

De bombardementen op de belegerde stad Marioepol zullen pas stoppen als de Oekraïense troepen in de stad zich overgeven. Dat heeft Vladimir Poetin gezegd in het telefoongesprek dat hij gisteren had met de Franse president Macron, volgens een verklaring van het Kremlin.

Het telefoongesprek duurde ongeveer een uur. Macron vroeg Poetin een massale evacuatie van burgers uit de stad mogelijk te maken. Poetin zou volgens de Fransen hebben gezegd dat hij erover zou nadenken.

Nieuwe satellietfoto’s van het bedrijf Maxar geven een indruk van de schaal van de verwoesting in de zuidelijke havenstad. Complete woonwijken zijn in puin gelegd. Net buiten Marioepol staan Russische kanonnen op de stad gericht.

Het Kremlin heeft hoopvolle verwachtingen over de onderhandelingen met Oekraïne de grond ingeboord. "We kunnen niet stellen dat er iets veelbelovends of enige doorbraak was", zei woordvoerder Dmitri Peskov. Volgens hem is er nog veel werk te verrichten. Hij merkte wel op dat Moskou het positief vindt dat Kiev zijn eisen op schrift heeft gesteld.

Delegaties van beide kanten waren een dag eerder positief over onderhandelingen in Istanboel, waarbij Oekraïne onder meer voorstellen deed over toekomstige neutraliteit als grote landen, ook van de NAVO, via de VN-Veiligheidsraad veiligheidsgaranties bieden. Moskou beloofde na het overleg de militaire operaties rond de hoofdstad Kiev en de noordelijke stad Tsjernihiv drastisch te reduceren als gebaar van goede wil voor verdere onderhandelingen.

De Oekraïense hoofdonderhandelaar Michailo Podoljak is positiever. "Ik heb een optimistische indruk van de onderhandelingsronde in Istanboel." Hij bevestigde dat eventuele afspraken over neutraliteit in een referendum aan de bevolking worden voorgelegd. Dan moeten de Russische troepen zich wel hebben teruggetrokken tot waar ze voor de invasie waren.

Rusland verplaatst een deel van zijn troepen van het gebied rond Kiev naar het oosten van Oekraïne, volgens Oleksi Arestovitsj, adviseur van de Oekraïense president Zelensky. Het Russische leger probeert hier de Oekraïense troepen te omsingelen. 

Volgens Arestovitsj heeft Rusland nog wel troepen bij Kiev achtergelaten om te voorkomen dat Oekraïne zijn soldaten naar het oosten kan sturen. Ook afgelopen nacht en vandaag ging Rusland gewoon door met de hoofdstad te bestoken. Volgens Oleksandr Pavliuk, hoofd van de plaatselijke militaire divisie, zijn er sinds de Russische aankondiging gisteren dertig bombardementen geweest, waarbij onder meer woonwijken zouden zijn geraakt.

Bovendien zegt Arestovitsj geen aanwijzingen te zien dat Rusland troepen terugtrekt uit het gebied rond de noordelijke stad Tsjernihiv, wat Rusland wel had aangekondigd. Beschietingen daar zijn vannacht eveneens gewoon doorgegaan, volgens de plaatselijke gouverneur.

Russische legerleiders hadden al gezegd dat ze zich op het oosten van Oekraïne wilden gaan richten. Hier liggen gebieden die sinds 2014 in handen zijn van pro-Russische separatisten, die Rusland sinds vorige maand als onafhankelijke republieken erkent. Het Russische leger boekt in het oosten meer terreinwinst dan elders.

Na afloop van onderhandelingen in Istanbul, gisteren, kondigde Rusland aan zijn militaire activiteiten in het noorden van Oekraïne en rond Kiev af te zullen bouwen. Westerse landen reageerden terughoudend: eerst zien, dan geloven, was hun reactie. 

Volgens de Turkse regering, gastheer bij de onderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland in Istanboel, hebben de delegaties van beide landen besloten huiswaarts te keren.

Gisteren overlegden de delegaties urenlang met elkaar. Oekraïne heeft voorgesteld dat het zich neutraal kan verklaren, mits er buitenlandse veiligheidsgaranties worden gegeven. Rusland zei zijn militaire activiteiten in het noorden van Oekraïne en rond Kiev te zullen afschalen, al is hierop sceptisch gereageerd buiten Rusland.

Volgens de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu keren beide delegaties nu terug naar hun regeringen om te overleggen. De Russische hoofdonderhandelaar Vladimir Medinsky zei dat hij de Oekraïense voorstellen aan Poetin zal voorleggen, maar zei niet wanneer hij een antwoord verwachtte. Het is de bedoeling dat de gesprekken op een nog ongespecificeerd moment worden hervat.

De Duitse minister van Economische Zaken en Klimaat, Robert Habeck, heeft de eerste fase van een gasnoodplan afgekondigd. Het gaat om een waarschuwingsfase, een voorzorgsmaatregel vanwege mogelijke leveringsproblemen van gas.

Rusland wil dat westerse landen vanaf deze week in roebels gaan betalen voor olie en gas. Daarmee wil het land de eigen munteenheid, die zwaar is geraakt door de sancties, ondersteunen. Westerse landen en energieleveranciers hebben deze eis verworpen. Zij zeggen dat Rusland niet eenzijdig de contracten kan wijzigen. Rusland dreigt nu de gaskraan dicht te draaien. Tot nu toe voldoet Rusland nog aan zijn verplichtingen, volgens Habeck.

Een crisisteam houdt de situatie rond de gaslevering in de gaten. Als er aanleiding toe is, kan Duitsland maatregelen nemen om de leveringszekerheid te waarborgen. In het ernstigste geval moet het gas door overheidsingrijpen zo worden verdeeld dat er voldoende overblijft voor plekken als huishoudens en ziekenhuizen. Zowel Duitse bedrijven als huishoudens is al gevraagd zuiniger aan te doen. 

De Oekraïense hoofdstad Kiev is in de nacht van dinsdag op woensdag niet beschoten, maar aan de rand van de stad wordt volgens lokaal burgemeester Mikola Povoroznik nog wel gevochten. Het was volgens hem daarom een relatief rustige nacht.

Dinsdag kondigde Rusland aan het offensief in het noorden van Oekraïne op een laag pitje te zetten. Die dag vonden in Istanboel onderhandelingen plaats tussen Oekraïne en Rusland over het beëindigen van de oorlog. Het is onduidelijk wanneer de volgende gespreksronde is.

In het zuidoosten van Oekraïne hebben volgens de plaatselijke, pro-Russische autoriteiten Oekraïense strijdkrachten met artillerie een woonwijk in de stad Donetsk beschoten. Daarbij zijn een paar flatgebouwen getroffen en is een dode gevallen. Vier mensen raakten gewond, berichtte de leiding van de ‘Volksrepubliek’ Donetsk. Kort voor de Russische invasie in Oekraïne begon, erkende het Kremlin de provincie Donetsk en de aangrenzende provincie Loehansk als onafhankelijke staten.

"Deze onvriendelijke maatregelen zullen niet onbeantwoord blijven." Dat zegt de Russische ambassade in Brussel in reactie op de beslissing van de regering om 21 Russische diplomaten het land uit te zetten omdat ze verdacht worden van spionageactiviteiten in ons land.

Minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès kondigde gisteren in de Kamer aan dat de Russische diplomaten twee weken de tijd hebben om het land te verlaten. Het gaat volgens de MR-vicepremier niet om een sanctie ten gevolge van de Russische invasie in Oekraïne, maar de beslissing is "louter en alleen gelieerd aan onze nationale veiligheid". De diplomatieke kanalen blijven open en de ambassade kan voortwerken, klonk het.

De Russische ambassadeur Alexander Tokovinin vindt de beschuldigingen ongegrond en benadrukt dat dit "een ernstige klap betekent voor de Russisch-Belgische betrekkingen en indruist tegen de tradities van samenwerking tussen de twee landen". Tokovinin belooft dan ook dat er nog een reactie volgt.

Lees ook. Een stevig signaal aan Moskou: België gooit 21 Russische spionnen buiten

De aankondiging van Rusland om de militaire manoeuvres nabij Kiev en Tsjernihiv af te bouwen wordt door het Oekraïense leger beschouwd als een simpele hergroepering van de troepen om de Oekraïense militaire leiding te misleiden. Dat staat in de dagelijkse update van de generale staf over de oorlog.

De "zogenaamde terugtrekking van de troepen" is meer een rotatie van individuele eenheden, klinkt het. Rusland wil met de aankondiging ook een verkeerd beeld scheppen over de omsingeling van Kiev, die zogezegd stopgezet wordt, aldus de legerleiding. Eerder had Pentagon-woordvoerder John Kirby ook al verklaard dat de dreiging in Kiev niet verdwijnt omdat Rusland troepen terugtrok.

Het Russische leger heeft effectief enkele eenheden teruggetrokken uit de gebieden rond Kiev en Tsjernihiv, maar er zijn volgens de generale staf aanwijzingen dat die militairen op andere plaatsen in het oosten van Oekraïne zullen worden ingezet.

De gevechten gaan ondertussen door in de buurt van Donetsk, in het oosten. De Oekraïeners menen volgens BBC bovendien dat Rusland zijn posities versterkt en mijnen plaatst in de dorpen Novokarlivka and Luhivske, in de buurt van Zaporizja.

• Na de vredesgesprekken van dinsdag zien beide delegaties 'vooruitgang'. Rusland belooft een drastische vermindering van de vijandelijkheden in de richting van Kiev en de noordelijke stad Tsjernihiv

• Die gedeeltelijke terugtrekking wordt door het Oekraïense leger echter beschouwd als een simpele hergroepering om de Oekraïners te misleiden

• De VS scherpen het reisadvies voor Rusland verder aan. Volgens het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken kunnen Amerikanen zonder reden worden opgepakt

• Volgens VN-voedselchef David Beasley dreigt de oorlog in Oekraïne de inspanningen van het Wereldvoedselprogramma (WFP), om wereldwijd zo'n 125 miljoen mensen te voeden, te verwoesten

• "Deze onvriendelijke maatregelen zullen niet onbeantwoord blijven." Dat zegt de Russische ambassade in Brussel in reactie op de beslissing van de regering om 21 Russische diplomaten het land uit te zetten omdat ze verdacht worden van spionageactiviteiten

Wilt u mee zijn met het nieuws van de dag? Hieronder kunt u zich inschrijven op onze nieuwsbrief. Zo hoeft u niets te missen:

VN-voedselchef David Beasley zei dinsdag dat de oorlog in Oekraïne de inspanningen van het Wereldvoedselprogramma (WFP) om wereldwijd zo'n 125 miljoen mensen te voeden dreigt te verwoesten. Volgens Beasley is Oekraïne door de oorlog veranderd "van de graanschuur van de wereld tot de broodtrommel van de wereld".

Het Wereldvoedselprogramma is de voedselhulptak van de Verenigde Naties. Het is 's werelds grootste humanitaire organisatie die zich op honger en voedselzekerheid richt. Volgens Beasley komt 50 procent van het graan dat het WFP opkoopt uit Oekraïne. "Dus je kunt je voorstellen hoeveel verwoesting dit (de oorlog in Oekraïne, red.) voor onze operaties zal hebben," zei hij tegen de VN-Veiligheidsraad. Het gaat volgens hem om de grootste voedselcrisis sinds de Tweede Wereldoorlog.

Beasley waarschuwde dat als het conflict in Oekraïne niet wordt beëindigd, "de wereld een hoge prijs zal betalen. Het laatste wat we willen doen, is dat het Wereldvoedselprogramma voedsel bij hongerige kinderen weghaalt om het aan van honger omkomende kinderen te geven."

Bij explosies in een Russisch munitiedepot in de buurt van de Oekraïense grens zijn dinsdagavond vier mensen gewond geraakt. De ontploffingen vonden plaats in het dorp Krasni Oktiabr, zo’n 60 kilometer ten noorden van de Oekraïense stad Charkiv.

Of de explosies te maken hebben met de oorlog, is vooralsnog onduidelijk. De gouverneur van de nabijgelegen Russische stad Belgorod heeft de explosies bevestigd, maar wijdde niet uit over de oorzaak ervan. De autoriteiten hebben een onderzoek ingesteld.

Tegenover het Russische persbureau RIA Novositi zei een betrokkene dat de explosies zijn veroorzaakt door een brand in een magazijn. Die brand zou zijn ontstaan als gevolg van een menselijke fout.

De Russische troepen hebben zware verliezen geleden en zijn gedwongen terug te keren naar Wit-Rusland en Rusland om zich te reorganiseren en te herbevoorraden, dat meldt het Britse ministerie van Defensie in zijn laatste inlichtingenrapport.

Volgens het rapport toont de terugtrekking aan hoe moeilijk Rusland het heeft om de frontlinie in Oekraïne op te schuiven. Er wordt wel gewaarschuwd dat de Russen hun afwezigheid op de grond zullen compenseren met met massale artillerie- en raketaanvallen.

Tenslotte wijzen de Britten er ook nog op dat de Russische aankondiging om zich te concentreren op de Donbas kan gezien worden als een stilzwijgende erkenning dat Poetins troepen "moeite hebben om meer dan één significante opmars in stand te houden".

De Verenigde Staten scherpen het reisadvies voor Rusland verder aan. Amerikaanse staatsburgers worden afgeraden naar het land af te reizen. Volgens het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken kunnen Amerikanen zonder reden worden opgepakt.

De Amerikaanse ambassade is door de opgelopen spanningen tussen de VS en Rusland - en tussen Rusland en het Westen in het algemeen - minder in staat om mensen die in de problemen komen bij te staan. Ook moet rekening worden gehouden met beperkt vliegverkeer vanuit Rusland, aldus het ministerie.

Een lokaal kantoor van de adviesmissie van de Europese Unie in Oekraïne (EUAM) is beschoten door Russische troepen, zegt EU-buitenlandchef Josep Borrell in een verklaring.

"Vandaag heeft de EU-adviesmissie Oekraïne (EUAM) geloofwaardige informatie verkregen dat de gebouwen van het kantoor in Marioepol onlangs zijn getroffen door Russische beschietingen", zei Borrell. "Het EUAM-kantoor en de uitrusting hebben grote schade opgelopen. Er zijn geen leden of medewerkers van de missie gewond geraakt."

Er zijn dinsdag "positieve signalen" gekomen uit de Russisch-Oekraïense onderhandelingen in Turkije, maar Oekraïne is momenteel nog niet van plan om zijn militaire inspanningen te verminderen. Dat heeft de Oekraïense president Volodymyr Zelensky gezegd.

"We kunnen zeggen dat de signalen die we opvangen positief zijn, maar ze doen ons de Russische explosieven en granaten niet vergeten", aldus Zelensky in een boodschap die gepost werd op Telegram. 

Zelensky benadrukte dinsdag ook dat Kiev geen redenen heeft om de woorden te geloven van "vertegenwoordigers van een land dat blijft vechten met de bedoeling om ons te vernietigen".  "De situatie is er niet eenvoudiger op geworden, de omvang van de uitdagingen is niet afgenomen, het Russische leger heeft nog steeds een groot potentieel om de aanvallen tegen onze staat voort te zetten".

In die context mogen we dan ook niet verwachten dat de onderhandelingen tussen Kiev en Moskou zullen leiden tot de opheffing van de sancties tegen Rusland. "Die kwestie kan pas bekeken worden zodra de oorlog afgelopen is en we gerecupereerd hebben wat van ons is", aldus de president.

• Na vredesgesprekken in Turkije tussen Oekraïne en Rusland zien beide delegaties 'vooruitgang'. Rusland belooft een drastische vermindering van de vijandelijkheden in de richting van Kiev en de noordelijke stad Tsjernihiv. Volgens het Kremlin werd het besluit genomen in het licht van de voortgang tijdens de onderhandelingen.

• Het Westen reageert sceptisch op die aankondiging en waarschuwt dat het mogelijk om een afleidingsmanoeuvre gaat. Van een terugtrekking van Russische troepen lijkt geen sprake, mogelijk wel van een herpositionering naar andere regio's, vooral in het oosten. Een grootschalig offensief blijft mogelijk, aldus het Pentagon.

• De sancties worden voorlopig dan ook niet gelost, zo hebben de leiders van Duitsland, de Verenigde Staten, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Italië tijdens een telefonisch overleg afgesproken.

• De evacuatie van burgers in de zwaar belegerde havenstad Marioepol in het zuidoosten van Oekraïne is voorlopig niet mogelijk, zegt het kantoor van Frans president Emmanuel Macron na een telefoongesprek met Russisch president Vladimir Poetin. Die wil dat de Oekraïense "nationalisten" in de stad stoppen met hun verzet.

• De Belgische regering zet 21 Russische diplomaten het land uit. Ook in onder meer Nederland, Tsjechië en Ierland worden er verschillende Russen uitgewezen.

De voorwaarden om de komende dagen een humanitaire operatie uit te voeren om de bewoners van de belegerde Oekraïense havenstad Marioepol in veiligheid te brengen, zijn "in dit stadium nog niet vervuld". Dat heeft het Elysée gezegd na afloop van een telefonisch onderhoud tussen de Franse president Emmanuel Macron en de Russische president Vladimir Poetin vanavond.

Macron heeft de evacuatiemissie - die hij gezamenlijk met Turkije en Griekenland uitwerkte - voorgelegd aan Poetin. Die heeft gezegd "erover te zullen nadenken", aldus het Elysée.

Poetin zei op zijn beurt dan weer dat de Oekraïense "nationalisten" moeten stoppen met zich te verzetten en de wapens moeten neerleggen zodat er een oplossing gevonden kan worden voor "de moeilijke humanitaire situatie" in Marioepol.

Volgens het Kremlin hebben Macron en Poetin verder ook nog van gedachten gewisseld over de lopende vredesonderhandelingen en de vraag van Moskou om de gasleveringen in roebels uit te betalen. Er zou ook afgesproken zijn om contact te houden, aldus nog het Kremlin.

Het Amerikaanse ministerie van Defensie waarschuwt vanavond dat de Russische aankondiging over een gedeeltelijke terugtrekking van troepen rond Kiev en Tsjernihiv mogelijk niet meer dan een afleidingsmanoeuvre is. "Niemand zou zich iets mogen laten wijsmaken", aldus een hoge ambtenaar tegenover CNN. "We gaan ervan uit dat elke troepenbeweging rond Kiev een herpositionering is, en geen terugtrekking. De wereld bereidt zich maar beter voor op een grootschalig offensief tegen andere regio's in Oekraïne."

Rusland kondigde enkele dagen geleden zelf aan dat het zich zou gaan focussen op de Donbas, de oostelijke regio van Oekraïne waar pro-Russische separatisten de provincies Loehansk en Donetsk proberen af te scheuren van de rest van het land. Het Witte Huis zegt effectief kleine troepenbewegingen te zien rond Kiev, waarbij Russische militairen naar het noorden richting de Wit-Russische grens trekken. Maar die troepen zouden wel elders in Oekraïne ingezet worden.

"Tegelijkertijd betekent dat niet dat de dreiging voor Kiev voorbij is. Rusland is gefaald in zijn opzet om Kiev in te nemen, en in zijn poging om heel Oekraïne te onderwerpen. Maar het kan wel nog een immense brutaliteit tonen in het land, ook in Kiev."

De zelfverklaarde Volksrepubliek Donetsk, een door pro-Russische separatisten bezet deel van Oekraïne, kan op een later punt overwegen om zich aan te sluiten bij Rusland. Dat heeft de separatistenleider Denis Pushilin gezegd volgens het persbureau van het gebied.

Eerst is het volgens hem zaak dat de grenzen van de ‘republiek’ worden vastgesteld, daarna kan er worden nagedacht over een eventuele aansluiting bij Rusland.

Donetsk viel in 2014 in handen van de separatisten, die door Rusland worden gesteund. Het is een van de twee gebieden die in februari door Rusland zijn erkend als onafhankelijke republiek, naast Loehansk. Rusland heeft zich ten doel gesteld het gebied dat de separatisten controleren uit te breiden. Er wordt dan ook zwaar gevochten in het oosten van Oekraïne.

De westerse landen zullen bij Rusland voorlopig de druk op de ketel proberen te houden met zware sancties. Dat hebben de leiders van Duitsland, de Verenigde Staten, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Italië tijdens een telefonisch overleg afgesproken.

De landen willen een staakt-het-vuren en een volledige terugtrekking van Russische troepen uit Oekraïne, aldus een Duitse regeringswoordvoerder. Bovendien roepen ze Poetin op functionele humanitaire corridors toe te staan zodat burgers uit gevaarlijke situaties kunnen ontsnappen, met name in de belegerde stad Marioepol.

Eerder op de dag zei de Britse premier Boris Johnson tijdens een regeringsvergadering dat hij een staakt-het-vuren alleen onvoldoende acht om sancties op te heffen. Hij is voorstander van het uitbreiden van het sanctiepakket en het sturen van meer militaire hulp aan Oekraïne. 

B️ij de raketaanval op een overheidsgebouw in de Zuid-Oekraïenste stad Mykolajiv zijn vanmorgen minstens 12 doden en 33 gewonden gevallen. Dat zeggen de hulpdiensten. Op beelden is te zien hoe een groot deel van het gebouw is weggeslagen, met een gapend gat als resultaat.

"Er was geen militair doel in Mykolajiv, de mensen van Mykolajiv vormden geen bedreiging voor Rusland. En toch, zoals alle Oekraïners, werden ze het doelwit van de Russische troepen", verklaarde Oekraïens president Volodymyr Zelensky vanmiddag via videoverbinding aan het Deense parlement.

Ruim een week geleden raakten al eens twee raketten een legerkazerne in de noordelijke buitenwijken van de havenstad. Toen kwamen volgens de BBC ten minste 45 mensen om. Mykolajiv wordt al wekenlang zwaar gebombardeerd nadat Russische troepen uit de stad waren verdreven.