Petra De Sutter over ouder worden: ‘Ik heb nooit iemand horen zeggen dat Angela Merkel ‘nu toch wel oud wordt’’

Nooit waren er meer zestigers dan vandaag in ons land, en er zullen dit jaar meer mensen dan ooit tevoren 60 worden. Is 60 echt het nieuwe 40? En wat kunnen we leren van zestigers? Na de wetenschappelijke bevindingen die we de afgelopen weken verzamelden over gezond ouder worden, gaan we langs bij ervaringsdeskundige en politica Petra De Sutter (59).

Wanneer we afspreken met Petra De Sutter, vicepremier en minister van Ambtenarenzaken, Overheidsbedrijven, Telecommunicatie en Post (Groen), heeft ze al gesprekken op het World Economic Forum in het Zwitserse Davos achter de rug en is ze in de Kamer van Volksvertegenwoordigers in Brussel geïnterpelleerd over mogelijke illegale tewerkstelling en zwartwerk op de Proximus-werven. Na ons interview volgt nog een late vergadering met de top van Proximus. Om maar te zeggen: met het uithoudingsvermogen van de minister is niks mis. ‘Ik word pas 60 in juni (lacht). Ik weet dus nog niet hoe het voelt.’

Doet het u iets dat u straks 60 wordt?

“Nee, ik kan dat goed relativeren. We leven niet eeuwig en zolang je je jong voelt, bén je ook jong. Natuurlijk veroudert mijn lichaam. Ik ben fysiek niet meer in staat om te doen wat ik deed toen ik 20 was. Ik heb altijd graag lange wandelingen in de bergen gemaakt. Dat wordt steeds lastiger, mijn knieën willen niet meer mee. Maar dat is tot nu toe mijn enige fysieke klacht. Ik ben daar zeer dankbaar voor. Sommige kennissen van mijn leeftijd zijn er niet meer.”

Let u op uw gezondheid?

“Ik probeer erop te letten, ja. Als arts weet ik wat ik moet doen om gezond te blijven.”

Hoe moeilijk is dat in de toppolitiek? Ik las dat u zelden meer dan vijf uur per nacht slaapt.

“Dat is niet elke nacht zo, maar het gebeurt geregeld, zeker als het druk is. Na vier of vijf korte nachten probeer ik in het weekend wel slaap in te halen. Na een uurtje of twee extra slapen ben ik goed uitgerust. Ik heb gewoon weinig slaap nodig, en nog minder naarmate ik ouder word.”

Is dat bij iedereen zo?

“Ik heb daar geen onderzoek naar verricht, maar naar mijn aanvoelen wel, ja. Mijn partner heeft zeven à acht uur slaap per nacht nodig en ze is jonger dan ik. Maar of het leeftijdsgebonden is? Wellicht is het vooral genetisch bepaald.

“Ik moet wel zeggen dat ik meer werk naarmate ik ouder word. En in mijn huidige job is het niet mogelijk om acht of negen uur per nacht te slapen.”

Kunnen we onszelf trainen om met minder slaap toe te komen?

“Misschien wel, maar ik zou het niet aanraden. Als je je slaap echt nodig hebt, betaal je daar vroeg of laat de prijs voor. Je moet dat vooral zelf aanvoelen. ”

Volgens alle deskundigen is de juiste voeding een voorwaarde om gezond ouder te worden. Lukt het om gezond te eten? ‘Je hebt veel contacten en gaat al gemakkelijk eens met iemand eten’, vertelde u al in Humo.

“Ik ben een bourgondiër. Ik eet niet per se ongezond, ik drink niet de hele dag door cola en werk niet de ene hamburger na de andere naar binnen. Maar lekker tafelen met een goed glas wijn doe ik heel graag.

“Ik heb steeds vaker etentjes. Dat is normaal, mijn netwerk blijft groeien. Ook in de politiek worden er meer etentjes georganiseerd dan vroeger. En een belangrijk dossier bespreken of zelfs oplossen doe je niet met een blaadje sla en een glas water. Ik zeg niet dat er per se alcohol bij moet zijn, maar de ontmoeting moet wel aangenaam zijn. Je moet een sfeer creëren waarin je tot een oplossing kunt komen.”

Blijven die etentjes meer plakken dan vroeger?

“Ah, ik hoopte dat u er niet over zou beginnen (lacht). Mijn gewicht is een voortdurende uitdaging, zeker nu ik ouder word. Daar kan ik wel een wetenschappelijke verklaring voor geven: ons metabolisme verbruikt mettertijd minder energie. Met andere woorden: zelfs als je evenveel eet en beweegt op je 60ste als op je 40ste, word je toch dikker. Na een stevig diner in het weekend heb ik soms vijf dagen nodig om mijn gewicht weer op peil te krijgen.”

Houdt u dat zo nauwkeurig in de gaten?

(knikt) “Ik weeg me elke dag. Ik vind dat ik te veel weeg, maar het is bijzonder moeilijk om daar iets aan te doen. Ik heb amper tijd om te bewegen. Met een streng dieet zou het lukken, maar dat is zo saai, hè.”

Uit een bevraging van Sciensano blijkt dat 55-plussers het vaakst problematisch drinkgedrag vertonen.

“We zijn heel alert voor alcoholgebruik bij jongeren, en terecht, maar de grootste drinkers zijn inderdaad de 55-plussers.

“Het is goed om je lever af en toe wat rust te gunnen. Heb ik een feestje in het weekend, dan drink ik de week erna niets. Nu, ik drink sowieso nooit veel. Ik kan er niet tegen. En als ik het wel doe, val ik in slaap.”

We hebben in deze reeks al geleerd dat ook ons brein veroudert.

“Ik ben heel graag met mijn hoofd bezig: ik wil veel studeren en veel nieuwe dingen ontdekken. Ik zou het erg vinden als dat steeds moeilijker zou gaan, veel erger dan lichamelijk verouderen. Soms moet ik al eens denken: hoe heet die acteur ook weer? Maar ik merk dat dat vaak gebeurt, ook bij mensen die jonger zijn. Dat begint al vanaf een jaar of 40.”

Anne Nobels, ouderenpsychiater in het UZ Gent, verwees in Humo naar een onderzoek waaruit blijkt dat een op de vijf ouderen ooit depressieve klachten heeft.

“Ik ben al twintig jaar de gelukkigste mens ter wereld. Ik voel me erg geprivilegieerd, want morgen kan dat anders zijn.”

Dokter Nobels merkt in haar praktijk dat de drempel om naar een psychiater te stappen hoger is voor ouderen.

“Jonge mensen praten vlotter over mentaal welzijn, maar wij hebben nooit geleerd om aan te geven dat het ons even te veel wordt. Mijn ouders zouden gezegd hebben: ‘Doorzetten, niet opgeven!’ Dat wreekt zich achteraf.”

De Nieuw-Zeelandse premier Jacinda Ardern heeft vorig week onverwacht een stap opzijgezet omdat haar ‘tank leeg is’.

“Ze is 42. Voor iemand van 60, zoals ik, is dat jong. Ik vind het knap dat ze – als premier nota bene – durft te zeggen: ‘De maat is vol, mijn batterij is leeg. Ik heb alles gegeven, maar nu kan ik niet meer.’ Chapeau. Mensen van mijn generatie zouden dat niet zo snel durven.”

U lijkt stressbestendig.

“Dat is zo. Ik kan de knop omdraaien en dan ben ik helemaal zen. Ik mediteer vaak, dat heeft daar zeker mee te maken.”

Gaat u anders om met stress dan pakweg twintig jaar geleden?

“Naarmate ik ouder word, word ik rustiger en kan ik meer relativeren. Ik raak niet meer door het minste in paniek, omdat ik al heb ervaren dat het meestal wel goed komt. Die ervaring heb je nog niet op je 30ste.

“Die stressbestendigheid zou ik niet graag kwijtraken. Het is een goede eigenschap, ook in de politiek.”

In sommige sectoren, zoals de media, worden vrouwen vanaf een bepaalde leeftijd sneller opzijgeschoven dan mannen. Hoe is dat in de politiek? Moet u zich meer bewijzen dan Frank Vandenbroucke, die 67 is?

“Ik ervaar dat toch niet zo. Ik zou intuïtief zelfs zeggen: hoe ouder een politica wordt, hoe meer ze au sérieux wordt genomen.

“Op jongere leeftijd is er wel een groot verschil. Mannelijke politici van 30 of 35 zijn vaak luider dan vrouwen, ze claimen meer ruimte.

“Er zijn genoeg voorbeelden van straffe madammen ouder dan 60 aan de top. Ik heb nooit iemand horen zeggen dat Angela Merkel ‘nu toch wel oud wordt’.”

Conclusie: 60 is een goede leeftijd?

“Elke leeftijd heeft goede en minder goede kanten. Ik heb last van mijn knieën, ik moet op mijn gewicht letten en het begint te dagen dat alles eindig is. Maar ik vind het vooral een fantastische leeftijd. Ik heb zoveel meer levenservaring dan iemand die jonger is. Ik geniet veel bewuster van kunstwerken, van muziek, van lekker eten en drinken. Ik kan me verwonderen over een zonsondergang die ik op mijn 20ste misschien niet eens had opgemerkt. Ik leef meer in het hier en nu.

“Het is een andere discussie, maar we lijken tegenwoordig allemaal geneigd om snel te consumeren. De smartphones zijn daar mee schuldig aan. Als ik ooit uit de politiek stap, gooi ik de mijne weg. Ik droom ervan om onbereikbaar te zijn, om te kunnen zeggen: ‘Sorry, ik ben er niet, probeer het morgen nog eens.’ Misschien als ik oud ben (lacht).”

© Humo