Peter Gabriel verwent de ogen maar niet de oren

Brussel

Eigen berichtgeving

Dirk Steenhaut

Voor fans die Peter Gabriel sinds zijn vorige wereldtournee, Secret World Live, niet meer hadden gezien was het zaterdagavond in Vorst-Nationaal wel even schrikken. Want in die tien jaar was de inmiddels 53-jarige artiest niet alleen fel vergrijsd, hij was ook ettelijke kilootjes aangekomen. Zijn voorliefde voor zinnenprikkelende shows was hij gelukkig nog niet kwijtgeraakt, al werden de ogen dit keer toch vaker verwend dan de oren.

Gabriels Growing Up Tour is een logisch uitvloeisel van zijn eind vorig jaar verschenen cd Up, een uitstekend werkstuk dat ruim een decennium op zich had laten wachten. Niet dat je de zanger van gemakzucht kunt beschuldigen: in die periode schreef hij immers 130 nummers, waarvan er enkele hun weg zouden vinden naar nevenprojecten zoals de theaterproductie OVO: The Millennium Show of de filmsoundtrack van Rabbit-Proof Fence. Alleen is Peter Gabriel snel afgeleid en heeft hij tijdens zijn 35-jarige carrière genoeg geld verdiend om zich af en toe een gril te kunnen veroorloven. Zo zocht hij inspiratie in Senegal, de Franse Alpen en in een drijvende studio waarmee hij de Amazone afvoer. In die context waren deadlines wel het laatste waar hij over piekerde.

Een vrolijke Frans is de gewezen voorman van Genesis nooit geweest. Up staat in het teken van geboorte en dood, dingen waar hij de voorbije jaren op een nogal dwingende manier mee werd geconfronteerd. Bovendien heeft Gabriel een leeftijd bereikt waarop men geneigd is de balans van zijn leven op te maken en zijn tekortkomingen onder ogen te zien. Die bespiegelingen zijn als vanouds verpakt in rijke, gelaagde arrangementen en gekoppeld aan ritmen uit de vier windstreken. En nu hij eenmaal terug is, heeft de artiest voor de nabije toekomst nog meer interessants in petto. Mogelijk nog dit jaar verschijnt I/O, een cd met nummers die qua sfeer of klankkleur niet op Up bleken te passen. Voorts kondigt de artiest een plaat met duetten aan, die Another Tongue zal heten.

Voor de visuele aankleding van zijn Growing Up-shows deed Peter Gabriel een beroep op de Canadese film- en theaterregisseur Robert Lepage, die ook nu weer met een aantal verrassende snufjes op de proppen kwam. Een ervan was een cirkelvormig, ronddraaiend podium dat in het midden van de zaal was neergeplant en voor iedereen optimale zichtbaarheid moest garanderen. Met enkel wat keyboards en computerschermen oogde de productie aanvankelijk vrij kaal, maar die indruk was bedrieglijk. Gabriel beschikte immers over een leger van in oranje overalls geklede mannetjes die voortdurend requisieten af en aan sleepten en de vele transformaties van het podium vlekkeloos deden verlopen.

De Meester begon de set in zijn eentje aan de piano, met een sober 'Here Comes the Flood'. Maar dra zou zich een zeskoppige band bij hem voegen, met gitarist David Rhodes en bassist Tony Levin als voornaamste blikvangers, en weerklonk de dissonante, aan Nine Inch Nails verwante intro van 'Darkness'. Peter Gabriel maakt muziek waarin de details erg belangrijk zijn. Bijzonder jammer dus dat je door de abominabele akoestiek in Vorst vaak onmogelijk de individuele instrumenten kon onderscheiden en 'More Than This' en 'Digging in the Dirt' in de geluidsbrij roemloos ten onder gingen. Het bombastische 'Secret World' getuigde zelfs van een tenenkrullende eendimensionaliteit. Tot overmaat van ramp had men de videoschermen zo opgehangen dat ze op heel wat plaatsen in de zaal door trossen luidsprekers aan het gezicht werden onttrokken. Die ongemakken dienden te worden gecompenseerd met allerlei visuele hoogstandjes, zoals een luchtballon die uit de hemel neerdaalde en waaruit vervolgens een hemellichaam te voorschijn kwam dat de maan moest suggereren. Tijdens 'Downside-Up' hing boven het podium een metalen cilinder waarrond een ronde loopbrug draaide; door een of ander technisch wonder slaagden Peter Gabriel en zijn middelmatig zingende dochter Melanie erin ondersteboven hangend over die constructie te wandelen. Spectaculair en bevreemdend, jawel, maar die circustrucs kwamen de muziek doorgaans niet ten goede. Toen we de artiest vorige herfst met dezelfde band maar zonder poespas aan het werk zagen in Parijs, klonk het allemaal veel vloeiender en coherenter. "Tijdens de middeleeuwen zei men: 'Je bent wat je eet'. In de renaissance werd dat: 'Je bent wat je leest'. En in het nieuwe millennium ben je waar je naar kijkt", zei Gabriel ter introductie van 'The Barry Williams Show', waarin hij een bepaalde televisiecultuur op de korrel nam en zelf wat met een camera dolde. De zanger had er duidelijk zin in: tijdens 'Solsbury Hill' maakte hij enkele rondjes op een mountain bike en tijdens 'Sledgehammer' hield hij het midden tussen een draaiende derwisj en een verlichte kerstboom. Het nieuwe 'Animal Nation', geïnspireerd door de periode waarin de zanger aan de universiteit van Georgia deelnam aan een communicatie-experiment met bonobo-apen, mondde uit in een Afrikaans gekleurde canon waarvoor Peter Gabriel volop op de medewerking van het publiek kon rekenen. Leuk, maar voor 's mans normale doen toch vrij gewoontjes.

Toch vielen er tijdens de ruim tweeënhalf uur durende set ook memorabele momenten te noteren. 'Sky Blue' dreef bijvoorbeeld op intrigerende ritmen en fraai stemmenwerk; het aan dichteres Anne Sexton opgedragen 'Mercy Street' klonk doorvoeld en subtiel en werd ondersteund door het beeld van Melanie Gabriel die in een roeiboot zachtjes voorbij leek te dobberen. In 'Growing Up' werd de ster van de avond opgeslokt door een enorme, doorschijnende bal die hij afwisselend over het podium deed rollen en stuiteren, en ook 'Signal to Noise' groeide uit tot een hoogtepunt. Peter Gabriel nam met dit nummer stelling tegen de oorlog in Irak en Tony Levin droeg bij tot de elegische sfeer door zijn bas met een strijkstok te bewerken. Maar wat het allemaal nog indringender maakte, was de stem van qawwalizanger Nusrat Fateh Ali Khan, die ons vanuit het hiernamaals tegemoet kwam gewaaid.

Tijdens de eerste bis, het sterk geritmeerde 'In Your Eyes', kregen Gabriel en zijn gevolg versterking van de Oezbeekse zangeres Sevara Nazarkhan, die eerder op de avond al het voorprogramma had verzorgd en van wie onlangs de mooie cd Yol Bolsin verscheen. Na een flets 'Come Talk to Me' eindigde het concert even sober en pakkend als het was begonnen, met het uit OVO geplukte 'Father, Son'.

Dat Peter Gabriel nog steeds onvergetelijke shows in de vingers heeft, staat vast. In muzikaal opzicht hadden we de Brit echter al veel spannender en trefzekerder meegemaakt. Na zijn wisselvalige Brusselse doortocht lijkt Growing Up ons dan ook veeleer een vraag dan een bevestiging.

Dat Peter Gabriel nog steeds onvergetelijke shows in de vingers heeft, staat vast