'Persfotografie is dood'
De nieuwe reeks België scherpgesteld, vanaf zondag vijf weken lang op Canvas, schetst een rijk geschakeerd beeld van fotografie in België. Elke week bespreekt De Morgen met een zelfgekozen panel het thema van de week. Vandaag: persfotografie.
Uw eerste opdracht?
Filip Claus: "23 mei 1981. Ik was fotografiestudent aan het KASK en liep de redactie van De Morgen binnen met de vraag of ik de opening van cultuurhuis De Brakke Grond in beeld mocht brengen. Het treinticket naar Amsterdam kostte meer dan wat ik voor die opdracht kreeg. Ik kon nauwelijks een camera vasthouden, maar de volgende dag stond mijn foto wel op de voorpagina."
Wouter Van Vaerenbergh: "Mijn eerste verkochte foto was er een van Emmanuelle Béart in een limousine in Cannes, vijftien jaar geleden. Ik was er op eigen initiatief. Focus Knack heeft hem gepubliceerd."
Bas Bogaerts: "Een toneelvoorstelling in Moerbeke-Waas met Carry Goossens. Voor de regionale pagina's van Gazet van Antwerpen. Het was donker in de zaal, ik kon amper met een flits werken, het beeld was compleet mislukt. Maar ik kreeg toch een nieuwe opdracht. Gelukkig, want ik had mijn carrière als archeoloog opgegeven en was op zoek naar een nieuwe wending."
De evolutie sindsdien?
Claus: "Ik stam nog uit de tijd van de tikmachine. Mijn ritme was: drie weken werken en twee dagen rust. Van negen uur 's ochtends tot halftien 's avonds. En dan moest ik nog zelf mijn foto's ontwikkelen en afdrukken. In de donkere kamer, waardoor je handen urenlang naar fixeer stonken. Sinds de invoering van de digitale toestellen in 2002 is alles in een stroomversnelling gekomen."
Van Vaerenbergh: "Persfotografie is dood. Jimmy Kets is de laatste die in de reguliere pers naam heeft kunnen maken. Jonge talentvolle fotografen werken nog wel voor de krant, maar hun focus ligt eigenlijk elders. Op boeken, langere documentaires, vrij werk. De verbondenheid met een medium is kleiner. In de pers is er ook minder vrijheid dan vroeger. Je vertrekt met een duidelijke opdracht en een duidelijk format. Kleurrijk, fris, geflitst. 'Doe je goesting': dat hoor je nooit meer. De meeste persbeelden verouderen dan ook snel, vind ik. Ze zijn zodanig geformatteerd, zodanig in opdracht gemaakt, dat ze de openheid missen om de waan van de dag te overleven."
Bogaerts: "Boeken, expo's, galerijen: daar ben ik niet mee bezig. Ik wil verhalen vertellen met beelden in de pers. Persfotografie gaat niet over je eigen carrière. Wat ik wel langzaam heb zien verdwijnen, zijn de schotten. Tussen foto en bewegend beeld, tussen tekst en beeld, noem maar op. Tegelijk is het onlineluik exponentieel gegroeid. Als persfotograaf moet je op die veranderingen anticiperen. Je moet nog sneller leren werken, Facebook Live-filmpjes leren maken, met drones experimenteren."
Uw aanpak?
Claus: "Paul Goossens, de toenmalige hoofdredacteur van De Morgen, zei tegen Patrick De Spiegelaere en mij: 'Kijk jongens, je moet niet terugkomen met vier man achter een tafel tijdens een persconferentie. Probeer daar iets anders van te maken.' Dat heeft alles in gang gezet. Elke foto moest mooi, authentiek en origineel zijn. Niet alleen een illustratie bij de tekst, maar een nieuw gegeven. We staken graag humor in onze beelden en we hielden consequent vast aan de zwarte negatiefboordjes, die waren heilig."
Van Vaerenbergh: "Ik sta altijd aan de kant van de mens die ik fotografeer."
Bogaerts: "Ik kom ergens aan, stel me volledig open, verzamel licht en kleur, en vertrek weer. Al mijn hele leven verzamel ik. Wieldoppen, Duitse helmen, elastiekjes van salamiworsten. Met fotografie doe ik hetzelfde, maar dan over de mens als soort."
De toekomst?
Claus: "Fotografen moeten steeds meer filmpjes maken. Foto's worden bijna bijzaak. Verschijnen kranten, en dus ook persfoto's, binnenkort alleen nog in het weekend op papier, en in de week digitaal met veel filmpjes? Ik vermoed van wel."
Van Vaerenbergh: "Fotografen hebben stilaan meer bereik via Instagram dan via een krant. Volgens mij zal het nog meer die richting uitgaan. Eén grote stream, één permanente tijdlijn, bijna zoals Timothy Leary zei: 'Turn on, tune in, drop out.' Met daarnaast misschien ruimte voor enkele meer reflectieve tijdschriften."
Bogaerts: "Ik geloof echt dat je een verhaal digitaal nog beter kunt vertellen dan louter op papier. Ja, er verandert veel en ja, het gaat snel. Maar als persfotograaf moet je daardoor niet noodzakelijk aan kwaliteit inboeten. Het kan ook een opportuniteit zijn. Ik ben er niet bang voor, ik heb er zin in."
België scherpgesteld, zondag om 20.10 uur op Canvas.
