Over de 15 Vlaamse regio’s: ‘Dit is een halve historische stap, de provincies blijven het steentje in de schoen’

Wat houdt zo’n regio in? Ga je daar iets van merken als burger, of wat zal de impact precies zijn?

“Gemeenten gaan binnen deze regio’s voor een aantal zaken kunnen samenwerken met buurgemeenten, bijvoorbeeld op het vlak van afvalophaling of politiediensten. Dat gebeurt nu ook al wel, maar je hebt vaak dat een gemeente voor het ene samenwerkt met gemeente X en voor iets anders met gemeente Y. Die samenwerkingsverbanden overlappen allemaal en dat is allemaal heel onduidelijk en onoverzichtelijk.

“Dit is eigenlijk vooral een administratieve versoepeling, eerder dan dat je daar als burger echt heel veel van gaat merken.

“Je moet dit ook bekijken in het grotere plaatje van de gemeentefusies, die Vlaanderen wil doorvoeren. Vlaanderen wil grotere gemeenten dan dat we nu hebben, omdat bestuurstaken altijd maar moeilijker worden om door kleine gemeenten goed uitgevoerd te worden. Een schaalvergroting kan daarbij helpen. Nu zijn fusies vaak een lappendeken op basis van burgemeesters die voor elkaar kiezen omdat ze elkaar goed kennen, Vlaanderen wil dat ook objectiever gaan aanpakken. In principe is dit zeker geen slechte zaak.”

De provincies blijven wel bestaan. Komen deze regio’s niet in hun vaarwater? Of krijg je niet net meer bestuurslagen?

“De provincies zijn hier inderdaad wel het steentje in de schoen. Zo’n regio is op een bepaalde manier toch maar weer een extra niveau, ook al zijn er daarvoor in principe geen nieuwe mandaten voorzien. Maar vroeg of laat ga je misschien toch zien dat dat verandert.

“Er is eigenlijk gewoon geen enkele goede reden meer om die provincies nog in stand te houden. Een provinciegouverneur heeft zeker nog wel zijn nut, in crisissituaties en in zijn contact met de lokale besturen, maar die hele provinciestructuur errond is eigenlijk overbodig. In die bestuurslaag zitten toch echt enorm veel mandaten. Maar de stap om die provincies af te schaffen hebben ze toch nog niet durven te zetten.”

De provincie en de regio Limburg vallen nu zelfs samen?

“Inderdaad, dat is opvallend. Zo wordt het onderscheid wel heel vaag. Limburg is altijd een belangrijk argument geweest om de provincies te behouden, omdat die provincie geen echt grote stad heeft waarop terug te vallen was en dus een provinciaal bestuur nodig heeft. Maar door de hele provincie nu als één grote regio voor samenwerkingsverbanden te beschouwen, valt dat argument eigenlijk weg.”

Minister van Binnenlands bestuur Bart Somers kondigt het aan als een belangrijke en grote stap, een “interne staatshervorming”. Is dat ook zo?

“Er zijn zeker goede argumenten te vinden om te snoeien in al die administratieve samenwerkingsverbanden en om daar meer helderheid in te brengen. Toch is de volgende logische stap nu om komaf te maken met al die dikke politieke bestuurslagen in Vlaanderen. Het is een halve historische stap, zeg maar.”

Er zijn al burgemeesters die niet tevreden reageren. Sommigen zullen bestaande samenwerkingen moeten stoppen of zijn niet tevreden met de naam van de regio waartoe ze nu behoren. Valt daar nog meer protest van te verwachten?

“Dat ga je altijd hebben. Je raakt hiermee toch een bepaalde snaar bij het publiek. Hoewel dit puur administratief is, zit daar voor de mensen zelf toch ook een emotioneel kantje aan. Er zit ook iets identitairs aan, mensen hebben toch een bepaalde band met de plek waar ze wonen of geboren zijn. Plots krijgen ze dan te horen dat ze moeten inpassen onder een naam van een gebied waar ze geen voeling mee hebben. En dat je als landelijke gemeente plots in de regio Gent wordt ondergebracht bijvoorbeeld, hoewel je helemaal geen affiniteit hebt met die stedelijke context.

“Toch moeten we daar ook streng zijn: die dorpen worden niet ingelijfd, verre van. Uiteindelijk is er ook nog vrij veel tijd om zich eraan aan te passen en huidige samenwerkingsverbanden anders te organiseren, de lokale besturen krijgen nog zeker tijd tot 2030. Het is echt wel een vrij logische stap om nu te zetten.”