Opnames op intensieve zorg volgen meest pessimistische scenario: kunnen we piek boven 1.200 patiënten vermijden?

1. Stijging besmettingen houdt aan en versnelt zelfs nog, absoluut record in zicht

16.163 besmettingen per dag gemiddeld, dat is het voorlopig absolute record in de Belgische coronaepidemie. Met 15.448 zitten we daar ondertussen niet meer ver vandaan: verwacht wordt dat het record vrijdag of zaterdag sneuvelt. De kans is groot dat ook het dagcijferrecord, dat nu nog op 27 oktober 2020 en 22.221 besmettingen staat, deze week sneuvelt.

Op weekbasis stijgen de besmettingen nu bovendien nog sneller dan vorige week: liefst 54 procent kwam er in een week tijd bij. Daarbij hoort wel de kanttekening dat dat hoge percentage vertekend is doordat wordt vergeleken met de week van 11 november, toen er minder is getest. Datawetenschapper Bart Mesuere van de UGent schat de werkelijke stijging eerder op 35 tot 40 procent. Maar een tiental dagen geleden schommelde de stijging nog rond de 15 tot 20 procent.

Er wordt ook wel massaal getest, gemiddeld 104.000 keer per dag – met vorige week vrijdag een absoluut record van bijna 132.000 tests – maar dat verklaart het stijgend aantal besmettingen niet helemaal. Ook de positiviteitsratio of het aantal positieve tests op het totaal neemt toe en ligt nu al op 15,4 procent. Hoe hoger het cijfer, hoe meer besmettingen in werkelijkheid worden gemist.

2. Record is al overschreden in Vlaanderen

Dat het record op dit moment nog niet overschreden is, ligt aan Wallonië en Brussel: in Vlaanderen doorbraken de infectiecijfers vorige week al hun plafond van tijdens de tweede golf in 2020. Het gewest piekte toen tegen de 6.000 besmettingen per dag, vandaag zitten we met meer dan 10.500 al bijna aan het dubbele daarvan.

Brussel blijft met 4.800 besmettingen nog ver onder het record van de tweede golf (meer dan 8.000), die in het gewest net het hardst toesloeg, en ook Wallonië zit nog onder de helft van de piek van toen.

Die tendens wordt ook weerspiegeld in de provinciale verdeling. De grootste toenames tegenover een week geleden zien we nog altijd in de Vlaamse provincies, met Oost-Vlaanderen en Limburg als uitschieters. Daar komen nu elke dag tot 75 procent meer besmettingen bij dan een week geleden.

De hoogste R-waarden van het land worden volgens de wetenschappers van het SIMID-consortium van de UHasselt en de UAntwerpen dan ook in die provincies gemeten. Oost-Vlaanderen zit aan 1,46, Limburg aan 1,45, wat betekent dat 100 besmette personen er 146 en 145 anderen aansteken. Brussel kent met 1,2 de laagste R-waarde.

4. Tragere stijging in de ziekenhuizen

Met 280 opnames per dag is in de ziekenhuizen de piek van de derde golf nu overschreden, terwijl de vaccins de piek van de tweede golf nog ver buiten beeld houden.

De ziekenhuisopnames nemen met 19 procent ook iets minder snel toe dan de besmettingen, waarbij mogelijk de eerste effecten van de boosterprik bij de oudste leeftijdsgroepen een positieve rol spelen. Volgens de wetenschappers van de UHasselt en de UAntwerpen zorgt momenteel 2,3 procent van de besmettingen uiteindelijk nog altijd voor een hospitalisatie. Dat is fors minder dan tijdens de derde golf, met dank aan de vaccins, zelfs bij de meer ziekmakende deltavariant.

Maar vaccins zijn niet perfect, en een verband tussen de twee is er nog steeds. Een gemiddelde van 15.000 besmettingen per dag betekent bij 2,3 procent nog altijd 345 nieuwe opnames in het ziekenhuis een week later.

5. Meest pessimistische scenario op intensieve zorg

Dat lichtpunt verhindert niet dat de situatie in heel wat ziekenhuizen nijpend is. Steeds meer bedden moeten worden vrijgemaakt, waardoor andere ingrepen worden uitgesteld. Ondertussen zit het personeel op zijn tandvlees en vallen steeds meer zorgkundigen uit.

Op de afdelingen intensieve zorg lagen gisteren 654 covidpatiënten, een stijging van 21 procent in een week tijd. In Limburg en Luik is 39 procent van de beschikbare bedden ingenomen met covid-patiënten, in Luxemburg 40 procent en in Waals-Brabant 43 procent. Aan het huidige tempo liggen er vrijdag rond de 750 patiënten op intensieve zorg, exact zoals de wetenschappers in het team van Niel Hens (UHasselt) vorige week in hun kortetermijnmodel voorspelden.

Hens en zijn collega’s namen daarin ook vijf scenario’s voor evolutie de komende weken op, en een vergelijking met de jongste ic-gegevens toont dat de meest optimistische scenario’s al achterhaald zijn. De overdracht van het virus moest daarbij afgelopen zondag pieken en daarna beginnen dalen. Dat gebeurde niet.

Meer zelfs: met het huidige groeitempo op intensieve zorg volgen we voorlopig de gele curve, en zitten we er zelfs al licht boven. In dat scenario zou de ic-bezetting in de tweede helft van december pieken tot boven de 1.200 patiënten. Dat scenario valt enkel nog te ontwijken als de besmettingen de komende dagen hun piek bereiken en hun daling inzetten. Hoe langer de piek wordt uitgesteld en hoe hoger ze wordt, hoe hoger de ziekenhuispiek enkele weken later wordt.