Op het proces over de aanslagen: ‘De overgrote meerderheid wil niet in de jury zetelen’

Dag Douglas, hoe verloopt de dag tot nog toe?

“Het gaat er hier behoorlijk goed georganiseerd aan toe. Honderden burgers moeten zich momenteel een voor een aanbieden om al of niet te worden uitgeloot. Het gaat enkel om Franstalige Brusselaars aangezien dat de procestaal is. Ze mogen daarbij met argumenten komen waarom ze niet in de jury willen zetelen. Sommigen hebben goede argumenten, zo zijn er bijvoorbeeld mensen die bij de Brusselse vervoersmaatschappij MIVB werken. Gezien de Brusselse metro een doelwit van de aanslagen was, kan dat beroep dus een vorm van partijdigheid inhouden en worden die mensen vrijgesteld.”

Gaat de juryvoorzitter met alle argumenten akkoord?

“Neen, verre van. Maar het valt mij wel op dat de redenering soms erg wisselvallig is. Zo zat ik naast een professor Chinees die een beetje verontwaardigd reageerde omdat zijn argument dat er veel studenten in de problemen zouden komen als hij 9 maanden niet kon lesgeven, in de vuilbak werd gegooid. De man die na hem kwam, had daarentegen in december een reis geboekt en dat volstond wel voor een vrijstelling.

“Sommige anderen zeggen dat ze sinds hun oproeping naar Vlaanderen verhuisd zijn, waardoor ze volgens de regels van het recht niet meer mogen zetelen. Ook atleet Kevin Borlée werd opgeroepen, maar hij kreeg eveneens een vrijstelling.”

Zijn er ook mensen die geen probleem hebben om te zetelen als jurylid?

“Ja, maar dat is wel een minderheid, ik heb er tot nu toe nog maar een tweetal gezien die expliciet aangaven dat ze gerust in de jury wilden zitten. En op dit moment zijn toch al zo’n 200 mensen gepasseerd. Ik schat dat mogelijk tot de helft van de mensen die is opgeroepen, ook gewoon niet is komen opdagen, veel stoelen zijn hier leeg. Zij mogen zich aan een boete verwachten van minimaal 400 euro, en in theorie tot maximaal 8.000 euro. Maar vergeet niet dat zo’n lang proces als dit iets is dat voor veel mensen hun leven compleet zou veranderen.

“Uiteindelijk denk ik wel dat we tegen de namiddag aan een pot van een honderdtal mensen zullen zitten, wanneer iedereen zijn excuses heeft afgerateld. Dan kan het snel gaan: zowel de verdedigende partijen als het Openbaar Ministerie mogen maximaal 18 mensen wraken. Uiteindelijk moeten er 12 effectieve juryleden en 36 plaatsvervangers geloot worden. Bij die 12 effectieve leden mogen maximaal 8 personen van hetzelfde geslacht zijn.”

Wat kunnen redenen voor een wraking zijn?

“Als je als jurylid niet wil zetelen, maar geen excuus hebt, is het slimste wat je kan doen op Facebook posten dat ‘ze ze allemaal maar moeten ophangen’. Dan zal de verdediging je sowieso wraken wegens vooringenomenheid. Omgekeerd heeft het Openbaar Ministerie bijvoorbeeld liever geen leerkrachten of artsen in de jury, omdat die het gewend zijn om kritisch in groep te functioneren, en misschien met een leidende rol de anderen in de jury zullen gaan beïnvloeden.

Hebben de beschuldigden al gereageerd? Hoe verliep hun voorstelling?

“Het verwonderde mij dat ze heel gedwee antwoorden op de vragen wie u waren, wat hun leeftijd en beroep was, enzovoort. Met het gedoe over de beschuldigdenboxen tijdens de inleidende zitting leefde het gevoel dat dit een proces ging zijn waar de beklaagden alles zouden gaan boycotten. Dat is nu niet langer zo. Enkel Osama Krayem weigerde op de vragen van de voorzitter antwoorden, de rest gedroeg zich constructief.

“Ook logistiek verloopt alles goed: het eerdere uitstel door de beklaagdenbox maakt dat alles eigenlijk al een keer gerepeteerd is qua veiligheid. Er zijn enorm veel veiligheidsmaatregelen en heel veel politie-agenten, maar voorlopig zijn er nog geen incidenten geweest.

“Opvallend is wel dat twee van de negen beklaagden, de broers Farisi, niet mee in de beklaagdenbox zitten, maar aan een apart tafeltje ervoor. Dat komt omdat zij als vrije personen naar de zittingen komen en 's avonds gewoon naar huis mogen. Voor hun advocaten is dat al een kleine overwinning: zij behoren niet tot ‘de gevaarlijken' zoals de anderen.”