Op een poetshulp wacht je tegenwoordig niet weken, maar maanden. Wat is er aan de hand?

Wie in Bredene een poetshulp zoekt, moet tot zes maanden wachten. In De Haan is dat zelfs een jaar. Ook in Brugge, Hasselt en andere regio’s zoeken dienstenchequebedrijven massaal personeel en moeten klanten geduld oefenen. ‘Ik zag nog nooit zoveel collega’s vertrekken.’

Al een halfjaar voeren huishoudhulpen acties voor betere lonen en verplaatsingsvergoedingen. Vandaag doen ze dat in het Waalse Fleurus (Henegouwen). Eind vorig jaar ging zo’n 10 procent van hun inkomen verloren aan woon-werkverkeer, melden de vakbonden. En met de hoge brandstofprijzen ligt dat bedrag nu nog hoger, tot 200 euro per maand.

“De bedrijven zetten meer en meer in op campagnes om huishoudhulpen aan te trekken, zoals met reclame op lijnbussen. Ik vind dat een beetje cynisch, want ze geven hun werkkrachten zelf geen betere mobiliteitsvoorwaarden”, zegt federaal secretaris Issam Benali (ABVV). Huishoudhulpen die via het systeem van dienstencheques werken, moeten zich op eigen houtje verplaatsen en krijgen daarvoor een vergoeding van ongeveer 13 cent per kilometer.

De gevolgen laten zich raden. Door het aanslepende loonconflict, hogere brandstofprijzen en het zware werk haken mensen af. Recent onderzoek van de ULB toont dat huishoudhulpen vaker aan spier- en gewrichtsaandoeningen, ademhalingsproblemen en psychologische problemen lijden. Werknemers missen collega’s, klagen over weinig taakvariatie en een gebrek aan doorgroeimogelijkheden en extralegale voordelen.

Een voltijdse poetshulp die met dienstencheques werkt, verdient ongeveer 1.991 euro bruto per maand en krijgt meestal geen volwaardige eindejaarspremie. “Ik zag nog nooit zoveel collega’s vertrekken”, zegt Nancy Gotelaere, die werkt bij Hulp in Huis in Ieper.

Klanten moeten dan ook lang wachten als ze hun living, bad- en slaapkamer (twee)wekelijks geschrobd willen zien. “Ze schrijven zich overal in, bij verschillende bureaus, om toch kans te maken op een plekje”, zegt Gotelaere. “En het is uiteindelijk nemen wat er te nemen valt. Wie op donderdagen of vrijdagen hulp wil in huis, is eraan voor de moeite.”

1.000 euro premie

Vooral in West-Vlaanderen is de situatie ‘dramatisch’. Alle bedrijven, zowel de grote als de kleine, zoeken er personeel. Overal zijn er wachtlijsten. “In Bredene en Oudenburg moeten klanten zes maanden wachten. In De Haan tot meer dan een jaar”, zegt Ann Lambert, zaakvoerder van dienstenchequebedrijf BOD.

“Ik kan niet echt de vinger op de wonde leggen. Voor corona was alles oké. Ook al hadden we veel aanvragen, we konden ze invullen. Nu weet ik niet waar alle werknemers gebleven zijn. Zelf merken we weinig uitstroom naar andere sectoren. Er is altijd wel eens iemand die naar de horeca gaat of als verpleegkundige start, en sommigen gaan met pensioen. Maar nu is de visvijver leeg.” Volgens Benali zijn de wachtlijsten het langst in regio’s met weinig werkloosheid.

Toch doen Lambert en haar bedrijf er alles aan om nieuw volk aan te werven. De driehonderd hulpen kregen een coronapremie, ontvangen een hoger bedrag aan maaltijdcheques en Lambert looft ook een ‘aanbrengpremie’ uit. “Elk personeelslid dat ons iemand nieuw aanbrengt, krijgt 1.000 euro. Die campagne leverde ons de voorbije drie jaar een tachtigtal nieuwe werknemers op, maar toch blijft de vraag nog altijd groter dan het aanbod. We richten ons nu op Oekraïense vluchtelingen die hier willen werken. Maandag start zo de eerste poetshulp.”

Geen nieuwe klanten

“In het overgrote deel van de regio’s gaat het inderdaad allang niet meer over dagen of weken wachten, maar over maanden”, zegt ook Saar Bentein van i-mens, dat 2.600 poetshulpen tewerkstelt. “In Hasselt bijvoorbeeld is de situatie zeer nijpend. Daar is het alle hens aan dek om bestaande klanten te helpen. We kunnen er al meer dan een jaar geen nieuwe klanten opstarten. In Tongeren, nochtans dezelfde provincie, zien we een ander beeld en groeien de wachtlijsten niet aan. Hoe dan ook: het tekort was nog nooit zo groot.”

Terwijl er in het bedrijf een jaar geleden ‘amper’ 26 vacatures waren voor poetshulpen met dienstencheques, zijn er dat nu 131. I-mens geeft zijn personeel 32 cent per gereden kilometer - “het maximum dat we mogen geven” -, net als een omniumverzekering.

Bij Helan, het vroegere Partena, zijn ze op zoek naar vijfhonderd extra huishoudhulpen. “Ook bij ons zijn er wachttijden voor klanten, maar in Oost- en West-Vlaanderen zijn die het langst”, zegt woordvoerder Sarah Masschelein. “We hebben als werkgever jammer genoeg zeer weinig manoeuvreerruimte om de lonen aantrekkelijker te maken. Die liggen vast in barema’s, maar gelukkig kunnen we als grote speler wel extra’s bieden.”

Volgens Helan zijn er twee oplossingen om meer personeel aan te trekken. “Ofwel moeten er meer subsidies komen om de barema’s te kunnen optrekken, ofwel moet de prijs van de dienstencheques omhoog. Die werd niet meer geïndexeerd sinds 2014.”