Op één dag werd Premier League-kneusje Newcastle United onvoorstelbaar rijk. En iedereen is nu bezorgd

Het Engelse voetbal staat in rep en roer. De Premier League-clubs willen dringend rond de tafel nu Newcastle United overgenomen is door een Saudisch fonds. Die overname katapulteert Newcastle van meeloper naar grootmacht die op termijn de absolute top kan bestormen. Maar het nieuws doet niet alleen de voetbalwereld op zijn grondvesten daveren: ook mensenrechtenactivisten zijn extreem bezorgd.

Wat is er gebeurd?

De deal hing al een poos in de lucht, afgelopen week raakte hij ook echt rond: het Saudische investeringsfonds Public Investment Fund (PIF) neemt een meerderheidsbelang van 80 procent in Premier League-club Newcastle United. De Premier League maakte afgelopen donderdag bekend in te stemmen met de overname nadat het “juridisch bindende garanties” had gekregen dat de staat Saudi-Arabië géén zeggenschap zou krijgen bij de club. Met de deal is 300 miljoen pond (ongeveer 354 miljoen euro) gemoeid.

De overeenkomst kan van Newcastle United in één klap de rijkste club ter wereld maken, want PIF heeft bijzonder diepe zakken. Het fonds - dat als voorzitter de Saudische kroonprins Mohammed bin Salman heeft - bezit méér dan 375 miljard euro, geld dat het kan gebruiken om investeringen te doen.

Dat maakt Newcastle in theorie rijker dan PSG, de nouveaux riches die onder meer Messi en Mbappé in de rangen hebben. Ook Engelse rijkaards als Manchester City, de ploeg van Kevin De Bruyne, en stadsgenoot United, met Cristiano Ronaldo, mogen zich opmaken voor een nieuwe concurrent.

Fijn voor Newcastle, toch?

Dat is het zeer zeker, want vers kapitaal lijk broodnodig langs de oevers van de Tyne. De Noord-Engelsen gooiden in de jaren 90 hoge ogen met onder meer toenmalig Rode Duivel Philippe Albert in de rangen, en strandden meermaals op een zucht van de landstitel. Maar die gloriedagen zijn lang vervlogen. De ploeg is al jaren een schim van zichzelf en degradeerde sinds 2009 al twee keer uit de Premier League. Momenteel staat Newcastle United alwéér op een troosteloze degradatieplaats: het moet met amper 3 op 21 punten alleen Norwich City achter zich laten.

Vers geld om betere spelers aan te trekken is dus meer dan welkom. En zo hebben de Newcastle-fans het ook begrepen. Kort na de bekendmaking verzamelden duizenden fans aan hun thuisbasis St. James’ Park voor iets wat op een wel erg premature kampioenenviering leek.

Waarom is iedereen nu zo bezorgd?

Volgens de Britse krant The Guardian zijn de andere 19 clubs uit de Premier League allemáál tegen de overname, onder meer omdat het merk van de Premier League “beschadigd kan raken” door PIF, en vooral door de Saudische kroonprins Mohammed bin Salman die daar dus de sterke man is.

Nu kunt u dat een beetje hypocriet noemen in een competitie waar oliedollars en Russische oligarchen al jaren de boel mee draaiende houden. En het staat buiten kijf dat ook de zorg om afgetroefd te worden op de transfermarkt mee voor selectieve verontwaardiging zorgt bij de huidige grootmachten van het Engelse voetbal.

Dat neemt niet weg dat Saudi-Arabië een gitzwarte reputatie heeft op het vlak van onder meer vrouwenrechten, de behandeling van gastarbeiders en de doodstraf. En ook al zijn veel clubeigenaars in de Premier League geen koorknaapjes, Mohammed bin Salman is nog van een andere orde. Onder meer door zijn vermeende betrokkenheid bij de gruwelijke moord op de Saudische journalist Jamal Khashoggi. Die werd in 2018 als criticus van het regime op het Saudische consulaat in Istanbul om het leven gebracht.

Hatice Cengiz, die verloofd was met Khashoggi toen die werd vermoord, neemt alvast geen blad voor de mond. Ze noemt de overname “een schande voor het Engelse voetbal”. “Het toont het misprijzen voor de mensenrechten en voor justitie”, klinkt het. “Ik neem aan dat geld belangrijker is dan alles in dit leven”.

Mensenrechtenorganisatie Amnesty International treedt Cengiz bij. Ze riep de Premier League al tot de orde en stelt dat de criteria strenger worden, zodat personen die betrokken zijn bij zware schendingen van de mensenrechten niet langer eigenaar kunnen worden van een voetbalclub. “Nu doet Saudi-Arabië aan sportswashing”, aldus AI-directeur Sacha Desmukh.

De ‘garanties’ dat de Saudische machthebbers zich niet kunnen bemoeien met het beleid van de club, snijdt geen hout, meent expert Madawi Al-Rasheed (London School of Economics). “Het is erg onrealistisch om te zeggen dat er een scheidingslijn bestaat tussen private en publieke fondsen in Saudi-Arabië (...) Het Verenigd Koninkrijk zou wel eens een platform voor dictators uit de hele wereld kunnen worden”, waarschuwde hij al.