Op de mars tegen de verplichte prik in de zorg: ‘Wie gaat er straks de ziekenhuizen rechthouden?’

Nu al extra shiften en overuren draaien, terwijl er straks ook nog niet-geprikte collega’s dreigen weg te vallen: het is de grote frustratie in de Waalse en de Brusselse zorg. Een verslag van de mars tegen de ‘dictature sanitaire’.

“Hé Vandenbroucke”
“Tu t’fous de nous”
“Et ça suffit, on en a marre, on est a bout!”

Dinsdagochtend elf uur, de Kapellenmarkt in Brussel. Na een oproep van de Franstalige vakbonden stromen 4.000 verpleegkundigen, familiehulpen en andere zorgmedewerkers samen voor een mars tegen verplichte vaccinatie in de zorg. In het repertoire: slogans en liederen gericht tegen federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit). Verder ook affiches met boodschappen als ‘Mijn lichaam, mijn keuze’ en stickers met ‘Stop à la dictature sanitaire’.

‘Averechts effect’

Steen des aanstoots is het akkoord dat het federale kernkabinet vorige maand sloot over een verplichte vaccinatie in de zorg. Vanaf 1 januari krijgt het zorgpersoneel nog drie maanden tijd om zich te laten vaccineren. Wie daarna weigert, wordt vanaf 1 april ontslagen mits behoud van een volledige werkloosheidsuitkering, of geschorst zonder loon. De regering hoopt hiermee de vaccinatiebereidheid onder het zorgpersoneel te verhogen. Voor hun eigen veiligheid, maar vooral ook die van hun patiënten.

“Ik ben zelf gevaccineerd, maar ik vrees dat de verplichting een averechts effect heeft”, zegt de 31-jarige Vicky, die als zorgkundige in het operatiekwartier van een Brussels ziekenhuis werkt. “Nu al krijgen we tien minuten voor het einde van onze shift vaak de vraag of we toch niet langer kunnen blijven. Soms worden we tijdens onze vakantie opgebeld. Dan moet ik telkens mijn moeder inschakelen om mijn dochter op te vangen. We zitten allemaal op onze limiet.”

Al jaren komt de zorgsector handen tekort. Maar sinds de coronacrisis is die situatie alleen maar verergerd. Het zal er niet op beteren als er straks collega’s moeten vertrekken, zegt Vicky. “Wie gaat er dan nog de ziekenhuizen rechthouden?” Volgens haar dreigen niet alleen niet-gevaccineerden de prijs te betalen, maar ook de gevaccineerden zoals zij, die overblijven, en de patiënten die het met minder zorg zullen moeten stellen.

Discriminatie

Vlak voor de start van de manifestatie maakte Joëlle Durbecq, de directrice van de verpleegkundigen in het Brussels UZ Saint-Luc, al duidelijk dat de vaccinatieplicht volgens haar zware problemen dreigt te veroorzaken. Op dit moment zijn er 200 werknemers in het ziekenhuis uitgevallen. Naar schatting 70 ongevaccineerde werknemers dreigen daar bovenop te komen. “Als zij wegvallen, zie ik niet in hoe het ziekenhuis zal kunnen blijven draaien”, zei ze op de RTBF.

Voor Nadine Vansteeger, een vijftiger uit Luik die als thuisverpleegkundige werkt, is het vooral een principiële zaak. “Waarom wordt er één sector uitgepikt, terwijl mensen ook elke dag op elkaar gepropt zitten op de bus of in de trein? Dat is discriminatie.” Volgens Vansteeger is het perfect mogelijk met mondmaskers, schorten en handschoenen veilig te blijven doorwerken. “Tijdens de eerste en de tweede golf moesten we zelfs doorwerken met covid, we kregen geen keuze. Nu is het plots andersom.”

Wc-rolletjes

Dat de Vlaamse vakbonden niet deelnemen aan de actie, heeft vooral te maken met de hoge vaccinatiegraad in de Vlaamse zorgsector, die sowieso al op 97 procent staat. Langs Franstalige kant ligt die lager, op 85 à 90 procent. Toch lopen er hier en daar ook Vlamingen mee in de mars. Zoals Nadia Polfliet (52) uit Asse en Nancy Mees (42) uit Ronse, twee gezinshulpen die met lege waterflessen en wc-rolletjes twee gigantische spuiten hebben geknutseld en op hun hoofd hebben gemonteerd.

Koken, strijken, wassen, boodschappen doen: Polfliet en Mees doen het allemaal. Ook voor erg kwetsbare mensen, zoals slachtoffers van ongevallen en ouderen. Toch is dat voor Polfliet – die haar vaccinstatus niet wil vrijgeven – geen argument om naar een verplichte vaccinatie te gaan. “Zo’n vaccin, wat doet dat met de immuniteit van mensen? Ik vraag me dat oprecht af. Voor kwetsbaren, tot daar aan toe, maar nu willen ze ook naar een verplichte vaccinatie voor kinderen gaan. Ik vind dat echt niet meer normaal.”

Algemene onvrede

Dat gezegd zijnde is het antivaxgehalte van de stoet al bij al vrij beperkt. Wat vooral speelt, is de algemene onvrede over de moeilijke werkomstandigheden in de sector. “De verplichte vaccinatie is de druppel die de emmer doet overlopen”, zegt Frédéric, een 42-jarige brandweerman uit Marcinelle die in brandweerpak heeft postgevat op de eerste rij. “De mensen kunnen gewoon niet meer. Het blijft maar komen. Ze zijn fysiek en mentaal kapot.”

Zonder incidenten trekt de mars langs de hoofdkwartieren van Ecolo, PS, MR en CD&V, waar een delegatie van de vakbonden wordt ontvangen. Maar als hij om halfeen aankomt bij het kabinet van Vandenbroucke, slaat de sfeer plots om. Een groep oververhitte betogers klopt zodanig hard op de ramen dat de politie moet tussenkomen met traangas. Intussen ontvangt Vandenbrouckes kabinetschef enkele verdiepingen hoger de delegatie.

Eric Dubois van de liberale vakbond CGSLB blikt tevreden terug op dit gesprek. “Ze hebben beloofd dat ze blijven openstaan voor overleg. Dat zal ook nodig zijn.” Intussen maakte Vandenbroucke ook duidelijk dat de invoering mogelijk vertraging oploopt, omdat het ontwerp nog steeds bij de Raad van State ligt.