"Op de fiets verwerk ik wat er in het ziekenhuis gebeurt"

"Wauw, jij maakt penissen", zeggen zijn vrienden hem wel eens, maar daarom voelt Piet Hoebeke zich nog geen Schepper naast God. Zo zei hij onlangs in het tv-programma 'Topdokters' op VIER waarin we elke week zien hoe hij als transgenderspecialist mensen van heinde en ver opereert en als kinderuroloog genitale afwijkingen behandelt. Naast topdokter is Piet Hoebeke professor Urologie aan de Universiteit Gent en voorzitter van de Medische Raad van het UZ Gent. Zijn gemiddelde werkweek duurt zeventig uren en toch belet hem dat niet om jaarlijks 3.500 kilometer te fietsen.

Plan je een vast sportmoment in je agenda?
"Ik fiets meestal op zon- en feestdagen. Veertien jaar geleden ben ik daarmee begonnen omdat ik iets wou doen tegen de overtollige kilo's én omdat ik naar een manier zocht om mijn geest te ontspannen. Vrij snel is sporten een routine voor mij geworden. In het begin ging ik joggen, maar mijn knieën zagen er te veel van af doordat ik zwaar ben. Dan ben ik overgeschakeld naar fietsen en dat is wel helemaal mijn ding. De monotone cadans helpt mij om te verwerken wat in het ziekenhuis gebeurt."

Zoals?
"Conflicten tussen artsen, complicaties bij mijn patiënten, medische problemen... al die zaken los ik al fietsend op. Bovendien zijn mijn beste voordrachten op de fiets ontstaan. Na een rit van gemiddeld zeventig kilometer kom ik thuis, zet ik me aan de computer en 'valt' mijn tekst er als het ware uit. Dat moet het effect van de endorfines zijn. Als ik niet kan fietsen, doe ik iets anders. Ik ben geen goede klimmer en in Ibiza, waar ik een klein appartementje heb, zijn er veel bergen. Daar ga ik altijd in de zee zwemmen. Op congres in het buitenland vervang ik het koersen wel eens door lange wandelingen. Ik moet sporten om mijn geest vrij te kunnen maken, het is levensnoodzakelijk geworden."

Wat doet het met je lichaam?
"Ik ben er niet lichter door geworden, maar het aanhoudend verzwaren is wel gestopt. Bovendien beweeg ik veel vlotter dan vroeger. Ik werk op het gelijkvloers, maar ga via de trap naar mijn patiënten die op de vijfde verdieping liggen. Ik doe daardoor 10.000 stappen per dag en dat is goed. Een sedentair leven is onnatuurlijk en ongezond voor de mens, we moeten ons daarvan bewust zijn."

Je vriend Paul vergezelt je vaak. Wat is de meerwaarde van fietsen in groep?
"In feite zijn we met drie: een zeventiger, een zestiger en een vijftiger. De zeventiger is Paul, de zestiger fietst door gezondheidsproblemen tijdelijk niet mee en de vijftiger ben ik. Als je vaak samen onderweg bent, ontstaat er een dynamiek. We kennen elkaars tempo en hebben onze vaste gewoontes. Zo zal ik altijd kop trekken bij tegenwind omdat ik de jongste ben, maar als er een brug of een helling is, dan rijdt Paul voor mij. Hij is een betere klimmer. Paul is een goeie vriend, het matcht tussen ons. En het feit dat hij niet uit de medische maar uit de autosector komt is voor mij een verademing. Als ik met iets zit waar ik niet mee om kan, dan moet ik dat met hem bespreken. Dat kan over ziekenhuiskwesties gaan, maar evengoed over politieke zaken. Vaak delen we dezelfde verontwaardiging. Natuurlijk zijn we het ook wel eens oneens. 'De volgende gracht is de jouwe', zegt hij dan." (lacht)

Ben je fanatiek?
"Nee. Ik ben een grote voorstander van sporten maar het mag niet fanatiek worden. Veel sporters, zeker wielertoeristen, gaan in het rood. Er zijn al mensen doodgevallen langs de Schelde, hetzij door hartstilstanden, hetzij door valpartijen en dat kan niet de bedoeling zijn. Hoe graag ik ook fiets, het mag en zal nooit mijn leven beheersen want ik wil me ook nog op andere manieren ontspannen: reizen, uitstapjes doen met mijn man, een sociaal leven hebben... Ik sport bewust niet met een hartslagmeter, trainingsschema's of bepaalde apps want als je daarmee begint, loert het fanatisme om de hoek. Ik investeer wel in goed materiaal, veiligheid gaat boven alles."

Voel je je wel eens onveilig dan?
"Ja, in de stad is fietsen gevaarlijk en daarom rijd ik zo veel mogelijk langs autovrije wegen. Tijdens mijn opleiding werd ik geconfronteerd met zware verkeersongevallen met fietsers, daarom zal je mij nooit zonder helm zien fietsen."

(Lees verder onder de foto's)

In 'Topdokters' had je 't al eens naar je Bourgondisch leven, maar we zagen je ook al een vegetarisch slaatje bestellen. Hoe zit het met jouw eetgewoontes sinds die switch rond je veertigste?
"Ik zit vaak in vergaderingen en dan zijn er sandwiches voorzien. Ik neem me altijd voor om eraf te blijven, maar lukken doet het nooit. Wekelijks op restaurant gaan hoort ook bij mijn job. Door zo weinig mogelijk frieten en pasta te bestellen, probeer ik dat zo gezond mogelijk te houden. Sinds ik anders leef, kook ik heel vaak vegetarisch. Het doet me plezier te zien dat onze GFT-bak de meest gevulde van de buurt is (lacht). Rood vlees komt zelden op mijn bord, kip en vis soms wel nog."

Probeer je als dokter een voorbeeld te zijn voor je patiënten?
"An sich ben ik daar niet zo mee bezig, al vind ik wel dat we verzorgd moeten overkomen. Toen ik nog een roker was, vond ik het moeilijk om een patiënt te zeggen dat hij moest stoppen met roken. Eigenlijk is het stom dat ik dat gedaan heb als je ziet welke gezondheidsproblemen dat allemaal veroorzaakt. Ik ben blij dat er veel minder rokende studenten zijn dan vroeger en ik zie ook vaak sportzakken liggen tijdens de les. Veel jongeren maken niet de fout die ik heb gemaakt en doen het meteen goed. Dat stelt me gerust."

Denk je dat sporten een garantie op een langer leven is?
"Dat doet me denken aan het boek 'Lichamelijke Oefening' van Midas Dekkers. Volgens hem win je twee jaar met sporten maar verlies je ook twee jaar van je leven omdat je tijdens het sporten niets anders aan het doen bent. Mijn vrienden halen dat wel eens aan als argument om er niet aan te beginnen. Dat vind ik een foute redenering. Ik sport niet om langer te leven, maar wel om zo gezond mogelijk te zijn. Nierstenen, diabetes, obesitas... zijn chronische ziektes die te vermijden zijn mits een gezonde levensstijl. En dat is waar 't voor mij om draait."