Politiek
Oosterweel staat weer op de rails (maar de laatste horde is nog niet genomen)
De kogel is door de kerk: in 2017 begint de bouw van de Antwerpse Oosterweelverbinding. Dat heeft de Vlaamse regering beslist. Op aandringen van Europa zal die de kosten van Oosterweel, ruim 3 miljard euro, opnemen in de begroting. Maar daarmee is de laatste horde nog lang niet genomen.
"Vandaag valt een molensteen van onze nek. Dit is een doorbraak voor de Antwerpse mobiliteit." Het was een zichtbaar tevreden mobiliteitsminister Ben Weyts (N-VA) die de beslissing bekendmaakte in het bijzijn van de Vlaamse regering en het Antwerpse stadsbestuur. Vlaanderen zal de volledige kostprijs van Oosterweel in de begroting opnemen. Zo komt het tegemoet aan de eisen van Europa, want dat wil niet langer dat de kosten van grote infrastructuurprojecten via publiek-private samenwerkingen (pps) uit de begroting worden gehouden.
Overkapping
Drie miljard euro, dat heeft grote gevolgen voor de Vlaamse begroting. Die gaat vanaf 2017 allicht in het rood, tenzij Vlaanderen een uitzondering kan lospeuteren bij Europa. Vlaanderen zal daarom een investeringsclausule aanvragen. Dat zou België toestaan om af te wijken van het uitgestippelde begrotingstraject. Vlaanderen voldoet aan vier van de vijf Europese voorwaarden om een uitzondering te krijgen, enkel de voorwaarde 'negatieve groei' niet.
"Toch zie ik geen enkele reden waarom Europa dit zou weigeren", zeg Vlaams minister van Begroting Annemie Turtelboom (Open Vld). Minister-president Geert Bourgeois (N-VA) rekent op het federale niveau, onder wie partijgenoot Johan Van Overtveldt, "om dit mee te bepleiten."
De tweede grote beslissing is dat de regering de overkapping van de Antwerpse Ring zal onderzoeken. Een 'projectregisseur' moet de overkapping van het Oosterweeltracé en andere delen van de Ring onder de loep nemen en "zo maximaal mogelijk" uitvoeren. Zo wil burgemeester Bart De Wever (N-VA) tegemoetkomen aan de Antwerpse actiecomités zoals Ringland.
Voor het eerst schaart de burgemeester zich expliciet achter de vraag om de overkapping. "Het is wel degelijk de bedoeling dat de overkapping wordt onderzocht en uitgevoerd. Dat is belangrijk voor de stad", zei De Wever tijdens de presentatie.
Laatste beslissing is ten slotte om de Oosterweelwerken in vijf stukken op te knippen: Linkeroever, de Scheldetunnel, het Oosterweelknooppunt, de Kanaaltunnels en Ring Noord. Het ontwerp en de bouw van die delen zullen via vijf aparte bestekken worden aanbesteed. Voordeel is dat de regering de concurrentie beter kan laten spelen. Bovendien kunnen de kosten stelselmatig worden afgelost, naarmate de werken vorderen. Linkeroever wordt als eerste deel onder handen genomen.
Met de plotse beslissing wil de regering-Bourgeois zichzelf een krachtdadig imago aanmeten, zeker na de soap rond Uplace van de voorbije weken. Toch is de doelstelling van 2017 bijzonder optimistisch. "De regering doet alsof alles in kannen en kruiken is, maar ze staat nog steeds met lege handen", zegt Manu Claeys van de actiegroep stRaten-generaal. Zo moet de regering nog altijd een project-milieu-effectenrapport (MER) en een bouwvergunning verkrijgen. Pas tijdens de verplichte openbare onderzoeken daarover zal voor de Antwerpenaar duidelijk worden wat de concrete impact is van Oosterweel.
Procedureslag
Nu al kondigt zich een lange juridische procedureslag aan. Volgende week maandag dienen de actiegroepen Ademloos en stRaten-generaal een klacht in bij de Vlaamse ombudsman, wegens partijdigheid, fouten en kennislacunes in het onderzoek over Oosterweel. Claeys lost nu al een schot voor de boeg van Bourgeois: "Ons dossier is stevig. Als de klacht zonder gevolgen blijft, dan stappen we in mei naar de Raad van State." De finish is dus nog lang niet in zicht.
Zo bouw je Oosterweel
De bouw van de Oosterweelverbinding wordt opgedeeld in vijf werven. Het ontwerp en de bouw van die stukken worden gegund aan verschillende private partners. Zij moeten voldoen aan een aantal basisvoorwaarden, maar krijgen toch een zekere vrijheid in hun ontwerp. De eerste werf die in 2017 wordt aangepakt, is Linkeroever. De voorbereidende werkzaamheden zijn daar nu al begonnen. Het gaat om de duurste Oosterweelwerf, met een verwachte kostprijs van iets minder dan 1 miljard euro. Daarna volgen - in willekeurige volgorde - de bouw van de Scheldetunnel (500 miljoen), de Oosterweelknoop (250 miljoen), de tunnel onder het Abertkanaal (750 miljoen) en de aansluiting op de Ring (750 miljoen). Begin dit jaar zullen er al voorbereidende werken starten aan het Sportpaleis (Schijnpoort) en aan de IJzerlaan.
