Ook op Ruslands grootste sociale medium wordt nu openlijk over ‘oorlog’ gesproken, en niet in positieve zin

“Oekraïners hebben mij nooit wat misdaan, ik begrijp niet waarom wij ze nu moeten doden.” “Poetin voert oorlog op onze kosten, wij betalen voor zijn spelletjes.” Sinds de invoering van de mobilisatie klinkt er felle kritiek op de invasie, ondanks strenge censuurwetten. Dat blijkt uit een analyse van tienduizenden berichten op VKontakte.

De aanzwellende kritiek op het sociale medium wijst op groeiende onvrede over de oorlog onder de Russen. De Russische publieke opinie is een groot mysterie sinds het begin van de invasie. Uitkomsten van opiniepeilingen zijn bedrieglijk, want tegenstanders van de oorlog kunnen niet vrijuit spreken. Wie kritiek uit, kan worden veroordeeld tot een geldboete of een jarenlange gevangenisstraf.

VKontakte lijkt op Facebook en heeft naar eigen zeggen bijna 50 miljoen gebruikers per dag in Rusland (bevolking: 144 miljoen). Veel aanhangers van de politieke oppositie tegen president Poetin hebben VKontakte in de afgelopen jaren verlaten, omdat het netwerk gebruikersgegevens doorspeelt aan de Russische inlichtingendiensten – het netwerk is in handen van Russische zakenmensen die gelieerd zijn aan het Kremlin.

De overgebleven gebruikers van VKontakte keren zich nu ook steeds vaker tegen Poetin. Terwijl de staatsmedia de verantwoordelijkheid voor tegenvallers in de oorlog afschuiven op lagere bevelhebbers, richten Russen op populaire stadsfora van VKontakte hun pijlen rechtstreeks op de president. Hun boosheid komt vaak voort uit Poetins invoering van een mobilisatie, die chaotisch verloopt en veel minder gedeeltelijk is dan Poetin doet voorkomen.

“Poetin is een pathologische leugenaar”, schrijft een inwoner van Novosibirsk. Een lid van een Sint-Peterburgs nieuwsforum over Poetin: “Wie zich niet aan beloftes houdt, is geen man.” Een inwoner van Jekaterinenburg zegt niet te geloven in Poetins onderbouwing van de oorlog: “Wie heeft Rusland aangevallen? Waarom mobilisatie?”

Ook houden steeds minder mensen zich aan Poetins terminologie voor de oorlog. Aanvankelijk spraken mensen in discussies over de invasie over ‘de speciale militaire operatie’, een term die Poetin gebruikt om de oorlog ver weg te houden voor de bevolking. Maar sinds augustus, toen het Russische leger het momentum kwijtraakte en de verliezen snel opliepen, spreken ze vaker van een oorlog dan van een operatie. Uit een discussie op het populairste VKontakte-forum van provinciestad Krasnodar: “We vernietigen onze economie, sturen onze soldaten de dood in, verwoesten steden, doden burgers.” Een stadsgenoot reageert instemmend: “Helden zijn mensen die hun land verdedigen, niet die een ander land aanvallen.”