NieuwsVaccinaties
Ook bij succesvaccins Pfizer en Moderna duikt uiterst zeldzame bijwerking op
Ook succesvaccins van Moderna en Pfizer hebben een smetje op het blazoen. In heel zeldzame gevallen – een op de 75.000 keer – lijken de vaccins een ontsteking van de hartspier of het hartzakje te veroorzaken. Dat heeft de Amerikaanse FDA als eerste grote medicijnautoriteit deze week formeel bevestigd. De kans op de aandoening weegt echter niet op tegen de voordelen van het vaccin.
De aandoening is minder griezelig dan ze klinkt: een kwaal die benauwdheid, pijn op de borst en hartkloppingen kan geven, en in de regel na behandeling met ontstekingsremmers snel geneest – als hij al niet spontaan wegtrekt. Toch kan de bijwerking vervelende gevolgen hebben voor het vaccinbeleid. De aandoening komt namelijk vooral voor bij net ingeënte jongemannen onder de 25 jaar. Dat kan meewegen in de discussie of de vaccins al dan niet moeten worden aangeboden aan tieners.
In de VS meldden na een slordige 6,5 miljoen vaccinaties meer dan 350 jongemannen de ontsteking, veel meer dan het handjevol dat men normaal gesproken door toeval zou verwachten. Opvallend is dat de kwaal veel vaker optrad na de tweede prik en iets vaker na vaccinatie met Moderna dan met Pfizer. Ook vrouwen onder de 30 en mannen tussen de 30 en de 50 kregen de hartontsteking wat vaker dan verwacht. Maar veruit de meeste meldingen kwamen van jongens en jongemannen van boven de 12.
Bij het Nederlandse bijwerkingencentrum Lareb zijn, na 10 miljoen prikken met het Pfizer-vaccin en 1 miljoen met Moderna, inmiddels zeker dertig meldingen bekend. “En omdat dit in veel gevallen niet zo’n heel opvallende aandoening is, moet je er rekening mee houden dat lang niet iedereen het meldt”, zegt Lareb-directeur Agnes Kant.
Bijsluiter
Over twee weken hoopt ook het Europees Geneesmiddelenbureau EMA met een rapport over de zaak te komen. Mogelijk kan dat leiden tot een ‘waarschuwing’ in de bijsluiter, zodat hulpverleners weten waar ze na vaccinatie bedacht op moeten zijn. Een formele stap verder is dat het EMA de ontsteking bestempelt tot zeldzame ‘bijwerking’. Daarvoor zal men echter wel eerst moeten hardmaken dat de ontsteking echt wordt veroorzaakt door de vaccins en er geen sprake is van grillig toeval.
In de VS benadrukken de betrokken overheidsdiensten en wetenschappers in elk geval dat de ontsteking absoluut niet opweegt tegen de voordelen van vaccinatie. Maar in vakblad The BMJ plaatst biostatisticus Vinay Prasad daarbij een kanttekening: omdat kinderen zelf niet veel last hebben van corona, hoort voor hen een andere risicoafweging te gelden.
“Vaccinatie dient twee doelen: de persoon die het vaccin krijgt zelf beschermen en anderen beschermen. We zijn bereid om dingen te doen voor dat tweede doel, maar niet als dat netto schade toebrengt aan de individuen.” Prasad vindt dan ook dat men de vaccins beter niet aan jongeren onder de 18 kan aanbieden.
Twee sterfgevallen
In zeldzame gevallen kan de, op zich al zeldzame, aandoening wel degelijk problemen geven. Zo moesten in de VS 22 personen opgenomen worden in het ziekenhuis, nadat ze een hartontsteking hadden gekregen. Twee belandden op de intensive care. In Groot-Brittannië overleden twee patiënten aan de ontsteking, al zijn de precieze medische details onbekend.
De vermoede bijwerking kwam in april al aan het licht bij jongemannen in Israël. Omdat de ontstekingen, ‘myocarditis’ en ‘pericarditis’ in jargon, echter af en toe ook spontaan voorkomen, kon men niet met zekerheid zeggen in hoeverre die gevallen het gevolg zijn van de inenting.
