‘Ontzettend saaie’ conservatieve man in maatpak: portret van Alok Sharma, voorzitter van de klimaattop in Glasgow

“Wat Parijs beloofde, moet Glasgow leveren.” De voorzitter van de COP26-klimaatconferentie wond er afgelopen zondag in zijn openingstoespraak geen doekjes om: de bijna 200 ondertekenaars van het Akkoord van Parijs moeten meer boter bij de vis doen. Minder woorden, meer daden om de gestelde klimaatdoelen te halen. “Dit is onze laatste beste kans om de opwarming van het klimaat onder de 1,5 graden te houden. Samen kunnen we in het komende decennium de enorme kansen grijpen die er zijn voor duurzame groei, goede ‘groene’ banen en goedkopere groene energie.”

Dat laatste appèl verraadt dat de spreker zich de eerste plaats richt tot conservatieve en liberale wereldleiders. Politici die meer belang hechten aan economische ontwikkeling en werkgelegenheid dan aan milieudoelstellingen. Dáár zit immers de weerstand die hij als voorzitter moet overwinnen om de klimaattop te laten slagen.

Misschien zeggen die woorden ook wel iets over hemzelf. De 54-jarige Alok Sharma is van huis uit namelijk zélf een conservatieve politicus die weinig opheeft met milieubeleid. Voordat hij de Britse politiek in ging, werkte hij zestien jaar als registeraccountant in de financiële sector. Net als zijn collega-bankiers kon hij in de jaren negentig maar weinig sympathie opbrengen voor de geruchtmakende protestacties van Britse milieuactivisten.

Paplepel

Sharma kreeg zijn conservatieve overtuigingen met de paplepel ingegoten. Vader Prem Sharma is al sinds de jaren zeventig een actief lid van de Conservatieve Partij. De Indiase veearts en bioloog uit het Noord-Indiase Agra emigreerde met vrouw, zoon en dochter naar het Verenigd Koninkrijk toen Alok vijf jaar oud was. Het gezin streek neer in Reading, een middelgrote universiteitsstad 65 kilometer ten westen van Londen. Daar groeide Alok op en stelde hij zich in 2006 kandidaat voor het Lagerhuis.

Vier jaar later behaalde hij een van de grootste overwinningen voor de Conservatieven bij de parlementsverkiezingen. Het kiesdistrict Reading West was voorheen stevig in handen van de Labour-partij. Sharma’s zege was het gevolg van de grootste ‘swing vote’ in het land: in geen enkel kiesdistrict stapten zoveel Labour-kiezers over naar de Tories.

Sindsdien is Alok Sharma een rijzende ster in de Conservatieve Partij. Premier Theresa May benoemde hem in 2017 tot staatssecretaris van Wonen. Sindsdien bekleedde hij een snel opeenvolgende reeks van steeds prominentere kabinetsposten, culminerend in zijn benoeming tot minister van Economische Zaken in het kabinet van Boris Johnson (februari 2020).

Opgeven

Die ministerspost moest Sharma binnen een jaar alweer opgeven, naar verluidt onder druk van Johnson. De Britse premier had Sharma namelijk tegelijkertijd benoemd tot voorzitter van COP26. Met deze prestigieuze klimaattop wil Johnson bewijzen dat het Verenigd Koninkrijk na de brexit nog steeds een prominente rol op het wereldtoneel kan vervullen. Vanuit publiek en media kwam er kritiek dat minister Sharma het voorzitterschap van de klimaattop er maar een beetje bij deed. Dat werd als signaal opgevat dat Johnson de klimaattop niet erg serieus nam. Sinds januari wijdt Sharma daarom al zijn werktijd aan zijn voorzitterschap.

Daarmee is niet alle kritiek verstomd. Het is algemeen bekend dat Sharma vierde of vijfde keus was voor de functie. Johnson zou eerst een paar ‘grote namen’ hebben gepolst, maar onder anderen oud-premier David Cameron en oud-partijleider William Hague bedankten voor de eer.

Degenen die de klimaatmissie een warm hart toedragen vrezen dat de onbekende Sharma te weinig status en gezag heeft om schoorvoetende regeringsleiders tot concessies te bewegen. Of Johnson zijn ‘klimaattsaar’ volop steunt, valt ook te betwijfelen. In de aanloop naar de Glasgow-top nam de regering-Johnson een aantal controversiële stappen die op gespannen voet staan met klimaatbeleid. Daaronder zijn het toestaan van nieuwe gas- en olieboringen op de Noordzee en de eventuele opening van een nieuwe kolenmijn in Noordwest-Engeland.

Late bekeerling

Sharma is qua klimaatactivisme een late bekeerling. De ernst van het klimaatprobleem drong pas in 2008 tot hem door, aan boord van een vliegtuig. “Tijdens de vlucht bekeek ik de film An Inconvenient Truth van Al Gore. Het was de enige keer in mijn leven dat ik een film van begin tot einde heb bekeken. Zodra hij was afgelopen, heb ik hem nog een keer afgespeeld. Voor mij was dat een keerpunt. Wat mij zo trof aan die film, was de wetenschappelijke onderbouwing: op heel toegankelijke manier werd uitgelegd wat er met het klimaat aan de hand is. Vervolgens zag je beelden van de smeltende ijskappen. Dat raakte een gevoelige snaar in mij.”

Desondanks zijn Sharma’s geloofsbrieven op klimaatgebied niet erg overtuigend. Een onderzoek naar het stemgedrag van parlementariërs wees uit dat Sharma in het Lagerhuis dertien keer deelnam aan stemmingen over milieu- en klimaatwetgeving. Slechts twee keer stemde hij vóór die wetten, elf keer tegen. Sharma was ook niet standvastig in zijn politieke standpunt over Heathrow. In 2013 sprak hij zich nog tégen de aanleg van een derde landingsbaan uit. Twee jaar later was hij plotseling verklaard voorstander van de expansie van de luchthaven. Een mogelijke verklaring voor zijn draai is dat bedrijven uit Reading grote bouwopdrachten kunnen krijgen als de uitbreiding van het vliegveld doorgaat.

Maar misschien is Sharma vanwege die ongerijmdheden wel de juiste man om de sceptici te overtuigen. Een – naar eigen zeggen – “ontzettend saaie” conservatieve man in maatpak vindt bij twijfelaars misschien meer gehoor dan de compromisloze Greta Thunberg, of een stropdasloze baarddrager uit de milieuwereld.