Onderwijsveld lust besparingen niet: ‘In het slechtste geval sturen scholen factuur door naar ouders’

Met de huidige budgetten wordt het moeilijk om de regeringsplannen voor onderwijs rond te krijgen. Daarvoor waarschuwt de Vlaamse Onderwijsraad (Vlor) in een advies. ‘Scholen zullen keuzes moeten maken.’

Het hele onderwijsveld stelt zich vragen bij de aangekondigde besparingen, zo blijkt uit een advies van de Vlor, dat alle onderwijsactoren in Vlaanderen verenigt. De raad vreest zelfs dat bepaalde hervormingen en maatregelen uit de voorgaande én komende legislatuur onmogelijk zullen worden. “De voorbije tien jaar werden onderwijsinstellingen geconfronteerd met steeds verder krimpende werkingsbudgetten. Die beperking van de budgetten van onderwijsinstellingen is een rem op de uitrol van de plannen die de overheid heeft voor onderwijs”, schrijft de Vlor.

Uit het programmadecreet, dat meer details bij de begroting geeft, blijkt dat in het secundair onderwijs 40 procent van de werkingsmiddelen niet geïndexeerd zullen worden gedurende de hele legislatuur. Die maatregel komt nog eens boven op de al eerder aangekondigde besparing van 100 miljoen euro. Het secundair onderwijs is niet de enige sector die moet besparen de komende vijf jaar. Ook andere onderwijssectoren zien een niet-indexering of generieke besparing van 6 procent op de werkingsmiddelen of subsidies op zich afkomen.

Spaghettiavonden en mosselfestijnen

“Scholen zullen keuzes moeten maken. Zetten ze de verwarming een graad lager – wat nog klimaatvriendelijk is – of beknibbelen ze op het didactisch materiaal?”, zegt Koen Van Kerkhoven, algemeen-secretaris van COC. “En anders zou het wel eens kunnen dat er meer spaghettiavonden en mosselfestijnen zullen worden georganiseerd”, aldus Nancy Libert, secretaris-generaal van ACOD Onderwijs. “In het slechtste geval gaan scholen niet anders kunnen dan de factuur naar de ouders doorschuiven”, zegt Raymonda Verdyck, topvrouw van het gemeenschapsonderwijs (GO!). “Vergeet niet: het is niet de eerste keer dat scholen de hand op de knip moeten houden.”

De besparingen zijn niet gelijk in alle sectoren van het onderwijs: het basisonderwijs krijgt zo’n 100 miljoen euro extra, terwijl het secundair onderwijs en de universiteiten zullen moeten besparen. “Netto kent het onderwijs wel een investering”, zegt Vlor-voorzitter Ann Verreth. “Maar er staan ook grote plannen in het regeerakkoord waarvan wij ons afvragen of er nog budgettaire ruimte voor is.”

Van kleuterschool tot universiteit

Het klopt inderdaad dat de regering-Jambon grote plannen heeft met onderwijs. Zo belooft ze om het lerarentekort op te lossen, nieuwe scholen te bouwen en het basisonderwijs extra te financieren. Al is het nog niet altijd duidelijk hoe die zaken gerealiseerd zullen worden. Daarom vraagt de raad dat Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) snel met meer cijfers komt in zijn beleidsnota komende vrijdag. De Vlor herhaalt de vraag uit zijn memorandum nogmaals om een globaal financieringsplan op te stellen voor “alle aspecten en alle sectoren in het onderwijs”.

“Ja, er zijn beperkte besparingen, ook binnen onderwijs”, zegt Weyts. “Maar deze worden ruimschoots gecompenseerd door de grote budgettaire impuls die Vlaanderen voorziet. Concreet voorzien we deze regeerperiode 3,1 miljard euro extra middelen voor alle aspecten van ons onderwijs, van kleuterschool tot universiteit. Dus niet alleen wordt het onderwijs slechts selectief getroffen, zeker in vergelijking met andere beleidsdomeinen, bovendien is het bedrag dat er bij komt veel groter dan het bedrag dat er afgaat.”