Onbemind, en toch machtigste man van Brazilië

Populair is hij niet, maar de 75-jarige politicus heeft geen stemmen nodig om de machtigste man van het land te worden. Want zodra de Senaat groen licht geeft voor de afzettingsprocedure tegen Rousseff, treedt Temer aan als interimpresident. In eerste instantie voor zes maanden, de maximale duur van het afzettingsproces. Mocht Rousseff inderdaad haar baan verliezen, dan staat Temer tot de verkiezingen in 2018 aan het hoofd.

Temers ouders komen in de jaren 20 als Libanese migranten naar Brazilië en beginnen een koffieplantage in een dorp in São Paulo. Temer studeert rechten en gaat daarna aan de slag als docent op de universiteit. Als in 1964 de militairen via een staatsgreep de macht grijpen, houdt hij zich op de vlakte.

Begin jaren 80 sluit Temer zich aan bij de MDB (Democratische Beweging Brazilië), een van de twee partijen die zijn toegestaan tijdens de dictatuur. Na de terugkeer van de democratie gaat de partij verder als PMDB en biedt onderdak aan politici van zeer uiteenlopende pluimage. Temer schopt het tot parlementariër en wordt drie keer gekozen als Kamervoorzitter. In december 2010 stapt hij de Kamer uit om als vicepresidentskandidaat campagne te voeren met Rousseff.

De PMDB is de grootste partij van Brazilië zonder duidelijke ideologie: ze kronkelt van links naar rechts. Al sinds 1994 hebben ze geen eigen presidentskandidaat meer. Maar wie er ook aan de macht is in Brazilië, niemand kan om de PMDB heen. De partij gebruikt dat om zo veel mogelijk invloedrijke baantjes binnen te slepen. Het is een comfortabele positie: uit de wind, maar koersbepalend.

Als Temer en Rousseff in 2010 samen campagne voeren, steelt Temer de show met Marcela, een voormalig fotomodel. Marcela is Temers derde echtgenote en hij kreeg met haar zijn vijfde kind. Rousseff wint de verkiezingen en Temer wordt vicepresident.

Definitieve breuk

Hoewel Temer in 2014 opnieuw de verkiezingen wint aan Rousseffs zijde, is hij ontevreden over de invloed die hij kan uitoefenen. "Ik heb de eerste vier jaar slechts als decoratie gediend", schrijft hij eind vorig jaar in een boze brief aan Rousseff.

De 'uitgelekte' brief vormt het begin van de definitieve breuk tussen de twee. De positie van Rousseff wankelt, op straat vinden grootschalige protesten plaats. Temer ruikt macht en wendt zijn ervaring en netwerk aan om steun te vergaren voor de afzettingsprocedure tegen Rousseff. Dat hij zelf op de verdachtenlijst staat van een groot corruptieschandaal, waarbij semi-staatsoliebedrijf Petrobras steekpenningen doorspeelde aan politici, remt hem niet in zijn ambities.

Temer ligt goed in het Congres. Hij is een meester in de koehandel die noodzakelijk is om stand te houden in de Braziliaanse politiek, in tegenstelling tot Rousseff. Wat dat betreft zal hij meer gedaan weten te krijgen. Maar het is afwachten of zijn tactiek blijft functioneren als hij straks definitief uit de schaduw treedt.