Omstreden subsidies voor krantenbedeling op regeringstafel: hoe zal er bespaard worden?

In België subsidieert de overheid de bezorging van kranten en tijdschriften aan huis. Bpost krijgt hier al langer zowat 170 miljoen euro per jaar voor. Die steun garandeert uitgevers dat hun abonnees ’s ochtends tijdig bediend worden. Ze moeten ook maar 0,24 cent betalen per bezorgde krant, een tarief dat veel lager ligt dan voor een doorsnee levering.

De concessie voor de krantenbedeling staat al jaren ter discussie. De voornaamste kritiek: is het de taak van de overheid om een beursgenoteerd bedrijf waarvan ze zelf de hoofdaandeelhouder is miljoenen euro’s toe te stoppen? Ook al omdat (vooral de Vlaamse) uitgevers jaarlijks mooie winstcijfers laten optekenen. In de Kamer verhoogt oppositiepartij N-VA, aangevoerd door parlementslid Michael Freilich, al een poos de druk.

Besparing

Ook binnen de federale regering is men gevoelig voor de kritiek op de krantenbedeling. Na stevige onderhandelingen is de coalitie in de herfst overeengekomen om de steun met 50 miljoen in te korten vanaf de concessie van 2024. De vraag die nog openligt: hoe zal die besparing concreet worden doorgevoerd? Hierover buigt de regeringstop zich woensdag.

“Er zijn eigenlijk twee vragen”, verduidelijkt een welingelichte politieke bron. “Hoe gaan we de beslissing van het begrotingsconclaaf van eind vorig jaar uitwerken? En wat indien Bpost veroordeeld wordt?”

Sinds het najaar loopt er bij de Belgische Mededingingsautoriteit (BMA) een onderzoek naar Bpost. Speurders zoeken bewijzen van ongeoorloofde afspraken, onder meer tussen Bpost, PPP en de grote Vlaamse uitgevers bij de toewijzing van de concessie voor de krantenbezorging. Het kleine PPP zou in 2021 de belofte hebben gekregen een bepaalde hoeveelheid kranten te mogen bussen en in ruil niet meedingen naar de volledige concessie. CEO Dirk Tirez moest begin december opstappen naar aanleiding van de mogelijke onregelmatigheden.

Tijdschriften

Het gevoelige dossier is in handen van PS-minister van Economie Pierre-Yves Dermagne. De socialisten houden sterk vast aan de steun voor de bezorging van kranten en tijdschriften. Intern luidt het dat de twee vragen waarop de regeringstop een antwoord zoekt niet gelinkt zijn. “Het principe van de concessie zelf staat niet ter discussie.”

MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez heeft alvast een voorstel klaar om 50 miljoen euro te besparen. Hij vindt dat de steun voor de bedeling van tijdschriften moet verdwijnen. Alleen de financiële steun voor dagbladen blijft dan behouden. Volgens de liberaal zou deze maatregel ruimschoots volstaan om de geplande besparing te verwezenlijken. Bij PS wordt deze inschatting in twijfel getrokken.

Bouchez: “Mensen moeten hun krant ’s ochtend in de bus krijgen, voordat ze aan hun werkdag beginnen. Dat begrijp ik, ’s avonds is een deel van de inhoud achterhaald. Maar voor wekelijkse en maandelijkse magazines of bijvoorbeeld de blaadjes van de vakbond geldt dit argument niet. Het maakt toch geen verschil of je de Knack woensdagochtend of -avond leest?”

De Vlaamse regeringspartijen houden zich voorlopig op de vlakte. Zeker als het over het lopend onderzoek van de concurrentiewaakhond naar Bpost gaat. “De audit is nog bezig en we gaan niet op de feiten vooruitlopen”, klinkt het onder meer in de omgeving van minister van Post Petra De Sutter (Groen).

Volgens Freilich zou het te gemakkelijk zijn om het schandaal bij Bpost af te schuiven op de fouten van enkele individuen, zoals Tirez. “Het bedrijf is collectief in de fout gegaan, met onder meer een aantal ondoorzichtige bedrijfspolicy’s.” N-VA wil het hele subsidiesysteem rond de krantenbedeling herbekijken.