Omikron doet meer kinderen in het ziekenhuis belanden: wat is er aan de hand?

Zowel in de Verenigde Staten als in het Verenigd Koninkrijk stijgt het aantal ziekenhuisopnames bij kinderen en jongeren. Wat is er aan de hand?

In de Amerikaanse staat New York belandden in de loop van december zeven keer meer kinderen en jongeren in het ziekenhuis, en in de stad New York maar liefst zeventien keer meer. Terwijl het voor alle leeftijden samen om een toename met respectievelijk een factor twee en zeven gaat. Een relatief grotere toename van hospitalisaties bij kinderen dus, meldt de lokale gezondheidsautoriteit in een nieuw rapport.

De Amerikaanse experts wijzen op de lagere vaccinatiegraad bij kinderen als een van de mogelijke verklaringen voor de relatief sterkere stijging van het aantal ziekenhuisopnames. Ze wijzen op het belang van vaccinatie als beschermingsstrategie bij kinderen en jongeren.

“Het goede nieuws is wel dat de data de effectiviteit van de vaccins tegen ernstige ziekte illustreren, ook bij kinderen”, zegt biostastisticus Geert Molenberghs (UHasselt en KULeuven). Van de vijf- tot en met elfjarigen die in het ziekenhuis belandden was 91 procent niet gevaccineerd. Bij de twaalf- tot en met zeventienjarigen was dat 65 procent. “Op basis van deze data blijken de vaccins bij kinderen 75 tot 95 procent effectief”, zegt Molenberghs. “Dat is zonder derde prik. Die is voor twaalf- tot achttienjaren door de Amerikaanse FDA wel al goedgekeurd, maar nog niet door het Europees Geneesmiddelenagentschap.”

Bij de data horen een aantal kanttekeningen. Zo valt er niet uit op te maken hoe ernstig ziek de opgenomen kinderen precies waren. “Zeker erg jonge kinderen worden uit voorzorg snel in het ziekenhuis gehouden voor observatie”, zegt kinderarts Koen Vanden Driessche (UZA). Kinderen jonger dan vijf stonden in voor iets meer dan de helft van de opnames.

De data bevatten zowel kinderen die door een Covid-19-infectie in het ziekenhuis zijn beland, als kinderen die voor iets anders zijn opgenomen en ook positief testten. “Geruststellend is dat de verhouding tussen kinderen die mét en door Covid-19 in het ziekenhuis belanden, ongeveer gelijk is gebleven”, zegt kinderarts Levi Hoste (UZ Gent). “Dat doet vermoeden dat omikron niet zieker maakt dan delta. Ondanks de grote relatieve toenames, blijft het risico op ernstige ziekte voor jonge kinderen bovendien laag. Op basis van de Amerikaanse data is het aantal dagelijkse opnames in december lager dan één op 100.000 kinderen.”

Mogelijk speelt omikron door zijn neiging om meer de bovenste delen van de luchtwegen te infecteren kinderen wel meer parten. Hun fijnere luchtwegen raken bij ontsteking sneller vernauwd. “Het kan aanleiding geven tot zogenoemde ‘valse kroep’”, zegt Vanden Driessche. “Een zware hoest en soms moeilijke ademhaling als gevolg van een ontsteking van het strottenhoofd. Dat kan angstaanjagend zijn, maar is in principe goed te behandelen.” Amerikaanse artsen rapporteerden gevallen van valse kroep bij kinderen die besmet waren met de omikronvariant.

Meer circulatie, meer hospitalisatie

De lagere vaccinatiegraad bij kinderen is niet de enige mogelijke verklaring voor de disproportionele stijging van het aantal ziekenhuisopnames. “Als omikron veel harder onder kinderen circuleert dan onder volwassenen, verwacht je in die groep een relatief grotere toename van het aantal hospitalisaties”, zegt Hoste. “Zelfs wanneer omikron kinderen zelden erg ziek maakt, is het normaal dat de hospitalisaties stijgen als veel kinderen besmet raken.”

Ook in het Verenigd Koninkrijk stegen de voorbije weken de ziekenhuisopnames bij kinderen en jongeren fors. “Wellicht speelt ook hier vooral het effect van de grote getallen”, zegt biostatisticus Tom Wenseleers (KU Leuven).

“Bij ons zien we nog geen stijging”, zegt Molenberghs. Staat ons dat nog te wachten, nu de scholen opnieuw de deuren openen? “Het is terra incognita. We weten wat we moeten doen. Inzetten op een combinatie van verdedigingslinies: mondmaskers, ventilatie en vaccinatie. En dan opvolgen of we het daarmee redden.”