Om het halfjaar boosteren is ‘geen houdbare langetermijnstrategie’, zeggen wetenschappers

Het nut van de derde prik, daar valt niet aan te twijfelen. Viroloog Steven Van Gucht van gezondheidsinstituut Sciensano toonde dat donderdag aan tijdens de persconferentie van het Overlegcomité. “We zien dat mensen die drie dosissen hebben gehad drie keer minder kans maken om nog besmet te worden”, zei hij.

De boostervaccinatie helpt niet alleen tegen besmetting, maar ook tegen ernstige ziekte door de omikronvariant van het coronavirus: “Wat we zien uit buitenlandse data is dat de booster ook onze bescherming tegen ernstige ziekte verhoogt bij omikron. Het geeft een bescherming die 88 procent bedraagt”, zei Van Gucht. “De booster is dus cruciaal in de strijd tegen omikron.”

‘Geen houdbare langetermijnstrategie’

Dat betekent echter niet dat we bij elke nieuwe variant moeten boosteren, zeggen wetenschappers aan The New York Times. “Het is niet ongezien om periodiek te vaccineren, maar ik denk dat er betere manieren zijn dan elke zes maanden te boosteren. Andere strategieën kunnen ons uit deze situatie van eeuwig boosteren halen”, zegt Akiko Iwasaki, een immunoloog van Yale University. “Dit is geen houdbare langetermijnstrategie”, beaamt immunoloog Deepta Bhattacharya van de Universiteit van Arizona.

Om te beginnen zal het moeilijk zijn om mensen te blijven overtuigen zich telkens opnieuw te laten vaccineren met een boostershot. In ons land wordt er gretig geboosterd, maar dat is niet in alle landen het geval. Zo loopt de boostercampagne in de Verenigde Staten tergend traag.

De verhoogde immuniteit die een booster met zich meebrengt, is ook slechts van tijdelijke duur. “Er zijn rapporten uit het buitenland die zeggen dat de bescherming van de derde prik gaat afnemen. Na een tiental weken zou dat kunnen zakken (van 60 à 70 procent, red.) tot 40 procent”, zei viroloog Van Gucht daarover op donderdag.

Wachten op omikronbooster

Volgens de wetenschappers die The New York Times bevroeg, zou het dan ook nuttiger zijn om boostervaccinaties te doen met versies die aangepast zijn aan de nieuwe varianten. Pfizer/BioNTech, Moderna en Johnson & Johnson werken al aan vaccins specifiek tegen de omikronvariant, maar dat kan nog enkele maanden duren. “Als je een extra dosis gaat geven na de derde, zou ik wachten op eentje gemaakt tegen de omikronvariant”, zegt Ali Ellebedy, immunoloog aan de Washington University in Saint Louis (Missouri).

Volgens Scott Hensley, immunoloog aan de Universiteit van Pennsylvania, is er bovendien een goede reden om mensen in andere landen een eerste en tweede dosis van het coronavaccin te geven in plaats van mensen te boosteren die al gevaccineerd zijn. Dat helpt namelijk de kans verkleinen dat het virus grondig muteert tot een nieuwe zorgwekkende variant.

De Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen wil daarom tegen midden 2022 700 miljoen dosissen van het coronavaccin hebben gedoneerd, vooral aan Afrikaanse landen. Daar is het aantal gevaccineerden namelijk laag. “We zullen deze wereldwijde pandemie enkel onder controle krijgen als we in elke hoek van de wereld ertegen strijden”, aldus Von der Leyen.

Lessen uit de griepvaccinatie

We kunnen beter lessen trekken uit de vaccinatie tegen het griepvirus. Dat doen we nu jaarlijks voor de piek in de winter. Als het coronavirus een soortgelijk seizoensgebonden patroon krijgt, valt er iets te zeggen voor een jaarlijkse prik voor het begin van de winter, volgens Hensley.

Ook blijkt uit de ervaring met de griepvaccinatie dat het voordeel van tweejaarlijks vaccineren minder groot is. “Voor de initiële dosissen is de reactie beter en beter, maar er is een kantelpunt”, zegt epidemioloog Ben Cowling (Universiteit van Hong Kong) daarover.

Evolutionair bioloog Sarah Cobey van de Universiteit van Chicago wijst er dan ook op dat er op lange termijn andere maatregelen moeten worden getroffen dan boosteren om de verspreiding van het coronavirus te limiteren. De ventilatie in scholen verbeteren, geeft ze als voorbeeld. Ook in ons land wordt daarvoor gepleit, door onder andere viroloog Marc Van Ranst. Een coronavaccin dat levenslang z'n werk doet, zou ook soelaas kunnen brengen, maar zo’n ‘droomvaccin’ is nog veraf.