Om direct conflict met Rusland te voorkomen, sturen VS geen Poolse vliegtuigen naar Oekraïne

Polen zal Oekraïne geen gevechtsvliegtuigen leveren via een driehoeksruil met de Verenigde Staten. Polen wilde de MiG-29-straaljagers overvliegen naar de Amerikaanse basis Ramstein in Duitsland, vanwaar ze naar Oekraïne zouden kunnen gaan. Ter compensatie zou Polen Amerikaanse F-16-vliegtuigen krijgen. Een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Defensie liet dinsdagavond weten dat het Poolse plan “onhoudbaar is”.

“Het vooruitzicht van straaljagers die ter beschikking zijn staan van de Verenigde Staten en vertrekken vanaf een Amerikaanse NAVO-basis in Duitsland, om naar een luchtruim boven Oekraïne te vliegen dat bestreden wordt door Rusland, wekt ernstige zorgen voor het hele NAVO-bondgenootschap”, zei de woordvoerder van het Pentagon, het Amerikaanse ministerie van Defensie.

Het Westen bewapent Oekraïne, maar wil niet zelf in direct conflict komen met kernmacht Rusland. Daarom wil de NAVO geen no-flyzone boven Oekraïne instellen, waarvoor de Oekraïense president Zelensky een indringend en emotioneel pleidooi had gehouden. Het risico dat NAVO- en Russische vliegtuigen met elkaar in gevecht komen, wordt te groot geacht.

Driehoeksruil

Als alternatief stelde Zelensky de levering van MiG-29’s voor, vliegtuigen die ook door de Oekraïense luchtmacht worden gebruikt en waarmee Oekraïense piloten getraind hebben. Zondag liet het Russische ministerie van Defensie al weten dat het invliegen van gevechtsvliegtuigen vanaf NAVO-bases als een deelname aan de oorlog zou worden beschouwd.

Polen weigerde aanvankelijk de MiG’s te leveren. Ook de Amerikanen zagen niets in het plan, maar begonnen te twijfelen na een emotionele oproep van Zelensky in een Zoom-ontmoeting met ongeveer driehonderd leden van het Amerikaanse Congres. Zondag begonnen de VS en Polen te onderhandelen over een driehoeksruil, waarbij Oekraïne MiG’s zou krijgen en Polen F-16’s. Dinsdag lanceerde Polen officieel het plan om de MiG’s via Ramstein naar Oekraïne te vliegen.

Volgens de Poolse premier Morawiecki was Polen bereid de vliegtuigen te leveren, maar konden ze niet direct aan Oekraïne worden overhandigd. “Elke beslissing om offensieve wapens te leveren, moet worden genomen door de hele NAVO, op een unanieme basis”, zei Morawiecki.

Veto Amerika

Door de omweg via de Amerikaanse NAVO-basis Ramstein zou de levering als een actie van de NAVO worden gezien, niet als een unilaterale Poolse bijdrage. “Het kan niet zo zijn dat Polen, als enige NAVO-land, het risico loopt”, zei de Poolse viceminister van Buitenlandse Zaken Jablonski voor de Poolse radio.

In de Financial Times zegt een hoge ambtenaar van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken dat de VS vooraf niet waren ingelicht over het Poolse aanbod. Dinsdagavond spraken de Amerikanen hun veto uit. De Oekraïense president Zelensky herhaalde woensdag zijn verzoek om vliegtuigen. “Neem zo snel mogelijk een besluit, stuur ons vliegtuigen!”, zei hij in een video op Telegram. Militaire deskundigen betwijfelen overigens de effectiviteit van de straaljagers in de oorlog met Rusland, omdat de meeste Oekraïense vliegvelden vernietigd zijn door Russische bombardementen.