Olaf Scholz heeft goede kaarten om Merkel op te volgen: stabiel en bedachtzaam, daar houdt Duitsland van

De Duitse sociaaldemocraat Olaf Scholz heeft verrassend genoeg goede kaarten om Angela Merkel op te volgen als bondskanselier. De 63-jarige SPD-politicus staat, ondanks enkele oude schandalen, symbool voor stabiliteit.

Bij het eerste verkiezingsdebat vorige week zondag viel hij niet bijzonder op, maar Olaf Scholz kwam volgens opiniepeiler Forsa als winnaar uit de bus in een bevraging van 2.500 kijkers. 36 procent vond de SPD-bewindsman de sterkste, wat hem een ruime voorsprong geeft op Annalena Baerbock van Die Grünen, die 30 procent van de kijkers wist te bekoren. Slechts 25 procent zag in Armin Laschet (CDU/ CSU) een goede opvolger voor Merkel. Hij kwam ook het minst sympathiek over, vond het panel.

Scholz scoorde ook het hoogst in een peiling van marktonderzoeker Civey. Hij was het overtuigendst (37 tegenover 25 procent voor Laschet en Baerbock) en scoorde het hoogst in vrijwel alle leeftijdsgroepen. Hij vindt zijn fans vooral onder 65-plussers (42 procent). Een groot voordeel voor de SPD, want dat is de grootste kiezersgroep in het vergrijsde Duitsland.

Volgens experts dankt Scholz zijn succes aan zijn bedachtzame manier van spreken en rechtlijnige koers. Hij onthield zich tijdens het tv-debat van persoonlijke kritiek op zijn concurrenten en ontweek de aanvallen van Armin Laschet kalm.

Scholz leidt ook in de wekelijkse peilingen. Zijn concurrenten liggen de jongste tijd onder vuur na enkele duurbetaalde blunders. Laschet lachte op het verkeerde moment tijdens een bezoek aan de door watersnood getroffen gebieden. Scholz deed tijdens de crisis wat van hem werd verwacht als minister van Financiën. “Wat met geld in orde gebracht kan worden, zullen we in orde brengen,” zei hij bij de toezegging van miljardenhulp.

Geloofwaardig

Zijn ministersfunctie verklaart volgens politicologen een deel van zijn populariteit, omdat hij daardoor geloofwaardigheid geniet. Dat de politicus mogelijk medeverantwoordelijk is voor twee grote financiële schandalen (een boekhoudschandaal bij betalingsbedrijf Wirecard in 2020 en omvangrijke belastingfraude rond dividendhandel in 2016) vinden veel burgers blijkbaar minder belangrijk. Politicoloog Thomas Jäger vermoedt dat dit komt doordat die schandalen zeer complex zijn. Dat verkleint de kans op publieke verontwaardiging.

Olaf Scholz is sinds 2018 minister van Financiën en vicekanselier. Hij woont in Potsdam bij Berlijn, zijn vrouw is minister van Onderwijs, Jeugd en Sport in de deelstaat Brandenburg. Ze zijn bewust kinderloos. Hij verdient ongeveer 16.000 euro bruto per maand, maar rekent zich niet tot de hoge middenklasse, zei de bewindsman eind vorig jaar in een tv-gesprek.

Dat leverde hem veel kritiek op. “Hoe kan iemand zonder klassenbewustzijn zich inzetten voor sociale rechtvaardigheid?”, klonk het. Critici herinnerden eraan dat hij begin deze eeuw als algemeen secretaris van de SPD een sleutelrol speelde bij de bezuinigingen op de sociale uitkeringen tijdens het kanselierschap van partijgenoot Gerhard Schröder.

Emotieloos

Scholz is een politicus in hart en nieren. Hij werd op zijn 17de lid van de jongerenafdeling van de SPD, belandde op zijn 40ste in de Bondsdag, was federaal minister van Arbeid en Sociale Zaken (2007-2009) en daarna vicefractievoorzitter en vicepartijvoorzitter. Vervolgens werd hij burgemeester van Hamburg (2011-2018), de stad waar hij opgroeide, rechten studeerde en advocaat werd. In 2019 stelde hij zich kandidaat voor het partijvoorzitterschap, maar verloor. Zijn licht bureaucratische en emotieloze manier van uitdrukken leverde hem de bijnaam ‘Scholzomat’ op.

De SPD zit sinds 2013 in de regering met Merkels CDU en zusterpartij CSU. De sociaaldemocraten willen een sterke Europese Unie en een minimumbelastingheffing waardoor geen enkele multinational nog belasting kan ontwijken.

Na Willy Brandt (1969-1974), Helmut Schmidt (1974-1982) en Gerhard Schröder (1998-2005) kan Scholz de vierde sociaaldemocratische bondskanselier worden.