Oeuvre tussen Magritte en Monty Python
Hij is een mafkees, niemand die daar anders over denkt. Ook hij niet. Met zijn surrealistische beelden verwijst kolonel Glen Baxter naar het werk van Magritte. Geert De Weyer
W
ereldwijd verschenen meer dan twintig bundels van hem. Galeries in New York, Tokio, Londen en Parijs openden maar wat graag hun deuren voor zijn werk, terwijl artdirectors van The Observer, The New Yorker, Vanity Fair of The Independent on Sunday de absurditeiten van de sympathieke lachebek met plezier in hun kolommen opnamen. Glen Baxters cv laat zich lezen als een succesverhaal, maar het scheelde geen haar of de tekenaar had zijn droom opgeborgen. Frustratie nam de overhand aan het begin van zijn loopbaan. Vooral dan in eigen land. "In Engeland reageerden ze eerst heel negatief op mijn werk", vertelde Baxter (nu 68) ooit aan De Morgen. "Ik probeerde toen te publiceren, maar niemand was geïnteresseerd." Tot hij vertrok naar de VS. "Ik wist dat veel New Yorkse dichters Franse surrealistische poëzie vertaalden. En hun eigen werk wees ook die richting uit: lichtjes geschift en grappig. Ze behandelden de stad, het moderne leven, films... Onderwerpen die mij ook interesseerden. Ik heb mijn poëzie daar voorgelezen in tweed pak. Het publiek werd hysterisch, rolde over de vloer van het lachen. Ik had mijn publiek gevonden. Voor het eerst. Ik was meer dan gelukkig dat ik niet gek bleek, dat iemand eindelijk begreep wat ik wilde zeggen."
Zijn humor heeft net iets meer begrip en tijd nodig dan die van zijn generatiegenoten. Het komische schuilt in de synergie tussen zijn tekenwerk en de kurkdroge opmerkingen erbij. Eén voorbeeldje. Baxter tekende de cover van de najaarscatalogus 2012 van De Harmonie, de Amsterdamse uitgeverij die zijn (Engelstalige) boeken uitgeeft en in 1979 zelfs zijn debuutalbum Atlas wereldwijd lanceerde. Daarop een man in blauw maatpak die in een kelder enkele stapels boeken verbrandt. De tekst eronder luidt: 'Unsolicited manuscripts and first novels were always warmly welcomed at De Harmonie.' Zijn daarin aangekondigde cartoonbundel Colonel Baxter's Dutch Safari, 's mans recentste, was op het lijf geschreven van de Nederlandse uitgeverij. Op zijn vertrouwde wijze haalt hij oer-Hollandse thema's als tulpen, haring, Delfts blauw, Mondriaan en Rietveld onderuit.
Veel heeft hij niet nodig om grappen te verzinnen. Terwijl hij als student aan Leeds College of Art saaie abstracte schilderijen tekende, droomde hij al weg bij de surrealisten Alfred Jarry, Erik Satie, Apollinaire en natuurlijk René Magritte. "Die mensen konden me raken. Ik besefte dat ik ook in dat universum wilde werken, een wereld vol absurditeiten, humor en vreemde dingen. In de schilderijen van Magritte zie je alledaagse, herkenbare objecten. Maar omdat hij ze op een lichtelijk eigenaardige manier combineert, creëert hij een soort wrijving. Dat leidt tot een explosie van vervreemding en verwondering."
Hoewel zijn op het eerste gezicht simpele aanpak ondertussen - tot spijt van de tekenaar zelf - wereldwijd gekopieerd is, blijft hij een graag geziene gast in literaire en artistieke kringen. "Als Magritte ooit een humorist was geweest, had zijn werk sterk op dat van Baxter geleken", schreef The Bulletin ooit. Anderen vergeleken hem verder met Marcel Duchamp of Monty Python. Een cartoonist wil hij in geen geval genoemd worden. Met 'artiest' heeft hij geen problemen.
Graphic novel / Za 2 maart 16.30 uur / Theaterstudio
Glen Baxter,
Colonel Baxter's Dutch Safari,
De Harmonie, 48 p., 17,50 euro.
