Oekraïense president kondigt krijgswet af: “Zeelieden worden brutaal vastgehouden door Rusland”

Het Oekraïense parlement moet het decreet nog goedkeuren. Het parlement komt maandag nog bijeen en moet binnen 48 uur over de krijgswet oordelen. Het decreet moet 60 dagen van kracht zijn, zo blijkt uit een verklaring op de website van de president.

Oekraïne wil ook meer economische sancties tegen Rusland en persoonlijke sancties voor de Russen die betrokken zijn bij het incident, onder andere een bevriezing van hun bankrekeningen. Dat zei de Oekraïense VN-gezant Volodymyr Yeltsjenko maandag in New York. De gezant vermoedt dat de acties van de Russische marine door de hoogste militaire leiders van het land waren goedgekeurd.

Rusland kaapte zondag drie schepen van de Oekraïense marine, nadat het die eerst had beschoten. Daarbij zouden drie mensen gewond zijn geraakt. Volgens Rusland schonden de schepen de Russische grens. Oekraïne ontkent dat.

De Oekraïense president Petro Porosjenko heeft Rusland opgeroepen om de Oekraïense zeelieden en schepen vrij te laten die in beslag genomen zijn. De zeelieden worden “brutaal vastgehouden in overtreding met het internationaal recht”, verklaarde Porosjenko tijdens een vergadering van de Oekraïense nationale veiligheidsraad. Hij eist dat de Russische autoriteiten “hen samen met de schepen onmiddellijk overbrengen naar de Oekraïense kant en de de-escalatie van de situatie in de Zee van Azov verzekeren”.

In een televisietoespraak hekelde Porosjenko maandagmiddag “een nieuwe etappe in de agressie” van Rusland tegen Oekraïne. “We moeten vanaf nu onze defensie versterken om zo snel mogelijk te reageren in geval van een invasie”, door een “agressief en onevenwichtig” Rusland.

“Provocatie”

Het Kremlin beweert intussen dat Rusland “conform het internationale recht en de binnenlandse wetgeving” gehandeld heeft. Volgens Dmitir Peskov, woordvoerder van het Kremlin, ging het om een schending van de territoriale wateren van Rusland door “buitenlandse oorlogsschepen”.

“Het is een feit dat de buitenlandse oorlogsschepen de Russische territoriale wateren binnengingen zonder te reageren op verzoeken van onze grenswachten en ook niet reageerden op een voorstel om loodsdiensten te gebruiken”, aldus Peskov, volgens het Russische staatspersagentschap TASS.

Eerder had de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov al gezegd dat het om een provocatie door Oekraïne ging. Volgens Lavrov gebruikte Oekraïne “gevaarlijke methodes”. “Er heeft een overtreding plaatsgevonden en er zijn gevaarlijke methodes gebruikt. Dat kan en heeft risico’s en een bedreiging gecreëerd voor de normale doorgang van schepen in de maritieme doorgang” tussen de Zee van Azov en de Zwarte Zee.

Moskou zal “krachtig elke poging inperken om zijn soevereiniteit en veiligheid aan te tasten”, stelt het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken nog. “Het beleid van Kiev, nagestreefd in coördinatie met de Verenigde Staten en de Europese Unie (EU), is bedoeld om een conflict met Rusland uit te lokken”, aldus het ministerie, dat waarschuwt voor “ernstige gevolgen”.

_{Lees hieronder verder}

Het conflict tussen Rusland en Oekraïne heeft vandaag geleid tot gewelddadige protesten aan de Russische diplomatieke vertegenwoordigingen in Oekraïne. Dat bericht de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), die een missie van 760 ongewapende waarnemers in heel Oekraïne heeft.

Zeventig manifestanten verzamelden aan het Russisch consulaat in Charkiv. Ze probeerden er banden in brand te steken. In de hoofdstad Kiev liep een Russische diplomatieke wagen brandschade op. In Odessa gooiden zowat 100 manifestanten voetzoekers naar het Russische consulaat.

NAVO komt samen

De NAVO komt nog deze namiddag samen voor een bijzondere vergadering van de Oekraïne-Commissie op het hoofdkwartier in Brussel. De ambassadeurs zullen zich buigen over de ontwikkelingen in het conflict tussen Rusland en Oekraïne.

De secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg, en de Oekraïense president Petro Porosjenko spraken elkaar deze ochtend. De bijzondere vergadering van de NAVO-commissie komt er op vraag van Porosjenko. Stoltenberg zei dat de verdragsorganisatie de Oekraïense territoriale integriteit en soevereiniteit ten volle steunt, ook de rechten op zijn territoriale wateren onder het internationale recht.

Volgens bronnen bij de verdragsorganisatie is de bijzondere vergadering van de commissie vooral een symbool van de steun voor Oekraïne. Dat de NAVO zich direct mengt in het conflict, lijkt uitgesloten omdat Oekraïne geen lid is van de verdragsorganisatie.

Eerder op de dag maakte Rusland al bekend dat het de Straat van Kertsj aan het schiereiland de Krim weer opent voor de scheepvaart. Dat meldde het Russische persagentschap RIA volgens Reuters. De Straat van Kertsj scheidt de Krim van Rusland en geeft toegang tot de Zee van Azov. De EU en de NAVO hadden gisteravond laat Rusland nog opgeroepen om "de vrije doortocht te herstellen". Dat heeft het land nu gedaan.

“We roepen alle partijen op om met de grootste terughoudendheid te handelen. Het resultaat moet een onmiddellijke de-escalatie van de situatie zijn", klonk het in een persbericht van de EU. De NAVO riep ook op "tot terughoudendheid en de-escalatie" via een woordvoerder.

De Zee van Azov ligt ten noordoosten van het schiereiland. De laatste maanden wordt het steeds meer het decor van de spanningen tussen beide buurlanden. Rusland controleert de toegang tot de Zee van Azov door de Straat van Kertsj. Kiev beschuldigde Moskou eerder al van pesterige controles van schepen die aanmeren in Oekraïense havens zoals Marioepol of Berdjansk.

Illegale annexatie

De huidige en nieuwe Europese leden van de VN-Veiligheidsraad hebben in een gezamenlijke verklaring hun steun uitgedrukt voor Oekraïne. Het gaat om Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland, Polen, Nederland, Zweden, Italië en België. Hun verklaring kwam na een spoedzitting van de VN-Veiligheidsraad.

De landen roepen op tot terughoudendheid en de-escalatie. Ook herbevestigen ze de Oekraïense territoriale integriteit en internationaal erkende grenzen.

Tijdens de vergadering zei de Britse vicegezant bij de VN Jonathan Allen dat het erop lijkt dat Rusland hoopt dat de rest van de wereld zijn bezetting van Oekraïens grondgebied zal aanvaarden. “Rusland mag niet toegelaten worden de geschiedenis te herschrijven door nieuwe realiteiten op de grond te bewerkstelligen”, zei hij.

De gebeurtenissen in de Zee van Azov tonen waar "minachting voor de basisregels voor internationale samenwerking" toe kan leiden, liet de EU in een persbericht weten. Daarin merkt ze ook op dat de "bouw van de brug van Kertsj (door Rusland, red.) is gebeurd zonder instemming van Oekraïne en dat die (brug) een nieuwe schending vormt van de soevereiniteit en territoriale integriteit" van het land. “De EU erkent de illegale annexatie van de Krim door Rusland niet en zal die niet erkennen.”

Europees president Donald Tusk veroordeelt het gebruik van geweld door Rusland in de Zee van Azov. Hij roept Moskou op om de Oekraïense schepen en bemanningsleden vrij te geven en af te zien van verdere provocaties.

“De Russische autoriteiten moeten de Oekraïense zeelieden, schepen vrijgeven en afzien van verdere provocaties”, aldus Tusk op Twitter. Hij zegt dat hij over de kwestie heeft gesproken met de Oekraïense president Petro Porosjenko. “Europa zal verenigd blijven in de steun voor Oekraïne.”