Ode aan de kapper
Mark Coenen is opleidingshoofd journalistiek aan de Hogeschool PXL in Hasselt en communicatie-adviseur.
Lijstjes: ze zijn het mooist op aard mijnheer. Maar zijn ze ook iets waard mijnheer? Je geraakt er alvast wel mee in de media.
Zo kunnen de grote consultancybureaus hun lol niet op bij de naïviteit van menig persorgaan dat elk jaar ergens in de herfst meldt dat "we vanaf vandaag eindelijk voor onszelf werken". Slimme pr-boys noemen dat Tax Liberation Day en kijk, men heeft weer een headline. Met een gratis quote van de woordvoerder van de desbetreffende consultancyfirma erbovenop. Die bonus is weer verdiend.
Terwijl iedereen weet dat die redenering zo lek is als de gemiddelde boot van een mensensmokkelaar, want Tax Liberation Day valt voor multinationals, die in tegenstelling tot de gemiddelde belastingbetaler kunnen genieten van 'excess profit ruling' niet in de herfst, maar op Driekoningen.
Sinds Data Driven van de Neveneffecten de hele Vlaamse pers in een dubbele Nelson nam in 2010, weten we dat dat soort enquêtes met een korrel zout genomen moeten worden die groter is dan de volledige dagopbrengst in de zoutmijn van Krakau.
Een jaarlijks weerkerend succesnummer is ook het onderzoek dat de betrouwbaarheid van beroepen rangschikt. Dat ziet er betrouwbaar onderzoek uit, want afkomstig van Ipsos-MORI, een gerenommeerde dataresearchfirma die al 33 jaar checkt hoe betrouwbaar wij elkaar in het werkveld vinden.
De resultaten zijn net binnen en het zal u waarschijnlijk niet verbazen: men vindt dokters het meest betrouwbaar, politici het minst. Ook journalisten, bankiers, bedrijfsleiders en immoagenten zijn two-faced lying bastards (het betreft hier de Engelse resultaten).
Niet dat het bij ons anders is: misschien verschilt de volgorde een beetje, maar door de bank genomen leiden dokters en leraren het peloton en delen journalisten en politici, het schaamrood op de kaken, broederlijk de laatste plaatsen. Slechts 21 procent van de respondenten vertrouwt politici, driekwart van hen wantrouwt daarenboven journalisten. En dat is al zo sinds de meting begon (in 1983).
Tachtig procent van het kiespubliek wantrouwt dus de eigen verkozenen. Ik vind dat raar: als je een politicus niet vertrouwt, kun je hem toch wegstemmen bij de volgende verkiezingen? Of is het een 'systemisch' probleem, om het op zijn Yves Letermes te zeggen?
Het is alleszins van alle tijden. Socrates had het 2.000 jaar geleden al niet met de heersende klasse en Plato al helemaal niet: die wilde dat de filosofen regeerden. Alle macht aan Tinneke Beeckman!
Opvallend is ook dat de betrouwbaarheid lijkt te stijgen met de graad van beroepsgeheim of het hanteren van geheimtaal. Dokters, rechters en wetenschappers hebben een apart taalgebruik en kunnen zich, anders dan vele andere beroepsgroepen, verbergen achter privacyregels of beroepsgeheim. Misschien geeft dat hen een extra betrouwbaar aura: als ik het niet helemaal snap, zal het wel juist zijn. En als ik het bij wet niet mag weten, zal daar wel een reden voor zijn.
Politici kunnen niet leven in het verborgene: daar zorgen die bloedzuigers van journalisten wel voor, die hen met de neus op de kleinste inconsequentie wijzen en hen terechtwijzen voor de kleinste misstap. They can run, but they can't hide. Ik weet niet of we dokters nog zo betrouwbaar zouden vinden als zij elke dag op de voorpagina van de krant stonden.
De tweede plaats van de leraren in de lijst is mooi en geeft hoop, maar de grootste lof komt de gilde der haarkappers toe, die landen op de vijfde plaats. De respondenten vinden haartooiwerkers betrouwbaarder dan zichzelf, blijkbaar, want de categorie 'man/vrouw in de straat' scoort minder goed. Ik begrijp dat. Iedereen gaat dood, maar iedereen gaat ook naar de kapper. En graag. Het kapsalon is de nieuwe kerk, versterkt het broze sociale weefsel en zou gesubsidieerd moeten worden. De kans op radicalisering is daar immers klein, er is alleen gevaar voor als de kleurspoeling altijd zou mislukken.
Zaterdag nog geweest, bij Nathalie in de Leopoldstraat: vrolijke gezelligheid, lekkere koffie, veel kleur en vakmanschap. En veel inzicht in het klimaat, de politiek en het opvoeden van tweelingen en kleine hondjes. Thuis is waar mijn conditioner staat. Geen beroepsgeheim nodig, wel een goede shampoo die niet prikt.
De oplossing voor het betrouwbaarheidsprobleem van de politiek en de journalistiek begint bij de buurtkapper. Allen daarheen voor een permanent of een zijstreep en een goed gesprek met de man met de gel of de vrouw met de droogkap. Vidal Sassoon nog aan toe.
