Nu woon-zorgcentra fors duurder worden: ‘Ouderen dreigen thuis in een kwetsbare situatie te blijven zitten’

Een kamer in een woon-zorgcentrum is vorig jaar 90 euro per maand duurder geworden. Dit jaar volgt opnieuw een forse stijging. ‘Ouderen dreigen thuis in een kwetsbare situatie te blijven zitten omdat de financiële drempel naar een woon-zorgcentrum te groot is’, zegt Nils Vandenweghe, directeur van de Vlaamse Ouderenraad.

Op 1 januari lagen de prijzen voor woon-zorgcentra bijna 10 procent hoger dan vorig jaar. Hoe betaalbaar is dit nog?

“Op zich worden de pensioenen van mensen in hetzelfde tempo geïndexeerd, maar dat neemt niet weg dat de factuur van een woon-zorgcentrum vaak een pak hoger ligt dan hun pensioen. Met elke indexatie die erbij komt, wordt de nettokloof tussen wat binnenkomt en wat uitgegeven moet worden dus een stukje groter. In het tempo van de huidige inflatie maken wij ons grote zorgen. Wij krijgen heel veel bezorgde reacties.”

“Het probleem is dat er heel wat bijkomende kosten bovenop de normale dagprijs komen: voor de medicatie, de kapper, de was, de telefonie, noem maar op. Die extra’s worden eveneens duurder, terwijl de Vlaamse overheid ze niet monitort. Op dat vlak varen we dus een beetje blind. Net zoals we ook niet precies weten hoeveel bewoners de prijzen niet kunnen betalen.”

Wat als mensen niet toekomen met hun pensioen?

“Er zijn veel kinderen die spontaan bijspringen in de rekening van hun ouders. Maar die kosten komen boven op de hoge rekeningen van hun eigen gezin. Ouderen die zo niet toekomen, kunnen zich tot het plaatselijke OCMW wenden. Dat springt dan financieel bij, al schuift het OCMW de factuur meestal ook door naar de kinderen, rekening houdend met hun financiële draagkracht. Als kind heb je namelijk de wettelijke plicht om je ouders die zorgbehoevend zijn mee te ondersteunen.”

Zelf wijzen de woon-zorgcentra op hun stijgende kosten voor voedsel en energie. Is de prijsstijging voor de bewoners dan niet logisch?

“Natuurlijk begrijpen we dat het financieel leefbaar moet blijven. Maar dat geldt ook voor de bewoners. Zij weten nooit hoe lang ze de factuur van een woon-zorgcentrum zullen moeten dragen, aangezien ze niet weten hoe lang ze zullen leven. Die onzekerheid is soms nu al een rem, en straks wellicht nog meer. Ouderen dreigen in een kwetsbare situatie te blijven zitten omdat de financiële drempel naar een woon-zorgcentrum te groot is.”

Wat kan de overheid doen?

“Op dit moment schiet de Vlaamse basisfinanciering voor de voorzieningen te kort. Ze dekt bijvoorbeeld niet de volledige anciënniteit van het personeel, waardoor die wordt doorgerekend aan de bewoners. Ook het zorgbudget van 135 euro voor de bewoners is veel te laag. Dit bedrag is sinds 2009 al niet meer geïndexeerd, al heeft men er dit jaar toch 5 euro per maand bijgedaan. Die verhoging is een peulschil als je ziet hoe groot de inflatie is.”

“Het positieve is wel dat de tegemoetkoming voor de meest kwetsbare ouderen wordt opgetrokken. Concreet bestaan er vijf categorieën in het zorgbudget: hoe meer hulpbehoevend een oudere is, hoe groter het budget dat hij of zij krijgt. Tot nu toe bleven veel ouderen echter te lang in een lage categorie hangen, terwijl hun hulpbehoevendheid toenam. Voortaan zegt de Vlaamse overheid daarom dat bewoners van woon-zorgcentra automatisch in categorie 4 of 5 zullen vallen. Zo krijgen ze eindelijk de volledige bescherming die ze verdienen.”

Een OCMW-rusthuis kostte op 1 mei al 1.818 euro, een commercieel rusthuis 2.088 euro. Kan je voor dat geld niet beter thuis blijven en hulp inschakelen?

“We zien sowieso dat veel ouderen liefst zo lang mogelijk thuis blijven wonen, maar sommige mensen hebben echt wel op ieder uur van de dag ondersteuning nodig. Denk maar aan mensen met vergevorderde dementie. Daarnaast zijn er ook ouderen die thuis hele dagen alleen zitten en helemaal openbloeien zodra ze verhuizen naar het woon-zorgcentrum. Het is dus belangrijk dat de financiële drempel niet te hoog wordt.”