Nobelprijs voor wiskunde voor inspirator 'A Beautiful Mind'

Het Noorse Abelprijscomité maakte vandaag de toekenning bekend aan de Amerikaan Nash en zijn Canadese collega Louis Nirenberg, voor werk aan de zogeheten partiële differentiaalvergelijkingen dat ze gezamenlijk in de jaren vijftig van de vorige eeuw deden. Dat wordt baanbrekend genoemd, maar heeft niets te maken met de speltheorie waarmee John Nash in bredere kring bekend werd. Wiskundigen beschouwen dat doorgaans als belangrijk maar minder diepzinnig werk.

Wiskunde-popularisator Ionica Smeets zegt verrast te zijn door de toekenning. "Dit laat vooral zien hoe buitengewoon slim John Nash is: de Nobelprijs kreeg hij voor zijn werk in een compleet andere richting en blijkbaar vinden wiskundigen zijn meetkundige werk nóg indrukwekkender", zegt ze.

Kromming van ruimte en tijd

Het bekroonde werk van Nash heeft relaties tot de wiskunde van de kromming van ruimte en tijd zoals Einstein die ooit formuleerde. De Amerikaan toonde als eerste aan dat verschillende wiskundige weergaven daarvan in feite op hetzelfde neerkomen. "Ik wist helemaal niet dat het een onopgelost probleem was", zei Nash in 2011 in een interview. Hij zei zich niet gerealiseerd te hebben dat het een moeilijk probleem was.

In 'A Beautiful Mind' werd Nash' belangrijkste vinding, het zogeheten Nash-evenwicht, uitgebeeld aan de hand van twee mannen die dingen naar de gunsten van dezelfde dame in een kroeg. Nash bewees dat er situaties bestaan waarin geen van beiden nog een betere strategie kunnen vinden.

In de Hollywoodproductie speelde de wiskunde een tamelijk ondergeschikte rol. Rode draad was Nash' persoonlijke drama. Eind jaren vijftig werd hij geveld door schizofrenie, waarvan hij in de jaren '90 uiteindelijk herstelde. In 1994 kreeg hij de Nobelprijs voor economie voor zijn bijdragen aan de speltheorie.

De Abelprijs, vernoemd naar de Noorse wiskundige Niels Hendrik Abel, bedraagt rond de 765.000 dollar en wordt in mei in Oslo uitgereikt.