Nieuwe trend onder klimaatactivisten: plak je eens vast aan een eeuwenoud meesterwerk

Twee leden van de Italiaanse groep Ultima Generazione (‘laatste generatie’) kleefden zaterdag in galerij Uffizi in Firenze hun handpalmen vast aan het beschermende glas van Primavera van Sandro Botticelli. Een derde lid ontrolde een spandoek: “Laatste generatie, geen gas, geen steenkool.”

In een mededeling zei Ultima Generazione: “Is het nog mogelijk om een zo mooie lente vandaag te zien?” De drie actievoerders hadden tickets gekocht en zeggen vooraf te hebben overlegd met experts om zeker te zijn dat ze het 650 jaar oude werk niet zouden beschadigen.

Van Gogh

Op 30 mei zette een onbekende Fransman de trend door vermomd als oud vrouwtje in een rolstoel in het Louvre een slagroomtaart uit te smeren over Leonardo da Vinci’s Mona Lisa. Een maand later verfijnden actievoerders van het Britse JustStopOil de modus operandi door in musea in Glasgow, London en Manchester bij protest tegen de G7 simultaan hun handen vast te kleven aan werken van Horatio McCulloch, Vincent van Gogh en J.M.W. Turner.

De actievoerders zijn twintigers. “Mijn generatie heeft geen andere keuze dan dit soort acties te voeren”, zei de Britse Louis McKechnie (21), nadat zijn handpalmen waren losgeweekt van Perzikbomen in bloei (1889) van Van Gogh. “Directies van kunstinstellingen horen de regering op te roepen om alle nieuwe olie- en gasprojecten onmiddellijk stop te zetten. We zijn in verzet of we zijn medeplichtig.”

Emily Brocklebank (24) gaf als uitleg: “Miljardairs worden rijker terwijl verpleegsters in de rij staan ​​bij voedselbanken, tientallen miljoenen mensen over de hele wereld honger lijden en de helft van de wereldbevolking wordt blootgesteld aan extreem gevaar door hittegolven, overstromingen, branden en hongersnood.”

Op 7 juli kleefden vier leden van JustStopOil hun handen vast aan Het laatste avondmaal (1520), een kopie van het beroemde werk van Leonardo da Vinci door zijn student Giampietrino. “Ik ben kunststudente, maar er is voor mij als artiest geen plaats in een wereld zonder toekomst”, zei de 21-jarige Jessica Agar. “Het establishment, waar de Royal Academy deel van uitmaakt, heeft mij en alle jonge mensen veroordeeld tot lijden.”

Groeningemuseum

Vorige week kende de zomertrend een vervolg in Brugge, waar Wouter Mouton (44) van Extinction Rebellion gewapend met enkele tubes secondelijm het Groeningemuseum binnenwandelde en zijn handen vastkleefde aan De Madonna met kanunnik Joris van der Paele, een 15de-eeuws meesterwerk van Jan Van Eyck. Mouton trok eerder de aandacht door zich aan een doelpaal vast te binden tijdens de finale van de Croky Cup en bij de aankomst van de Ronde van Vlaanderen achter Mathieu van der Poel en Tadej Pogacar over de streep te komen gewandeld in een T-shirt met een boodschap op.

“Dan was dit eigenlijk nog een vrij makkelijk uit te voeren actie”, blikt Mouton terug. “Met een paar tubes secondelijm geraak je elk museum binnen. Er wordt niets gecontroleerd. Je veegt die lijm over je handpalmen en zet die tegen het veiligheidsglas. En vooraf verwittig je natuurlijk enkele journalisten. Ik deed het opzettelijk op de warmste dag van het jaar. Ideale dag om drie uur in een politiecel door te brengen. Het kan me niks schelen dat men me arresteert, het gaat hier om onze planeet. Politiek en bedrijfsleven blijven economische groei vooropstellen.”

Erg lang bleef Mouton niet aan de Van Eyck plakken. Na nog geen tien minuten hadden restaurateurs van Musea Brugge hem losgeweekt. “Ik stond er ook van te kijken, maar onze mensen van het atelier hebben spul in huis om die lijm al in enkele seconden te verwijderen”, zegt de Brugse schepen van Cultuur Nico Blontrock (cd&v). “Ik heb best sympathie voor de man én voor de klimaatzaak, maar ik heb toch liever dat hij met een spandoek op de markt gaat staan dan dat hij acties onderneemt waarmee historisch patrimonium kan worden beschadigd.

“Het kader rond het werk van Van Eyck is zo oud als het werk zelf, daar scheen hij zich helemaal niet van bewust te zijn. Ik heb hem uitgelegd dat het veiligheidsglas, waar het schilderij achter zit, 80.000 euro heeft gekost en dat we hem in geval van schade de factuur gingen sturen. Gelukkig kregen onze mensen alle lijmresten vrij makkelijk verwijderd en is er geen schade.”

Wouter Mouton, in het dagelijks leven loontrekkend bij de Brugse vestiging van chemiebedrijf Umicore, zegt erg blij te zijn dat te horen. “Ik verwacht me wel nog altijd aan een factuur”, zegt hij. “Maar hopelijk geen 80.000 euro. Spijt heb ik allerminst, integendeel. Soortgelijke acties zullen volgen. Ik denk niet dat die Botticelli het laatste doelwit zal zijn geweest. Je moet aandacht zoeken waar je ze kan vinden en er is nu eenmaal geen beter geschikte plek dan een museum.”