Nieuwe testosteronregels atletiek bemoeilijken deelname intersekse atleten

De internationale atletiekbond World Athletics is van plan om de regels omtrent de deelname van transgender vrouwen en intersekse atletes aan te scherpen. Dit kan onder meer het einde betekenen van de loopbaan voor de jonge Namibische sprinter Christine Mboma, die in Tokio in 2021 olympisch zilver op de 200 meter pakte.

De 19-jarige Mboma zal, als het aan World Athletics ligt, twee jaar lang haar testosteronniveau – het hormoon dat bijdraagt aan spierontwikkeling – moeten verlagen met medicatie. Hetzelfde geldt voor landgenoot Beatrice Masilingi (eveneens 19), die op de 200 meter in Tokio zesde werd. De twee Namibische sprinters gelden als intersekse atleten: ze zijn met zowel vrouwelijke als mannelijke geslachtskenmerken geboren.

Hoewel het voorstel dat World Athletics ter consultatie deelde met nationale atletiekbonden ook ingaat op de deelname van transgender vrouwen, gaat het voorstel vooral de intersekse atleten aan. Daarvan is er namelijk, anders dan trans atleten, een heel aantal in de mondiale topatletiek. Volgens World Athletics zelf is het van tien atletes bekend dat zij intersekse personen zijn en worden nog eens zeventien andere atleten onderzocht.

Dat Mboma en Masilingi op de Spelen van 2021 op de 200 meter uitkwamen, was niet vrijwillig. Aanvankelijk golden zij als 400-meterspecialisten, maar sinds 2019 geldt voor de loopnummers tussen de 400 meter en de Engelse mijl (zo’n 1.600 meter) al een beperking voor intersekse atleten. De huidige regels stellen testosteronverlagende medicatie op die afstanden gedurende een jaar verplicht. Daar wilden Mboma en Masilingi niet aan, daarom weken ze uit naar de kortere nummers. Die ontsnappingsroute wil World Athletics met de nieuwe regels die zullen gelden voor alle onderdelen afsluiten.

Carrière Semenya in het slop

De kwestie rond intersekse atleten speelt sinds in 2009 de 18-jarige Caster Semenya vanuit het niets wereldkampioene op de 800 meter werd. Haar gespierde lijf viel op en leidde tot de vraag of zij niet te ‘mannelijk’ was tussen haar vrouwelijke concurrenten. Tests wezen uit dat ze zowel vrouwelijke als mannelijke geslachtskenmerken had.

Te midden van jarenlang juridisch getouwtrek, ingrijpende medische tests en pogingen om Semenya te dwingen tot het nemen van testosteronverlagende medicatie, verzamelde de Zuid-Afrikaanse atleet twee olympische titels en drie wereldtitels op de 800 meter. Toen in 2019 de huidige testosteronregel werd ingevoerd, stokte Semenya’s loopbaan abrupt.

De nu 32-jarige Semenya beproefde haar geluk op de 5.000 meter, maar de olympische limiettijd voor Tokio haalde ze niet. Vorig jaar startte ze wel op het WK in Eugene, maar liep in de achterhoede van haar halve finale en plaatste zich niet voor de eindstrijd.

Anders verging het de 29-jarige Francine Niyonsaba ui Burundi. De meervoudig indoor-wereldkampioen op de 800 meter en tweede op de Spelen van Rio achter Semenya, schoolde zich om tot lange-afstandsloper, met succes. In Tokio behaalde Niyonsaba de vijfde plaats op de 10.000 meter. Als de nieuwe regels worden ingevoerd dan dreigt voor Niyonsaba, net als voor Mboma en Masilingi, eenzelfde stille aftocht als voor Semenya.