OverzichtOorlog in Oekraïne
‘Nieuwe fase in de oorlog’: leiden Iraanse wapenleveringen aan Rusland tot kettingreactie in Midden-Oosten?
Een grootschalige Russische ‘evacuatie’ uit Cherson en een staat van beleg in de illegaal geannexeerde regio’s. Terwijl Poetin alle middelen aangrijpt om de controle aan het front terug te winnen, dreigen de Iraanse wapenleveringen aan Rusland ook het Midden-Oosten in het conflict te betrekken.
“Brengt u zich in veiligheid. Er komen beschietingen aan door het Oekraïense leger”, kregen de bewoners van Cherson woensdagochtend in een sms’je te lezen. De Oekraïense stad was in maart de eerste grote stad die tijdens de oorlog in Russische handen viel. Nu alles erop wijst dat Oekraïense troepen de komende dagen een offensief plannen om de stad te heroveren, wil het door Rusland benoemde bestuur 50.000 mensen uit Cherson ‘evacueren’.
Duizenden mensen gaven inmiddels gehoor aan die oproep. Maar er is ook verzet. Aangezien burgers alleen naar een gebied mogen vluchten dat in Russische handen is, zien veel Kiev-gezinde inwoners de ‘evacuatie’ als een gedwongen deportatie.
Daarnaast tekende Russisch president Vladimir Poetin woensdag een decreet waarin hij de staat van beleg afkondigt in de illegaal geannexeerde Oekraïense regio’s Cherson, Loehansk, Donetsk en Zaporizja. Dat betekent dat burgerbelangen in die regio’s ondergeschikt worden aan de militaire doelen. Zo kunnen de Russen Oekraïense burgers dwingen of verbieden naar bepaalde gebieden te gaan of de rechtspraak overnemen.
“Er zit ook een economisch luikje aan”, zegt professor internationale politiek David Criekemans (UAntwerpen). “De staat van beleg kan het leger de macht geven om brandstof of voedsel op te eisen. Dat kan dus een middel zijn om de moeilijke aanvoer te compenseren.”
Ongerustheid
De aankondiging van de staat van beleg wijst op ongerustheid bij de Russen. Als Oekraïne erin slaagt om Cherson te heroveren, ligt de weg naar de Krim open. Intussen blijft Rusland de Oekraïners pijnigen met aanvallen op burgerdoelwitten. In amper een week tijd zijn volgens de Oekraïense president Volodymyr Zelensky dertig procent van de Oekraïense elektriciteitscentrales vernietigd door Russische bombardementen. Daardoor zaten op een bepaald moment 4.000 plaatsen in elf regio’s zonder elektriciteit. Oekraïners slaan massaal powerbanks en kleine vuurtjes in, en dan moet de winter nog komen.
Daarnaast kreeg een negental steden woensdag opnieuw Russische luchtaanvallen te verwerken. Een deel van die aanvallen werd opnieuw uitgevoerd door de Iraanse ‘kamikazedrones’, die zich gewapend met explosieven neerstorten op gebouwen. Dat Iran zich op die manier in de oorlog mengt, zet kwaad bloed bij heel wat westerse landen. Woensdag raakten verschillende EU-ambassadeurs het eens over nieuwe sancties tegen Iran. Die zouden nauwelijks een week komen nadat de EU al sancties uitriep tegen Iran, omdat het land al een maand lang binnenlandse protesten keihard neerslaat.
De Iraanse wapenleveringen zetten ook spanningen met andere landen in het Midden-Oosten op scherp. Zo heeft Israël, dat zich tot nu toe buiten de oorlog hield, Oekraïne een luchtafweersysteem aangeboden. “Op die manier internationaliseert het conflict. Dit is een nieuwe fase in de oorlog”, zegt Criekemans.
