Nieuwe Duitse regering belooft ‘politiek van de grote impact’

Nog geen twee maanden na de verkiezingen presenteerde de nieuwe Duitse regering haar plannen. De driepartijcoalitie van sociaaldemocraten, liberalen en Groenen belooft een sociaal-economische revolutie. En legaliseert cannabis. De nieuwe regering in vijf punten.

Corona: vaccinatieplicht voor beroepsgroepen

De aantredende bondskanselier, SPD-leider Olaf Scholz, begon zijn redevoering met een minutenlange waarschuwing voor het stijgend aantal coronabesmettingen. De ic’s naderen op sommige plaatsen hun grenzen, zei Scholz, en Duitsland staat - helaas - voor een nieuwe winter overheerst door corona. De nieuwe regering gaat daarom een scherper beleid voeren.

Vaccinatie wordt verplicht voor bepaalde beroepsgroepen, waaronder verplegend personeel. Zij krijgen ook een ‘coronabonus’. Daarvoor heeft de nieuwe regering een miljard euro gereserveerd. Dinsdag werd al bekend dat alle soldaten zich moeten laten inenten. Ook voor andere beroepsgroepen kan de prik verplicht worden. De vaccinatiecampagne wordt massaal uitgebreid, met meer mobiele teams.

“Ook de inzet van het leger (ter ondersteuning) acht ik juist”, aldus Scholz. “Vaccineren is de uitweg uit deze pandemie.”

Binnen het ambt van de bondskanselier wordt een expertgroep gehuisvest die dagelijks rapporteert over de pandemie en het effect van de maatregelen daartegen. Behalve epidemiologen en virologen nemen ook sociologen en psychologen daaraan deel. Vorige week trad al een nieuwe ‘infectiebeschermingswet’ in werking. Daaronder is niet langer het aantal infecties, maar het aantal ziekenhuisopnamen leidend voor coronamaatregelen.

Modernisering: ‘We gaan deze staat digitaliseren’

Zo luidde woordelijk het vierde, en kortste, punt van FDP-leider Christian Lindner. Modernisering van de Duitse maatschappij is dé belofte van de liberale partij. Dat behelst wat de nieuwe regering betreft alle terreinen. Overheid, eerst en vooral, maar ook bedrijfsleven en onderwijs. Duitsland loopt op het vlak van onlineorganisatie achter op andere Noord-Europese landen. Berucht zijn de verhalen over gezondheidsinstituten die aan het begin van de coronacrisis per fax overlegden.

Modernisering, de-bureaucratisering en digitalisering van het bestuur moeten de duur van ambtelijke procedures ‘minstens halveren’. Om de ambtenarij ‘agiler en digitaler' te maken komen er innovatieteams op alle departementen. Digitale vaardigheden worden een kernonderdeel van opleidingen. ‘Digitalisering vergroot transparantie en participatie’, aldus het regeerakkoord: de overheid creëert een digitale portaal waar burgers kunnen zien hoe het met een wetsvoorstel staat. Glasvezel en de nieuwste mobiele standaarden moeten overal beschikbaar worden.

“Wij worden enthousiast van het nieuwe en zullen innovatie bevorderen”, belooft de aantredende regering. “Duitsland heeft een grootschalig digitaal ontwaken nodig.”

Klimaat: superministerie moet energietransitie sturen

Een nieuw ‘superministerie’ genaamd Economie en Klimaatbescherming wordt hoofdverantwoordelijk voor de Duitse energietransitie. Het ministerie komt onder leiding van Robert Habeck, een van de twee leiders van de Groenen.

In 2030 moet 80 procent van de Duitse stroomvoorziening uit hernieuwbare energie bestaan. Dat was tot nu toe 65 procent. Daartoe worden alle daken die het dragen kunnen in de toekomst voorzien met zonnecellen. Twee procent van de Duitse bodem wordt voor windmolenparken gereserveerd. Vanuit parken op zee moet in 2030 minstens 30 gigawatt komen, genoeg voor 30 miljoen huishoudens.

De vervroegde afschaf van kolencentrales, die ruim een kwart van Duitslands energie produceren, is nog steeds een voornemen, geen keiharde garantie. Tot nu toe koerste Duitsland daarvoor aan op 2038, na de verkenningsgesprekken sprak de aantredende regering van ‘idealiter’ 2030. Die frase is onveranderd.

“Er is geen andere industriële natie die zoveel doet voor het klimaat”, aldus FDP-leider Lindner. “Wij hopen als eerste het paard op te zadelen, zodat daarna ook anderen op de wereld het kunnen berijden.”

Sociale gerechtigheid: minimumloon wordt verhoogd

De nieuwe regering voert een minimumloon van 12 euro in, ruim 20 procent meer dan nu. Daarmee gaan per direct 10 miljoen werknemers er flink op vooruit. Het minimumloon was een speerpunt in de campagne van de sociaaldemocratische SPD. De pensioenleeftijd blijft onveranderd, aan de uitkering daarvan wordt niet getornd.

Duitsland gaat jaarlijks 400.000 nieuwe woningen bouwen, onder een nieuw op te richten ministerie van Bouwen en Wonen. Er komt een nieuwe beperking op huurprijsstijgingen in drukke gebieden, tot 11 procent per drie jaar. Een bevriezing van huurprijzen in steden met grote woningnood komt er niet.

Saillant detail, na hooggespannen verwachtingen onder Duitse liefhebbers: de nieuwe regering legaliseert wiet. Het gaat om “de gecontroleerde distributie van cannabis voor pleziergebruik onder volwassenen in gespecialiseerde zaken”. Na vier jaar volgt een evaluatie van de maatschappelijke effecten.

Buitenlands beleid: soeverein Europa in een multipolaire wereld

Duitsland is zich bewust van zijn belangrijke rol als vierde economie van de wereld en als grootste EU-land. In de woorden van Scholz: “We zijn er niet om vanaf de zijlijnen commentaar te leveren. Duitsland heeft de verantwoordelijkheid om bij te dragen aan een sterkere EU, en is een trans-Atlantische partner in het bijzonder voor de VS. Een soeverein Europa is de sleutel in onze buitenlandpolitiek.”

Dat betekent in Duitse ogen dat Europa als geheel sterker en onafhankelijker moet worden, blijkt uit het regeerakkoord. “We moeten ervoor zorgen dat Europa zelfstandig kan handelen in een mondiale context en op belangrijke strategische gebieden zoals energie, gezondheid, import van ruwe materialen, en technologie. Minder afhankelijk, zonder Europa af te sluiten.”

We bewegen naar een ‘multipolaire’ wereld, aldus Scholz, met meerdere machtscentra waarbij ook landen zoals India zich doen gelden. “Gezamenlijk moeten we zorg dragen voor onze veiligheid.” Duitsland ziet daarbij een rol voor zichzelf weggelegd als facilitator van dialoog.

Annalena Baerbock, leider van de Groenen en aantredend minister van Buitenlandse Zaken, benadrukt dat een actieve buitenlandpolitiek en sterke diplomatie ook essentieel zijn voor internationale actie tegen klimaatverandering.